Διονύσης Σέρρας

Γραφές για τον Ανδρέα Κάλβο (1986-2022)

εκδ. Επτανησιακά Φύλλα, Ζάκυνθος 2022, σελ.: 200, τιμή: 10, 00 €

Μεγάλο μέρος της γοητείας που ασκεί ο Ανδρέας Κάλβος οφείλεται στο μυστήριο το οποίο περιβάλλει τόσο τον ίδιο όσο και την ποίησή του. Η ποιητική του εμφάνιση το 1824 θα μπορούσε κυριολεκτικά να εκληφθεί ως κεραυνός εν αιθρία, καθώς τίποτα από όσα είχαν προηγηθεί στην νεοελληνική ποιητική παράδοση δεν προετοίμαζε (ή δικαιολογούσε) την έλευσή του. Αλλά με τον ίδιο αιφνίδιο τρόπο που παρουσιάστηκε ο Κάλβος, μιλώντας μιαν ανήκουστη (ή πρωτάκουστη) ποιητική γλώσσα, σίγησε επίσης το 1826 και εξαφανίστηκε για πάνω από μισό αιώνα δίχως να αφήσει πίσω του ίχνη ή συνεχιστές. Το μυστήριο το οποίο καλύπτει την προέλευση της ποίησής του σε επίπεδο γλώσσας, προσωδίας, εικόνων και ιδεών ενισχύεται ακόμη περισσότερο από την παντελή απουσία προσωπογραφίας του που, διασώζοντας τη φυσιογνωμία του, θα τον καθιστούσε περισσότερο προσιτό και οικείο. Από αυτή την άποψη δεν είναι διόλου τυχαίος ο βιβλικός τρόπος με τον οποίο ανέπλασαν στη φαντασία τους την (απούσα) μορφή του Κάλβου ποιητές όπως ο Παλαμάς, ο Καρυωτάκης, ο Σεφέρης ή ο Ελύτης, παρουσιάζοντάς τον ως μια επιβλητική φιγούρα μαυροντυμένου γέρου που στέκει και αγναντεύει το βάθος του ορίζοντα.

Εκ της ιδιόμορφης συστάσεώς του, το έργο του Κάλβου μοιάζει να απαιτεί για την ερμηνευτική του προσπέλαση δύο ειδών φιλολόγους, έναν κλασικό φιλόλογο, καθώς χωρίς την αρχαιογνωσία του, μεγάλο μέρος της καλβικής ποίησης, φορτωμένο από πλήθος αρχαιοελληνικών συμβόλων και μοτίβων, όχι μόνο θα καθίστατο δυσερμήνευτο αλλά κυριολεκτικά ανεξήγητο, και ένα νεοελληνιστή φιλόλογο, καθώς ο εντοπισμός των αρχαιοελληνικών πηγών του Κάλβου από μόνος του δεν εξηγεί τίποτα, αν, παράλληλα, δεν συνδυάζεται με τα μοντέρνα ποιητικά συμφραζόμενα της εποχής του και, εν προκειμένω, με τα δεδομένα του όψιμου ιταλικού νεοκλασικισμού αλλά και του αρχόμενου αγγλικού προ-ρομαντισμού. Ως εκδότης και μεταφραστής αρχαίων λυρικών ποιημάτων αλλά και ως συστηματικός ερευνητής της νεοελληνικής-επτανησιακής γραμματείας, ο ποιητής Διονύσης Σέρρας μοιάζει εκ προοιμίου να εκπληρώνει τους όρους και τις προϋποθέσεις των δύο προαναφερομένων φιλολογικών «ειδικεύσεων». Πολύ περισσότερο, μάλιστα, όταν στη μελέτη του Κάλβου ο Σέρρας έχει θητεύσει δόκιμα για μια 35ετία.

Η έκδοση περιλαμβάνει κείμενα της 35ετίας αυτής, αναδημοσιευμένα από βιβλία του, εφημερίδες και περιοδικά, ή αδημοσίευτα. Πρόκειται για άρθρα, σύντομα μελετήματα, αναφορές, βιβλιογραφίες, ποιήματα κ. ά., ή για ανέκδοτα κείμενα για τον Κάλβο, αφιερωμένα σε όλους όσους ασχολήθηκαν κατά καιρούς με τον ποιητή των Ωδών, αλλά κυρίως στον ιστοριοδίφη συγγραφέα Ντίνο Κονόμο (1918-1990), στον σολωμιστή Σπύρο Αλ. Καββαδία (1937-2002) και στον ιστορικό Δημήτρη Αρβανιτάκη, επιμελητή της σημαντικής έκδοσης των Έργων και της Αλληλογραφίας του Κάλβου από το Μουσείο Μπενάκη. Πρόκειται για δεκαπέντε πολύμορφα κείμενα που έρχονται να τιμήσουν τη μνήμη και την προσφορά του Κάλβου, προκαλώντας την προσοχή και τον ενδιαφέρον μελετητών, νεοελληνιστών και φιλολόγων, καθώς και του ευρύτερου αναγνωστικού κοινού.

Η καλαίσθητη έκδοση κοσμείται από μια εξαιρετικού εικαστικού ενδιαφέροντος φανταστική απεικόνιση της άγνωστής μας μορφής του Κάλβου, φιλοτεχνημένης από τον ζωγράφο και γλύπτη Χρήστο Μπάρλο.

Τεύχος 656 (Φεβρουάριος 2023)

Δείτε Περισσότερα >>