Γεώργιος Στ. Παλαιόπουλος
Στα ίχνη των παιδιών του Εμφυλίου
Τεκμήρια-μαρτυρίες

εκδ. Επίκεντρο, 2022, σελ.: 230, τιμή: 14,00 €

Η εμφύλια σύρραξη αποτέλεσε τη δυσμενέστερη εξέλιξη που θα μπορούσε να συμβεί σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, μια χώρα η οποία μετρούσε τις πληγές της κατά την έξοδό της από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Την ίδια χρονική περίοδο κατά την οποία η πλειονότητα των κρατών που ενεπλάκησαν ανασυγκροτούνταν, στην Ελλάδα είχαν τεθεί οι βάσεις μιας εσωτερικής διαμάχης. Με τη λήξη της, αφενός η επιλογή επιβεβλημένης ή εθελοντικής μετανάστευσης μερίδας των πρωταγωνιστών της μιας πλευράς, στην πλειονότητα μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδος, αλλά και των πολιτικά ομοφώνων και αφετέρου η απομάκρυνση-μετακίνηση χιλιάδων νέων Ελληνοπαίδων στις Λαϊκές Δημοκρατίες και η μετέπειτα διασπορά τους σε όλον τον κόσμο, δεν είχε προηγούμενο.

Τα παιδιά του Εμφυλίου βρέθηκαν στο επίκεντρο ενός βιαιότερου πολέμου, μιας διαμάχης χωρίς όρους με κοινωνικό, πολιτικό και ιδεολογικό υπόβαθρο και προεκτάσεις. Η αναγγελία, από τους ραδιοφωνικούς σταθμούς των όμορων Λαϊκών Δημοκρατιών, τον Φεβρουάριο του 1948, της οργάνωσης και εκτέλεσης αποστολών πέρα από τα σύνορα της Ελλάδας, αιτιολογήθηκε με μια σειρά επιχειρήσεων εκ μέρους της ηγεσίας των ανταρτών. Η απομάκρυνση των παιδιών από τις εστίες τους είτε με την έγκριση των γονέων τους, είτε με την αποφυγή της άρνησης υπό τον φόβο των αντιποίνων, είτε ακόμα με τον εξαναγκασμό τους από τους διοργανωτές, ήταν μια πραγματικότητα από τις πρώτες ημέρες του Μαρτίου 1948.

Ο Γεώργιος Στ. Παλαιόπουλος στο βιβλίο του κα­τα­γρά­φει τις ειδι­κές δι­α­δρο­μές που ακο­λού­θη­σαν οι απο­στο­λές των Ελ­λη­νο­παί­δων στη με­θό­ριο του Εμ­φυ­λίου, κα­θώς και στοι­χεία της εγκα­τά­στα­σής τους τό­σο στον χώ­ρο της νο­τι­ο­α­να­το­λι­κής όσο και σε αυτόν της κε­ντρι­κής Ευρώ­πης ευρύ­τε­ρα. Εντο­πί­ζει άγνω­στα κέ­ντρα φι­λο­ξε­νί­ας, ορει­νών απο­μα­κρυ­σμέ­νων το­πο­θε­σι­ών και οικι­σμών, επι­λεγ­μέ­νων βο­η­θη­τι­κών χώ­ρων που ανα­πλά­στη­καν για τις ανά­γκες που προ­έ­κυ­ψαν αλ­λά και πο­λυ­τε­λών θέ­ρε­τρων ανα­ψυ­χής. Επι­πρό­σθε­τα δό­θη­κε η δυ­να­τό­τη­τα να ερ­μη­νευ­τούν εσω­τε­ρι­κές με­τα­κι­νή­σεις ειδι­κού σκο­πού με ιδι­αί­τε­ρο εν­δι­α­φέ­ρον που πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­καν τα χρό­νια της φι­λο­ξε­νί­ας τους στα κέ­ντρα, δε­δο­μέ­νου ότι συν­δέ­θη­καν με την κα­τά τό­πους κυ­βερ­νη­τι­κή πο­λι­τι­κή της Λα­ϊ­κής Δη­μο­κρα­τί­ας στην οποία είχαν εγκα­τα­στα­θεί. Από την άλ­λη τα προ­σκόμ­μα­τα στις προ­σπά­θει­ες επα­να­πα­τρι­σμού και η εμπλο­κή των δι­ερ­γα­σι­ών στον μύ­λο της πο­λι­τι­κής των χω­ρών υπο­δο­χής απέ­κτη­σαν ιδι­αί­τε­ρο εν­δι­α­φέ­ρον κα­θώς απο­τέ­λε­σαν κε­ντρι­κό πα­ρα­σκη­νι­α­κό ρυθ­μι­στή των εξε­λί­ξε­ων.

Ο Ψυχρός Πόλεμος, πρώιμη έκφραση του οποίου αποτέλεσε ο ελληνικός Εμφύλιος, απέδειξε ότι το Ελληνικό Ζήτημα, μέρος του οποίου και το παιδομάζωμα, ήταν ενταγμένο στην ευρωπαϊκή και διεθνή πολιτικοστρατιωτική σκηνή και έτσι αντιμετωπίστηκε κατά βάση.

Τα παι­διά του Εμ­φυ­λίου βρέ­θη­καν στο επί­κε­ντρο ενός πο­λέ­μου βι­αι­ό­τε­ρου, μι­ας δι­α­μά­χης χω­ρίς όρους με κοι­νω­νι­κό, πο­λι­τι­κό και ιδε­ο­λο­γι­κό υπό­βα­θρο και αναμ­φι­σβή­τη­τα με ποι­κί­λες προ­ε­κτά­σεις. Το κυ­ρί­ως πρω­το­γε­νές υλι­κό προ­έρ­χε­ται από προ­σω­πι­κή έρευ­να των φα­κέ­λων του Ιστο­ρι­κού και Δι­πλω­μα­τι­κού Αρ­χείου του ελ­λη­νι­κού υπουρ­γείου των Εξω­τε­ρι­κών. Επι­πλέ­ον η έρευ­να αρ­χει­α­κού ανέκ­δο­του υλι­κού στα Γε­νι­κά Αρ­χεία του Κρά­τους της κε­ντρι­κής και δυ­τι­κής Μα­κε­δο­νί­ας ήταν εποι­κο­δο­μη­τι­κή.

Το βιβλίο του Γεωργίου Στ. Παλαιόπουλου απο­τε­λεί ένα σημαντικό βή­μα στην επι­στη­μο­νι­κή έρευ­να και συ­ζή­τη­ση.

Τεύχος 651 (Σεπτέμβριος 2022)

Δείτε Περισσότερα >>