Το χθες στην Ιστορία

Γράφει ο ΝΙΚΟΣ ΝΙΚΟΛΟΥΔΗΣ

Γεγονότα Σεπτεμβρίου

Πριν από 50 χρόνια (1970)

1 Σεπτεμβρίου

• Ο βασιλιάς Χουσεΐν της Ιορδανίας διασώζεται από τη δεύτερη δολοφονική απόπειρα εναντίον του σε διάστημα τριών μηνών που εκδηλώθηκε κατά τη μετάβασή του στο αεροδρόμιο του Αμμάν και κατέληξε στον τραυματισμό επτά ατόμων της συνοδείας του. Η εξέλιξη αυτή επιτάχυνε τη σύγκρουση με τις παλαιστινιακές οργανώσεις της Ιορδανίας που θεωρήθηκαν υπεύθυνες.
• Πεθαίνει σε ηλικία 84 ετών στο Παρίσι ο συντηρητικός Γάλλος συγγραφέας Φρανσουά Μωριάκ, κάτοχος το 1952 του βραβείου Νομπέλ Λογοτεχνίας.

2 Σεπτεμβρίου

• Πεθαίνει σε ηλικία 71 ετών στο Νεϊγύ (προάστιο του Παρισιού) ο δαφνοστεφής Γάλλος στρατηγός Μαρί Πιερ Κενίγκ, ο οποίος το 1940 πολέμησε στην εκστρατεία της Νορβηγίας και μετά τη συνθηκολόγηση της Γαλλίας διέφυγε στο Λονδίνο. Το 1942 υπερασπίστηκε τη λιβυκή όαση Μπιρ Χακίμ επί 16 ημέρες εναντίον του Άφρικα Κορπς. Μεταπολεμικά διετέλεσε βουλευτής του γκωλικού κόμματος και υπουργός Άμυνας (1954, 1955).

3 Σεπτεμβρίου

• Στην προσπάθειά τους να ανατινάξουν την αμερικανική πρεσβεία στην Αθήνα με αυτοκίνητο παγιδευμένο με εκρηκτικά, οι δύο επιβάτες του (ο Κύπριος Γ. Τσικουρής και η Ιταλίδα Έλενα Μαρία Αντζελόνι) σκοτώνονται λόγω πρόωρης έκρηξής του.

4 Σεπτεμβρίου

• Ο βουλευτής του Σοσιαλιστικού Κόμματος Σαλβαδόρ Αγιέντε κερδίζει τις προεδρικές εκλογές στη Χιλή με ποσοστό 36,2%, έναντι 34,9% του δεξιού πρώην προέδρου Χόρχε Αλεσσάντρι και 27,8% του Χριστιανοδημοκράτη υποψηφίου Ραντομίρο Τόμιτς.

