Επικαιρότητα & Ιστορία
Επικαιρότητα & Ιστορία – Τεύχος 679
Επικαιρότητα & Ιστορία
Γράφει ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΑΓΚΟΣ
Η παλιότερη παγίδα ψαριών ανακαλύφθηκε στην Κεντρική Αμερική
Ένα εκτεταμένο δίκτυο τεχνητών καναλιών και λιμνών, κατασκευασμένο μεταξύ του 2.200 και 1.900 π.Χ., εντόπισαν οι αρχαιολόγοι στην περιοχή του σημερινού Μπελίζ (Κεντρική Αμερική). Σύμφωνα με σχετική μελέτη που δημοσιεύτηκε στο μηνιαίο περιοδικό Science Advances, το δίκτυο καταλαμβάνει έκταση 16 τετ. μιλίων περιλαμβάνοντας 167 ανασκαμμένες τάφρους και περίπου 60 τεχνητές λίμνες, και είναι το παλιότερο σύστημα του είδους του στην Κεντρική Αμερική. Όπως αναφέρουν, με τον τρόπο αυτόν, όταν την άνοιξη και το καλοκαίρι τα νερά των βάλτων υποχωρούσαν, οι κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες παγίδευαν μεγάλους πληθυσμούς ψαριών, τα οποία μπορούσαν να σιτίσουν κάθε χρόνο σχεδόν 15.000 ανθρώπους.
Η «ηλικία» του συστήματος, που τοποθετείται πριν από την άνοδο του πολιτισμού των Μάγια, εξέπληξε τους ερευνητές, καθώς αρχικά πίστευαν ότι αποτελούσε δικό τους δημιούργημα. «Για την Κεντρική Αμερική, γενικά, τείνουμε να θεωρούμε την αγροτική παραγωγή ως την κινητήρια δύναμη του πολιτισμού, αλλά αυτή η μελέτη μας λέει ότι δεν ήταν μόνο η γεωργία, αλλά επίσης η μαζική συγκομιδή υδρόβιων ειδών» αναφέρει η καθηγήτρια ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο του Νιου Χαμσάιρ και επικεφαλής του προγράμματος Belize River East Archaeology (BREA), Ελεονόρ Χάρισον-Μπακ.
Η «σφυρίχτρα του θανάτου» των Αζτέκων
Οι ήχοι από τη «σφυρίχτρα του θανάτου» των Αζτέκων, που μοιάζουν με ανθρώπινες κραυγές, βρέθηκαν στο επίκεντρο μελέτης ερευνητών του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Communications Psychology. Η συγκεκριμένη σφυρίχτρα κατασκευαζόταν από πηλό, είχε σχήμα ανθρώπινου κρανίου που απεικόνιζε του θεούς των Αζτέκων Ehecatl, (του ανέμου) ή Mictlantecuhtli (του κάτω κόσμου) και μέγεθος μέχρι 5 εκατ., ενώ πολλές από αυτές έχουν βρεθεί σε χώρους ανθρωποθυσιών που χρονολογούνται μεταξύ του 1250 και του 1521.
Οι ερευνητές επιχείρησαν να κατανοήσουν τον συμβολισμό της σφυρίχτρας, μελετώντας την επίδραση των ήχων της σε σύγχρονους ακροατές. Οι περισσότεροι από αυτούς αναγνώρισαν τα σφυρίγματα θανάτου ως κραυγές ανθρώπων. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι οι ήχοι αυτοί «συνόδευαν» το θύμα της θυσίας κατά την κάθοδό του στον κάτω κόσμο ή, σύμφωνα με μια άλλη υπόθεση, πως το όργανο απλώς μιμούνταν φωνές αγωνίας ως συστατικό του τελετουργικού της θυσίας.
«Οι Αζτέκοι πιθανόν “εκμεταλλεύονταν” την τρομακτική και συμβολική επίδραση των ήχων αυτών, ώστε να επηρεάσουν το κοινό κατά τις τελετουργίες τους» σημειώνει ο επικεφαλής της έρευνας, Σάσα Φρούχολτζ, καθηγητής Γνωστικής και Συναισθηματικής Νευροεπιστήμης.
