Οι όροι «δωσίλογος» και «δωσιλογισμός» επικράτησαν μετά το 1944 και ταυτίστηκαν με τους συνεργάτες των κατακτητών ως πιο «ουδέτεροι», που μπορούσαν να συμπεριλαμβάνουν τις διαφορετικές αντιλήψεις περί τιμωρίας των προδοτών.

Γερμανόφιλοι ή φιλοναζί υπήρχαν στην Ελλάδα ήδη πριν από τον πόλεμο, ενώ την πρώτη περίοδο της Κατοχής σε αυτούς προστέθηκαν και όσοι συντάχθηκαν με τους κατακτητές ή με το δωσιλογικό κράτος, από ανάγκη ή από συμφέρον. Μετά το 1943 η επιλογή της συνεργασίας πολιτικοποιήθηκε. Στο τέλος της Κατοχής το μπλοκ του δωσιλογισμού απέκτησε μαζική διάσταση, αναπτύσσοντας έναν ισχυρό ένοπλο βραχίονα, δηλαδή τα Τάγματα Ασφαλείας.

Δεν είναι γνωστό πόσο οι δωσίλογοι είχαν ασπαστεί πραγματικά και τη ναζιστική ιδεολογία. Το βέβαιο είναι ότι μοιράζονταν με αυτήν κάποια επιμέρους κοινά στοιχεία. Ωστόσο οι ακραιφνείς ναζιστικές οργανώσεις (ΕΣΠΟ, ΟΕΔΕ, Μπουντ, και άλλες) ήταν μειοψηφικές και κατάφεραν να προσελκύσουν μερικές εκατοντάδες μέλη. Πολλοί από αυτούς στο τέλος της Κατοχής ενσωματώθηκαν στους κατασταλτικούς μηχανισμούς του κράτους των Αθηνών ως σύνδεσμοι-πληροφοριοδότες, παραδείγματος χάρη, της Ειδικής Ασφάλειας, και με διάφορες ιδιότητες μετά την Απελευθέρωση.

Ως προς τον οικονομικό δωσιλογισμό: η Κατοχή δημιούργησε νέα τζάκια, που εδραιώθηκαν και μεταπολεμικά. Επωφελήθηκαν επίσης και αρκετοί προϋπάρχοντες επιχειρηματίες, που κατάφεραν να συνδεθούν με τις κατοχικές Αρχές. Ο ρόλος των «νεόπλουτων της Κατοχής» μεγεθύνθηκε μετά τον πόλεμο από εκπροσώπους της παλαιάς αστικής τάξης, με προφανή στόχο την αποσιώπηση ή τον συμψηφισμό των δικών τους συναλλαγών με τους κατακτητές.

Σε γενικές γραμμές, οι εκπρόσωποι των προπολεμικών οικονομικών ελίτ γενικά αντιμετωπίστηκαν μετριοπαθώς από τη Δικαιοσύνη, ενώ όσοι καταδικάστηκαν για οικονομική συνεργασία ήταν κάποιοι από τους αριβίστες και «μικρά ψάρια».

Ο Ιωάννης Βουλπιώτης υπήρξε επιχειρηματίας και συνεργάτης των Γερμανών. Υπήρξε ένας από εκείνους για τους οποίους πολύ λίγα πράγματα είναι γνωστά, ή παραμένουν «θολά». Έζησε μια ζωή αυθεντικά μυθιστορηματική, συναρπαστική, κομβική για την ελληνική Ιστορία από τον Μεσοπόλεμο και μετά. Υπήρξε γαμπρός του Φον Ζίμενς, αγαπημένος μαθητής του εισηγητή της σχολής αναλυτικής ψυχολογίας Καρλ Γιουνγκ, συνομιλητής του Χίτλερ, του Μεταξά, του Πλαστήρα, φίλος του Κυριάκου Βενιζέλου και του θρυλικού πράκτορα της Intelligence Service Ντέιβιντ Μπαλφούρ (γνωστού και ως ρασοφόρου πατέρα Δημήτριου).Επιχειρηματίας που επηρέασε όσο κανείς τις πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις, διόρισε στη ραδιοφωνία που διηύθυνε συνεργάτες του Γκέμπελς, έφερε τις πρώτες προμήθειες της Siemens στην Ελλάδα, εντρύφησε στις μίζες, ενώ καθοριστικός ήταν ο ρόλος του στη συγκρότηση των Ταγμάτων Ασφαλείας. Το 1944 οι εταιρίες του επιτάχθηκαν και ο ίδιος παραπέμφθηκε στο Ειδικό Δικαστήριο Δωσιλόγων το 1946. Κατάφερε να απαλλαγεί, αλλά ο εισαγγελέας άσκησε έφεση κατά της απόφασης. Και πάλι κατάφερε να γλιτώσει «λόγω αμφιβολιών». Μεταπολεμικά το όνομά του ενεπλάκη σε σκάνδαλο που σχετιζόταν με την κυβέρνηση Παπάγου. Τον Οκτώβριο του 1955 καταδικάστηκε από το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών σε φυλάκιση δεκαοχτώ μηνών. Έχασε τη δίκη και, αφού φυλακίστηκε για λίγο, υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει την Ελλάδα και να καταφύγει στην Ιταλία, απ’ όπου επέστρεψε το 1965.

Διονύσης Ν. Μουσμούτης
Εκδότης – Διευθυντής

Τεύχος 663 (Σεπτέμβριος 2023)

Δείτε Περισσότερα >>