Άρης Σφακιανάκης
Η σκιά του κυβερνήτη

Εκδόσεις Κέδρος, 2019, ΣΕΛ.: 509, ΤΙΜΗ: 16,60 €

Η εκλογή του Ιωάννη Καποδίστρια, στις 30 Μαρτίου 1927, από την Γ΄ Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας ως Κυβερνήτη της Ελλάδας αλλάζει οριστικά την πορεία της ζωής του και σφραγίζει τη νεότερη ελληνική ιστορία. Η εκλογή του ωστόσο δεν χαροποίησε ούτε την Βρετανία, ούτε την Γαλλία, οι οποίες είδαν ξαφνικά το νέο έθνος να διολισθαίνει προς την Ρωσία. Πίστεψαν ότι η Ρωσία θα αποκτούσε πρόσβαση στη Μεσόγειο, κάτι που δεν είχαν σκοπό να επιτρέψουν.

Όταν ξέσπασε επανάσταση κατά του Καποδίστρια στην Ύδρα και τον Πόρο, από τον Μιαούλη και άλλους του Αγγλικού κόμματος, κυρίως, αλλά και του Γαλλικού, Βρετανοί και Γάλλοι, απέκλεισαν μεν τους επαναστάτες αλλά δεν κινήθηκαν εναντίον. Αντίθετα οι Ρώσοι έπληξαν τους επαναστάτες, προκαλώντας έτσι ακόμα μεγαλύτερες ανησυχίες σε Βρετανούς και Γάλλους. Πάνω στα ερείπια ενός επταετούς πολέμου, ο οποίος συνεχιζόταν εξάλλου, και υπό συνθήκες αβεβαιότητας ακόμη και για τα σύνορα της χώρας, το έργο της κρατικής συγκρότησης μοιάζει πραγματικά τιτάνιο.

Η αδιάλλακτη στάση του Καποδίστρια και η αποτυχία των πρωτοβουλιών συμφιλίωσης οδήγησε στη δολοφονία του στις 27 Σεπτεμβρίου 1831 από τον Κωνσταντίνο και τον Γεώργιο Μαυρομιχάλη. Μια δολοφονία που δεν φαίνεται να ήταν αποτέλεσμα ευρύτερης συνωμοσίας, στην οποία διευθυντικό ρόλο είχαν οι ξένοι παράγοντες ή η ηγεσία της αντιπολίτευσης στην Ύδρα, αλλά το τελευταίο όπλο που διέθεταν τα πιο παραδοσιακά στοιχεία της ελληνικής κοινωνίας για να υπερασπίσουν την άμεσα απειλούμενη κοινωνική τους υπόσταση.

Μερικοί, ίσως-ίσως αρκετοί, ιστορικοί και άλλοι συγγραφείς, έγραψαν για την “αμφιλεγόμενη” ή “αμφισβητούμενη” προσωπικότητα του Καποδίστρια. Τις περισσότερες φορές τα επιχειρήματά τους στηρίχθηκαν επάνω σε γνώμες και κείμενα άλλων, που έγραψαν για τον Έλληνα πολιτικό και διπλωμάτη. Άλλες πάλι φορές απέσπασαν μεμονωμένες φράσεις από τα κείμενα του ίδιου και θεμελίωσαν επάνω τους ολόκληρες θεωρίες κατά βάση αρνητικές ή επικριτικές. Μερικοί δεν δίστασαν να φθάσουν στο σημείο της απαράδεκτης συκοφαντίας ή της χαμηλής φρασεολογίας.

Το ιστορικό μυθιστόρημα (ως γνωστόν ένα καλό ιστορικό μυθιστόρημα απαιτεί τον συνδυασμό δύο προϋποθέσεων: να είναι καλό ως μυθιστόρημα και να είναι σωστό ιστορικά) οφείλει και σήμερα να προτρέπει τον αναγνώστη για πληρέστερη ιστορική γνώση, να του δημιουργεί το ενδιαφέρον να διαβάσει Ιστορία. Επιπλέον όμως, οφείλει να προτείνει μια νέα προσέγγιση της ιστορικής περιόδου στην οποία διαδραματίζεται.

Ο Άρης Σφακιανάκης, με αντικειμενική εξιστόρηση, με λεπτή αφηγηματική γραφή, μας συστήνει, αριστοτεχνικά σκιαγραφεί, την εμβληματική μορφή, την προσωπικότητα του Καποδίστρια, από τον Δεκέμβριο του 1827 που έφθασε στην Ελλάδα, έως την Κυριακή της δολοφονίας του στο Ναύπλιο, στις 9 Οκτωβρίου 1931, μέσα από μια άλλη οπτική. Ερχόμενος στην Ελλάδα, θα συναντήσει στην Ανκόνα, έναν τυχοδιώκτη, τον Πέτρο Σκοτεινό, που θα τον συνεπάρει η προσωπικότητα του κυβερνήτη. Μια αρκετά περίεργη γνωριμία που θα καταλήξει ώστε να τον ακολουθήσει ο Σκοτεινός ως σωματοφύλακας. Ο Σφακιακάκης τον χρησιμοποιεί ως το κλειδί στην πλοκή του μυθιστορήματός του. Δεν θα προσπεράσει και την Αλεξάνδρα Στούρτζα, αλλά σε ρόλο εντελώς περιφερειακό.

Τεύχος 623 (Μάιος 2020)

Δείτε Περισσότερα >>