Βρέθηκε «αιωνόβια» μηχανή για μπισκότα
Μια ασυνήθιστη μηχανή, που από τη δεκαετία του 1990 βρίσκεται στις εγκαταστάσεις της Ιστορικής Εταιρείας της κομητείας Ντόρτσεστερ, στο Μέριλαντ των ΗΠΑ, προσέλκυσε για αρκετές εβδομάδες το ενδιαφέρον τοπικών ιστορικών, οι οποίοι για να λύσουν τον γρίφο της χρήσης της, ζήτησαν και τη βοήθεια του κοινού μέσω των social media.
Η μηχανή είναι τοποθετημένη πάνω σε κεραμικό πάγκο και διαθέτει δύο παράλληλους μεταλλικούς κυλίνδρους: ο πάνω είναι διάστικτος με προεξέχοντα εξαγωνικά άκρα, ενώ ο κάτω έχει λεία επιφάνεια. Επιπλέον, μολονότι ο κινητήρας της είναι σχετικά νεότερος, όλα τα άλλα εξαρτήματα έχουν ηλικία τουλάχιστον 100 ετών.
Με βάση τις πληροφορίες και άλλα τεκμήρια που συγκέντρωσαν οι ιστορικοί, κατέληξαν τελικά στο συμπέρασμα πως αποτελούσε παρασκευαστή «κτυπημένων μπισκότων», τα οποία είναι πολύ δημοφιλή στην ευρύτερη περιοχή. Για τα μπισκότα αυτά χρησιμοποιούνται αλεύρι, αλάτι, νερό, ζάχαρη και λαρδί, ενώ στη συνέχεια η ζύμη «χτυπιέται» με πλάστη ή σφυρί, ώστε να αποκτήσει σφιχτή υφή, σαν κράκερ. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η μηχανή αποτελούσε πατέντα ενός νεαρού άνδρα «που ήθελε να βοηθήσει τη θεία του στην γρηγορότερη και αρτιότερη παρασκευή των μπισκότων».
Ταυτοποιήθηκε νεκρός Αμερικανός στρατιώτης του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου
Τα λείψανα Αμερικανού στρατιώτη που αγνοούνταν από τον Ιανουάριο του 1945, ταυτοποιήθηκαν ύστερα από 80 χρόνια, όπως ανακοίνωσε η Υπηρεσία Αγνοουμένων του Υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ (DPAA). Πρόκειται για τον 19χρονο Τζερεμάια Μαχόνεϋ, ο οποίος είχε σκοτωθεί στη διάρκεια σφοδρής μάχης μεταξύ των Συμμάχων και των Γερμανών κοντά στο Ρεϊπετσβιλέρ της Γαλλίας. Ένας στρατιώτης που υπηρετούσε μαζί του είχε γράψει στη μητέρα του νεκρού πως «έπεσαν οβίδες», χωρίς ωστόσο να αναφέρει τι απέγινε η σορός του. Μετά το τέλος του πολέμου (Ιανουάριος 1946) το υπουργείο Πολέμου των ΗΠΑ εξέδωσε μια πιθανή διαπίστωση θανάτου, καθώς δεν είχαν εντοπιστεί στοιχεία για ενδεχόμενη αιχμαλωσία του Μαχόνεϋ από τον γερμανικό στρατό, ενώ το 1949 τα λείψανά του ενταφιάστηκαν με την ένδειξη «άγνωστος» στο αμερικανικό νεκροταφείο των Αρδενών (Βέλγιο). Το 2022, οι ερευνητές του DPAA πραγματοποίησαν εκταφή των λειψάνων, που τα ταυτοποίησαν χρησιμοποιώντας δείγματα DNA από την οικογένειά του.
«Υπάρχει αίσθηση ανακούφισης, αλλά μεγαλύτερο αίσθημα τύψεων για την οικογένειά του που δεν έμαθε ποτέ αυτές τις πληροφορίες» δήλωσε σχετικά ο 72χρονος, σήμερα, ανιψιός του Μαχόνεϋ, Τζέρι Μάνελ.
Τεύχος 679 (Ιανουάριος 2025)
Γράψτε ένα σχόλιο
Για να σχολιάσετε πρέπει να συνδεθείτε.