Επικαιρότητα & Ιστορία

Γράφει ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΑΓΚΟΣ

Σπάνιο νεολιθικό εύρημα στην Ελβετία

Έξι όρθιες και απολύτως ευθυγραμμισμένες πέτρες της Ύστερης Νεολιθικής Εποχής (γύρω στο 2500 π.Χ.) με τελετουργική χρήση εντοπίστηκαν τυχαία στη συνοικία Πτι-Σωσσέρ (Petit-Chasseur), στο κέντρο της ελβετικής πόλης Σιόν, κατά τη διάρκεια εργασιών για την ανέγερση συγκροτήματος κατοικιών. Πρόκειται για το ίδιο σημείο όπου στις αρχές της δεκαετίας του 1960 είχαν βρεθεί ομαδικοί τάφοι και άλλες 30 πέτρες της ίδιας περιόδου. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Τμήματος ιρίων, Μνημείων και Αρχαιολογίας του καντονιού Βαλαί (Valais), «το βασικότερο εύρημα είναι η εγχάρακτη απεικόνιση, σε πέτρα βάρους δύο τόνων, ενός άντρα που φορά ένδυμα με περίπλοκα γεωμετρικά σχέδια, ενώ το πρόσωπό του είναι διακοσμημένο με ένα ακτινοβόλο μοτίβο που σχετίζεται με τον ήλιο. […] Βρέθηκε επίσης μία πλάκα διακοσμημένη με μικρές κοιλότητες, κάτι που δεν έχει εντοπιστεί ξανά στο Βαλαί και παραπέμπει σε αντίστοιχα ευρήματα στην Αόστα της Ιταλίας ».

Κάποιες από τις πέτρες ήταν σκόπιμα σπασμένες, γεγονός που εγείρει το ερώτημα αν τα αποκομμένα τμήματά τους είχαν χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή των ομαδικών τάφων που είχαν βρεθεί το 1961. Το ερώτημα παραμένει για την ώρα αναπάντητο, ωστόσο, όπως επισημαίνεται στην ανακοίνωση, «η ανακάλυψη αυτή είναι, έτσι κι αλλιώς, πρωταρχικής σημασίας για την κατανόηση των κοινωνικών τελετουργιών στην Κεντρική Ευρώπη, κατά τη διάρκεια της Νεολιθικής Περιόδου ».

Γαλιλαία: Βρέθηκε η εκκλησία των Αποστόλων Πέτρου και Ανδρέα;

Βυζαντινή εκκλησία, χτισμένη σε τμήμα της παλαιότερης οικίας των Αποστόλων Πέτρου και Ανδρέα στη Βησθαϊδά (σήμ. περιοχή Αλ-Αράζ), το ψαροχώρι της Γαλιλαίας που είχε επισκεφθεί ο Ιησούς, ισχυρίζονται πως βρήκαν Ισραηλινοί αρχαιολόγοι μετά από έρευνες 32 ετών. Προς το παρόν έχουν ανακαλύψει τη νότια πλευρά της εκκλησίας, ωστόσο εκτιμούν πως κάτω από τη γη κρύβεται ολόκληρο μοναστηριακό συγκρότημα για το οποίο υπάρχουν αναφορές σε κείμενα ήδη από τον 8ο αιώνα. Μέσα στο τμήμα που βρέθηκε διασώζονται εντυπωσιακά ψηφιδωτά δάπεδα και τοίχοι, καθώς και υπολείμματα οικισμού της ρωμαϊκής περιόδου, στοιχεία που ταιριάζουν απόλυτα με την περιγραφή του χωριού του Πέτρου και του Ανδρέα.

Ο καθηγητής του Κολλεγίου Κίνερετ, Μορντεχάι Αβιάμ (Mordechai Aviam), δήλωσε στην βρετανική εφημερίδα Daily Mail πως «έχουμε βρει μόνο το ένα τρίτο της εκκλησίας, αλλά τη βρήκαμε. Είναι από τη βυζαντινή εποχή και τα ψηφιδωτά δάπεδα αποδεικνύουν αυτό που υποστηρίζουμε: πως πρόκειται για μια τυπική εκκλησία της εποχής ».

Η οριστική επιβεβαίωση των αρχικών συμπερασμάτων των επιστημόνων θα είναι πολύ σημαντική, καθώς είναι γνωστό ότι στην περιοχή αυτή υπήρχε μόνο μία εκκλησία, η οποία πιθανώς χτίστηκε σε ανάμνηση της εκεί επίσκεψης του Ιησού, όπου συνάντησε τους δύο άντρες και τους πήρε μαζί του ως μαθητές.

