Ηλίας Π. Βουτιερίδης

Η ιστορία ουδέποτε θα λησμονήση, 1921-1922

Επιμέλεια: Αννίτα Π. Παναρέτου

εκδ. Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων, 2022, σελ.: 424, τιμή: 22,00 €

Φιλόλογος, γραμματολόγος, κριτικός και ιστορικός λογοτεχνίας, δημοσιογράφος, λογοτέχνης, θεατρικός συγγραφέας o Ηλίας Βουτιερίδης (1874-1941) δοκιμάστηκε σε όλα τα είδη του λόγου, άφησε ένα εκτεταμένο και σπουδαίο στην πολυμέρειά του έργο. Ευρύτερα έγινε γνωστός ως ο πρώτος ιστορικός της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Γεννήθηκε στο Σουλινά της Ρουμανίας, όπου ο πατέρας του υπηρετούσε στο Ελληνικό Προξενείο. Η καταγωγή τους ήταν από τη Μεθώνη. Το 1878 εγκαταστάθηκε με την οικογένεια του στην Πάτρα και, 11 χρόνια μετά, στην Αθήνα. Φοίτησε στο Βαρβάκειο Γυμνάσιο και σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Από δεκαέξι ετών άρχισε να εργάζεται ως δημοσιογράφος. Έλαβε μέρος ως εθελοντής στην Κρητική Επανάσταση του 1895-1898 και στον Μακεδονικό Αγώνα. Στους Βαλκανικούς Πολέμους, ήταν απεσταλμένος της εφημερίδας Πατρίς. Το 1921, έγινε ο πολεμικός ανταποκριτής της αθηναϊκής εφημερίδας Εμπρός στη Μικρά Ασία. Παρακολούθησε τις μάχες στον ποταμό Σαγγάριο. Κατέγραψε τις εντυπώσεις του στο βιβλίο Η εκστρατεία πέραν του Σαγγαρίου. Το 1922 ανέλαβε τη διεύθυνση του Συναδέλφου, επίσημης εφημερίδας της Στρατιάς της Μικράς Ασίας, όπου για να ενθαρρύνει τους στρατιώτες να του γράφουν στα τέλη Απριλίου 1922, προκήρυξε ένα διαγωνισμό, ζητώντας να γράψουν μια σύντομη ιστορία με τις εμπειρίες τους από το μέτωπο.

Η Αννίτα Π. Παναρέτου συγκέντρωσε και παρουσιάζει σε ένα τόμο τεκμήρια της παρουσίας του στη Μικρά Ασία κατά τα έτη 1921 και 1922. Πρόκειται για εκτενείς ανταποκρίσεις στην εφημερίδα Εμπρός, από την εκστρατεία προς την Άγκυρα, τη διάβαση του Σαγγάριου και την επιστροφή δυτικά του ποταμού το καλοκαίρι του 1921, επιστολές στη σύζυγό του γραμμένες στο μέτωπο, καταγραφές αρχαίων ελληνικών και βυζαντινών λειψάνων της μικρασιατικής ενδοχώρας, κύρια άρθρα, χρονογραφήματα και σχόλια στον Συνάδελφο και δύο δημοσιεύματα στην Καθημερινή για την κατάρρευση του μετώπου. Το πολεμικό ημερολόγιό του και ένα μεγάλο μέρος φωτογραφιών από την εκστρατεία του 1921 συνέθεσαν το άκρως ενδιαφέρον – συλλεκτικό λεύκωμα Μέρες πολέμου. Ώρες ανάπαυλας, Μικρασίαα 1921 (εκδ. Σύλλογος προς διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων, 2022), που επιμελήθηκε επίσης η Παναρέτου.

Εκτός από τις πολεμικές επιχειρήσεις, οι ανταποκρίσεις ασχολούνται και με την καθημερινή ζωή του στρατεύματος σε περιόδους ανάπαυλας, καθώς και με οτιδήποτε μπορούσε να κινήσει το ενδιαφέρον στη διάρκεια της μακράς πορείας «εκείθεν του Σαγγαρίου» και της επακόλουθης αναδίπλωσης του ελληνικού στρατού (από τα τοπία και τους γηγενείς ως τα τεκμήρια ενός ακμάζοντος κάποτε ελληνικού πολιτισμού). Αφηγείται, την πρόοδο της εξουθενωτικής πορείας, στην οποίας συμμετέχει ο ίδιος πεζός. Εξηγεί τις στρατηγικές των δύο πλευρών. Κινείται ανάμεσα στις μονάδες, παρακολουθώντας τη δραστηριότητα του πεζικού, του ιππικού, του πυροβολικού, ακόμη της επιμελητείας και του υγειονομικού, ενώ διακριτό είναι το ενδιαφέρον του για το αεροπλάνο, ως το νέο ισχυρό όπλο. Συναντά διαρκώς τεκμήρια ελληνικότητας ενώ ανακαλύπτει κάθε λογής λείψανα του ελληνικού πολιτισμού. Πάνω απ’ όλα το συνεπαίρνει ο ζωντανός μικρασιατικός ελληνισμός. Με εξασκημένο βλέμμα, ευαισθησία και εντυπωσιακό λεκτικό πλούτο μεταδίδει στο ευρύ αναγνωστικό κοινό τις συνθήκες, τον παλμό και την ατμόσφαιρα της εκστρατείας.

Τεύχος 668 (Φεβρουάριος 2024)

Δείτε Περισσότερα >>