6 Σεπτεμβρίου

• Αντάρτες του Λαϊκού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης προβαίνουν σε τέσσερις ταυτόχρονες θεαματικές αεροπειρατείες προσελκύοντας την παγκόσμια προσοχή στον αγώνα τους. Κατά τις τρεις πρώτες εκτρέπονται από την πορεία τους ένα Μπόινγκ 707 της TWA που εκτελούσε το δρομολόγιο Φρανκφούρτη-Νέα Υόρκη και ένα DC-8 της Swissair που κατευθυνόταν από τη Ζυρίχη στη Νέα Υόρκη. Τα δύο αυτά αεροσκάφη (το σύνολο των επιβατών και των πληρωμάτων των οποίων έφτανε τα 300 άτομα) υποχρεώνονται να προσγειωθούν σε ένα εγκαταλελειμμένο πρώην στρατιωτικό αεροδρόμιο στην έρημο, 70 χιλιόμετρα βόρεια του Αμμάν. Το τρίτο αεροσκάφος (ένα Μπόινγκ 747 της Pan Am που πετούσε από το Άμστερνταμ στη Νέα Υόρκη) οδηγείται για ανεφοδιασμό στη Βηρυτό και από εκεί στο Κάιρο, καθώς λόγω του μεγέθους του ήταν αδύνατο να προσγειωθεί στο αεροδρόμιο της ερήμου. Στη συνέχεια οι επιβάτες του απελευθερώνονται και το αεροπλάνο ανατινάζεται σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη συμβιβαστική πολιτική του προέδρου Νάσερ. Η τέταρτη αεροπειρατεία πραγματοποιείται σε ένα Μπόινγκ 707 της ισραηλινής αεροπορικής εταιρείας El Al που κατευθυνόταν από το Τελ Αβίβ στη Νέα Υόρκη. Η επιχείρηση αυτή εξελίχθηκε σε μάχη εν πτήσει που κατέληξε στον θάνατο ενός αεροπειρατή, στον βαρύ τραυματισμό ενός μυστικού πράκτορα της Μοσάντ που επέβαινε στο αεροπλάνο και στη σύλληψη (αλλά και την ηρωοποίηση) της Παλαιστίνιας δασκάλας Λεϊλά Χαλέντ (της δεύτερης αεροπειρατίνας), που παραδόθηκε στη βρετανική αστυνομία μετά την αναγκαστική προσγείωση του αεροπλάνου στο Λονδίνο.

7 Σεπτεμβρίου

• Οι Παλαιστίνιοι αεροπειρατές απελευθερώνουν περίπου 100 ομήρους (γυναίκες και παιδιά) και διατυπώνουν μέσω του ραδιοσταθμού τους στο Αμμάν αιτήματα για την απελευθέρωση κρατούμενων Παλαιστίνιων ανταρτών (μεταξύ των οποίων η Λεϊλά Χαλέντ) από την Ελβετία, τη Γερμανία, τη Βρετανία και το Ισραήλ. Ταυτόχρονα ξεσπούν συγκρούσεις στο Αμμάν μεταξύ των Παλαιστινίων και ιορδανικών κυβερνητικών δυνάμεων.

9 Σεπτεμβρίου

• Παλαιστίνιοι αεροπειρατές καταλαμβάνουν και πέμπτο αεροσκάφος, ένα βρετανικό DC-10, το οποίο επίσης οδηγείται στο ερημικό αεροδρόμιο της Ιορδανίας.

15 Σεπτεμβρίου

• Ο Ιορδανός βασιλιάς Χουσεΐν διορίζει νέα κυβέρνηση υπό τον στρατηγό Χαντίτα, με αμιγώς στρατιωτικό χαρακτήρα. Οι Παλαιστίνιοι απαντούν με συνένωση όλων των ανταρτικών τους δυνάμεων υπό τον Γιασέρ Αραφάτ και ανοιχτή πρόσκληση για ανατροπή «της φασιστικής χούντας του Χουσεΐν». Δύο ημέρες αργότερα αρχίζει στο Αμμάν ο «Μαύρος Σεπτέμβρης», μια αιματηρή σύγκρουση που επεκτείνεται σε άλλα σημεία της χώρας με εμπλοκή και της Συρίας (μετά από πρόσκληση των Παλαιστινίων), που στέλνει στις 20 Σεπτεμβρίου σε ενίσχυσή τους μια ταξιαρχία τεθωρακισμένων .

18 Σεπτεμβρίου

• Πεθαίνει στο Λονδίνο σε ηλικία 27 ετών, από υπερβολική δόση υπνωτικών χαπιών, ο Αμερικανός κιθαρίστας της ροκ μουσικής Τζίμι Χέντριξ. Ο Χέντριξ έγινε γνωστός κυρίως λόγω της συμμετοχής του στο μουσικό φεστιβάλ του Γούντστοκ. Η κηδεία του έγινε την 1η Οκτωβρίου στη γενέθλια πόλη του, το Σηάτλ.