Η «Παναγία των Βράχων» του ντα Βίντσι «αποκαλύπτει» κρυμμένα σχέδια

Σημαντικά διαφορετική ήταν η αρχική σύνθεση των μορφών στον περίφημο πίνακα του Λεονάρντο ντα Βίντσι «Η Παναγία των Βράχων», που φιλοτεχνήθηκε μεταξύ του 1491/1492-1499 και του 1506-1508, αποκάλυψε έρευνα επιστημόνων της Εθνικής Πινακοθήκης του Λονδίνου (National Gallery) με αφορμή μεγάλη έκθεση για τον κορυφαίο ζωγράφο της Αναγέννησης. Χρησιμοποιώντας εξειδικευμένες τεχνικές απεικόνισης με φασματοσκοπία φθορισμού ακτίνων Χ και υπέρυθρη και υπερφασματοπική απεικόνιση, οι ειδικοί διαπίστωσαν ότι κάτω από το στρώμα των χρωμάτων υπάρχει ένα προηγούμενο σχέδιο που περιέχει ψευδάργυρο και απεικονίζει τον άγγελο και το θείο βρέφος σε ψηλότερη θέση, με τον άγγελο να έχει στραμμένο το βλέμμα του στον Χριστό. Ακόμα, η θέση του κεφαλιού του Χριστού έχει αλλάξει ώστε να εικονίζεται σε προφίλ, ενώ έχει αφαιρεθεί και μεγάλο τμήμα από τα σγουρά μαλλιά του αγγέλου. Οι ακριβείς λόγοι για τους οποίους ο ντα Βίντσι πραγματοποίησε αυτές τις αλλαγές στην τελική σύνθεση του έργου παραμένουν, για την ώρα, άγνωστοι.

Η «Παναγία των Βράχων» αποτελεί το κεντρικό έκθεμα της έκθεσης με τίτλο Leonardo: Experience a Masterpiece, η οποία θα διαρκέσει από τις 9 Νοεμβρίου 2019 έως τις 12 Ιανουαρίου 2020 και θα πραγματοποιηθεί σε χώρο του ισογείου της Εθνικής Πινακοθήκης, που θα διαμορφωθεί σε εικονικό εργαστήριο ζωγραφικής και παρεκκλήσι της εποχής.

Άγνωστα ντοκουμέντα για τη μεγαλύτερη τραγωδία στο Σικάγο

Στις 24 Ιουλίου 1915 το φορτηγό πλοίο «Eastland», μετασκευασμένο πρόχειρα σε επιβατηγό, βρισκόταν αγκυροβολημένο στον ποταμό Σικάγο, στο κέντρο της ομώνυμης αμερικανικής μεγαλούπολης, προκειμένου να παραλάβει 2.500 εργαζόμενους τοπικής εταιρείας με τις οικογένειές τους για ημερήσια εκδρομή στη λίμνη Μίσιγκαν. Εξαιτίας σοβαρών τεχνικών αστοχιών κατά τη μετασκευή αλλά και της υπερφόρτωσής του, το πλοίο έγειρε αρχικά στον προβλήτα και ακολούθως μισοβυθίστηκε στα νερά του ποταμού, με αποτέλεσμα τον θάνατο 844 επιβατών και μελών του πληρώματος. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη τραγωδία που έχει πλήξει ποτέ την πόλη του Σικάγου σε μία μέρα.

Η, σχεδόν ξεχασμένη σήμερα, υπόθεση επανήλθε πρόσφατα στην επικαιρότητα με την προβολή ενός ντοκιμαντέρ που περιλαμβάνει σπάνια κινηματογραφικά φιλμ από την ημέρα εκείνη. Τα φιλμ αυτά είχαν αρχικά λογοκριθεί από τις πολιτειακές αρχές του Ιλινόις, με αποτέλεσμα για πολλά χρόνια να θεωρούνται χαμένα ή κατεστραμμένα. Εντούτοις, πρόσφατα οι κινηματογραφικοί παραγωγοί Χάρβυ Μόσμαν (Harvey Moshman) και Τσακ Κόππολα (Chuck Coppola) τα εντόπισαν και τα ενσωμάτωσαν στο ντοκιμαντέρ τους Eastland: Chicago’s Deadliest Day, που εξετάζει αναλυτικά τα συγκεκριμένα γεγονότα και το παρασκήνιό τους μέσα από περιγραφές επιζώντων και αυτοπτών μαρτύρων.

Το ντοκιμαντέρ έχει μεταδοθεί ήδη σε τοπικό τηλεοπτικό σταθμό και από το 2020 αναμένεται να προβληθεί σε πανεθνικά αμερικανικά δίκτυα, ενώ διατίθεται επίσης σε ψηφιακό αρχείο και dvd.

Ανακαλύψτε περισσότερα στο Τεύχος 616 Οκτώβριος 2019>>