Ιστορία της Μουσικής στη Νεώτερη Ελλάδα
Επιμέλεια: Χάρης Ξανθουδάκης, Πάνος Βλαγκόπουλος, Κώστας Καρδάμης, Στέλλα Κουρμπανά

Τόμ. Α΄, Από την Άλωση της Πόλης έως την έξωση του Όθων

Εκδ. Ωδείο Αθηνών, 2022, σελ. 648, τιμή: 42,50 €

Η τρίτομη συλλογική Ιστορία της Μουσικής στη Νεώτερη Ελλάδα, της οποίας κυκλοφόρησε ο πρώτος από τους τρεις τόμους, φιλοτεχνεί την εικόνα της μουσικής δραστηριότητας στην ελληνική κοινωνία κατά τους νεώτερους χρόνους. Στοχεύει σε μια συνολική παρουσίαση της συνεχούς παράδοσης της νεοελληνικής μουσικής ζωής και παραγωγής από την Άλωση έως και σήμερα, αξιοποιώντας τις τελευταίες μουσικολογικές έρευνες αλλά και τον πλούτο των αρχειακών πηγών. Το αποτέλεσμα είναι αποκαλυπτικό, αν όχι αιφνιδιαστικό, για τον αναγνώστη, ο οποίος μέχρι πρότινος είχε υπόψη του θεωρήσεις που εντόπιζαν τις απαρχές της ιστορίας της έντεχνης μουσικής στον τόπο μας στις αρχές του 20ού αιώνα, για να ανακαλύψει πως η αφήγηση της έκδοσης ξεκινάει πέντε αιώνες νωρίτερα. Εδώ πρέπει να διευκρινιστεί ότι οι συγγραφείς που συμμετέχουν στον τόμο (Κώστας Καρδάμης, Στέλλα Κουρμπανά, Χάρης Ξανθουδάκης, Κωνσταντίνος Γ. Σαμπάνης), δεν περιορίζονται στην απλή χρονολογική απαρίθμηση των κυριότερων Ελλήνων μουσικών δημιουργών και της βασικής εργογραφίας τους, ούτε σκιαγραφούν τη γενική εικόνα του μουσικού ύφους που συγκροτούν τα έργα αυτά και της διαπροσωπικής εξέλιξής του –πράγμα το οποίο δεν έχει καν επιχειρηθεί ως σήμερα για τη μουσική της χώρας μας–, αλλά θέτουν στο επίκεντρο της αφήγησης τη μουσική ζωή των κοινωνικών ομάδων, κατά τη διάρκεια της Ιστορίας τους.

Πρέπει να επισημανθεί, ότι η Ιστορία της Μουσικής στη Νεώτερη Ελλάδα, περιλαμβάνει συστηματικά, στις μουσικές δραστηριότητες που εξετάζει, και μια κατά το δυνατόν περιεκτική ονοματολογία συνθετών και μουσικών έργων, αλλά και ορισμένες αναφορές των σχέσεων που διατηρεί το ύφος των έργων αυτών με τα στυλιστικά χαρακτηριστικά της δυτικοευρωπαϊκής μουσικής.

Ογκώδης, μοναδική, για τα ελληνικά βιβλιογραφικά δεδομένα η Ιστορία της Μουσικής στη Νεώτερη Ελλάδα, προσφέρει στον αναγνώστη την επιστημονικότερη και πληρέστερη εικόνα της νεοελληνικής μουσικής που έχει επιχειρηθεί έως σήμερα, ανασκευάζοντας εν πολλοίς τη στρεβλή εικόνα της «ελληνικής μουσικής» που καθιέρωσαν σταδιακά οι διάφοροι εθνικισμοί και λαϊκισμοί, καθώς κι ένας διαρκώς επανερχόμενος πολιτικός ή θρησκευτικός «ανατολισμός»,  ακόμη και στη μορφή του εισαγόμενου οριενταλισμού. Ο ελληνικός παράγων συμμετείχε διαχρονικά και πολλές  φορές ενεργά, στη διαμόρφωση αυτού που με κάποιο πλεονασμό ονομάζεται «ευρωπαϊκή λόγια μουσική», όπως διαφαίνεται μέσα από ντα κείμενα των συγγραφέων του έργου.

Η λόγια ελληνική μουσική είναι ομόριζη και ομήλικη με την αντίστοιχη της Δυτικής Ευρώπης. Πρόκειται για μια πραγματικότητα που υποστηρίζεται από τα πρόσφατα ευρήματα της επιστημονικής έρευνας και που ενισχύεται από το γεγονός ότι η «κλασσική μουσική» –η τέχνη, δηλαδή, της δημιουργίας διακριτών μουσικών έργων–, διαμορφώθηκε στη τελική της  μορφή, μόλις κατά την εποχή της δημιουργίας του ελληνικού κράτους, πράγμα που επέτρεψε σε αυτό να συμμετάσχει στη γέννηση και τον απογαλακτισμό σε παράλληλη πορεία με τα υπόλοιπα δυτικά κράτη της Ευρώπης και την Αμερική.

Η έκδοση συνοδεύεται από ψηφιακούς δίσκους, ώστε να «εικονογραφείται» μουσικά η αφήγηση με αντιπροσωπευτικό ήχο.

Τεύχος 648 (Ιούνιος 2022)

Δείτε Περισσότερα >>