19 Σεπτεμβρίου

• Ο Κερκυραίος φοιτητής της γεωλογίας Κώστας Γεωργάκης αυτοπυρπολείται σε ηλικία 22 ετών στην Πλατεία Ματεότι της Γένοβας (όπου φοιτούσε), σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη διατήρηση της δικτατορίας στην Ελλάδα.

20 Σεπτεμβρίου

• Το σοβιετικό διαστημικό όχημα «Λούνα 16» προσεδαφίζεται στη Σελήνη, όπου συλλέγει δείγματα σεληνιακού εδάφους. Το σοβιετικό σκάφος επιστρέφει στη Γη στις 24 Σεπτεμβρίου.

21 Σεπτεμβρίου

• Ο στρατάρχης Τίτο ανακοινώνει την απόφασή του για την ίδρυση συλλογικού προεδρείου της Γιουγκοσλαβίας το οποίο θα αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας μετά τον θάνατό του.

22 Σεπτεμβρίου

• Τερματίζεται το αμερικανικό εμπάργκο βαρέων όπλων προς την Ελλάδα που είχε επιβληθεί μετά την επιβολή της δικτατορίας, με δικαιολογία την ανάγκη ενίσχυσης του ΝΑΤΟ και τις δραματικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή.

23 Σεπτεμβρίου

• Οι Παλαιστίνιοι χάνουν τον έλεγχο του Αμμάν αλλά εξακολουθούν να κατέχουν άλλες ιορδανικές πόλεις. Παράλληλα, εκδιώκονται οι Σύριοι από την Ιορδανία και ο Γιασέρ Αραφάτ καλεί τον πρόεδρο Νάσερ να παρέμβει για να σταματήσει η σφαγή των Παλαιστινίων.
• Πεθαίνει στο Παρίσι, σε ηλικία 53 ετών, από μυέλωμα, ο Γάλλος κωμικός Αντρέ Ρεμπούρ, γνωστότερος ως Μπουρβίλ.

25 Σεπτεμβρίου

• Ο βασιλιάς Χουσεΐν και ο Γιασέρ Αραφάτ υπογράφουν συνθήκη κατάπαυσης του πυρός.
• Πεθαίνει στο Λοκάρνο της Ελβετίας σε ηλικία 72 ετών, από καρδιακή ανακοπή, ο Γερμανός συγγραφέας Έριχ Μαρία Ρέμαρκ, συγγραφέας του κορυφαίου αντιπολεμικού έργου Ουδέν νεώτερον από το Δυτικό μέτωπο.

27 Σεπτεμβρίου

• Επικυρώνεται στο Χίλτον του Καΐρου, παρουσία δέκα Αράβων ηγετών, η συμφωνία ειρήνευσης μεταξύ Ιορδανίας-Παλαιστινίων.

28 Σεπτεμβρίου

• Πεθαίνει στο Κάιρο από θρόμβωση της στεφανιαίας, σε ηλικία 52 ετών, ο πρόεδρος Νάσερ, πρωτεργάτης της ανατροπής της αιγυπτιακής μοναρχίας, της ουσιαστικής ανεξαρτητοποίησης της Αιγύπτου, και θεμελιωτής του κινήματος του παναραβισμού.
• Πεθαίνει στη Βαλτιμόρη, σε ηλικία 74 ετών, ο κορυφαίος Αμερικανός λογοτέχνης Τζων ντος Πάσος.

29 Σεπτεμβρίου

• Μετά από παρασκηνιακή συμφωνία μεταξύ του Λαϊκού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης και των τεσσάρων χωρών που κρατούσαν Παλαιστίνιους αντάρτες απελευθερώνονται σταδιακά οι όμηροι επιβάτες των τεσσάρων αεροπλάνων που είχαν καταληφθεί από Παλαιστίνιους αεροπειρατές.

Ανακαλύψτε περισσότερα στο Τεύχος 627 Σεπτέμβριος 2020>>