Έλλη Γιωτοπούλου – Σισιλιάνου

Η Βενετοκρατία στα Επτάνησα

Η περίπτωση της Κέρκυρας

εκδ. Βιβλιοπωλείον Της Εστίας, 2023, σελ.: 292, τιμή: 17,00 €

Η Ιστορία της Βενετίας τετρακοσίων ετών (1386-1797), με την οποία συμπίπτει η βενετική κυριαρχία της Κέρκυρας ακολούθησε μια πολύχρονη διαχρονική πορεία οικονομικής ευημερίας, εύστροφης εξωτερικής πολιτικής αλλά και έντονων διπλωματικών δυσχερειών, πολεμικών συγκρούσεων, σοβαρών απωλειών και, τέλος, βαθμιαίας αλλά σταθερής οικονομικής κάμψης που συμπαρέσυρε σε προϊούσα δυσλειτουργία τους διοικητικούς θεσμούς με σταθερό χαρακτηριστικό της βενετικής αντίδρασης την εμμονή στα αρχικά πρότυπα, ανεξάρτητα από εξελίξεις και ανατροπές που επέβαλαν και αντίστοιχες αναθεωρήσεις. Η Κέρκυρα, ενταγμένη στους πολιτικούς προσανατολισμούς της Βενετίας, δέχθηκε τον αντίκτυπό τους με εντυπωσιακή αμεσότητα.

Από τα πρώτα χρόνια της κερκυραϊκής προσχώρησης η βενετική κυριαρχία, στάθμιζε με την ψυχρή λογική της πολιτικής της τον τρόπο που έπρεπε να ιεραρχήσει τις ενέργειές της για να τη σταθεροποίηση της κατοχής και την αξιοποίηση μιας θέσης άκρως πολύτιμης για τον χαρακτήρα της κρατικής της υπόστασης.

Η υπαγωγή της Κέρκυρας στο βενετικό κράτος έγινε ύστερα από μια σειρά διαπραγματεύσεων που της έδωσαν την μορφή της “εκούσιας προσχώρησης”. Πρόκειται για μια τακτική που εφάρμοσε η Βενετία για την κατάληψη και άλλων περιοχών ή πόλεων και που δημιούργησε αντίστοιχες  σχέσεις κυριάρχου-αποικίας. Βασικό σημείο της συμφωνίας μεταξύ Βενετίας και Κέρκυρας ήταν η αναγνώριση εκ μέρους της πρώτης των προνομίων που είχαν παραχωρηθεί στην Κέρκυρα από τους Βυζαντινούς και τους Ανδηγαυούς και που αποτελούσαν το πολυτιμότερο αγαθό για την κερκυραϊκή Κοινότητα. Γι’ αυτό και ο αγώνας για την διαφύλαξή τους ήταν συνεχής και επίμονος.

Η νευραλγική θέση της Κέρκυρας που την καθιστούσε ιδιαίτερα πολύτιμη, σε συνδυασμό με την ειρηνική κερκυραϊκή αποδοχή της βενετικής κυριαρχίας δημιούργησαν μια ιδιαιτερότητα στη σχέση κυρίαρχου και κυριαρχουμένου. Η Βενετία αντιμετώπιζε με αβροφροσύνη τους “πιστότατους και αγαπητότατους” υπηκόους της και όταν δεν επρόκειτο να ικανοποιήσει τα αιτήματά τους. Έσπευδε όμως να τα ικανοποιήσει, όταν δεν έθιγαν έστω και στο ελάχιστο τα συμφέροντά της. Από την πλευρά της η Κέρκυρα, με προοίμιο πάντοτε την βαθύτατη πίστη, αγάπη και θαυμασμό για την Dominante, δεν παρέλειπε να προβάλλει τα αιτήματα της υπενθυμίζοντας τη σημαντική προσφορά της σε όλους τους τομείς –στις πολεμικές επιχειρήσεις, στα οχυρωματικά έργα, στην ενίσχυση του Ταμείου– κυρίως, όμως, τονίζοντας την εθελουσία και ελεύθερη προσχώρησή τους στο βενετικό κράτος που της εξασφάλιζε την κατοχύρωση των προνομίων της. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο λειτούργησαν οι σχέσεις κυβερνώντων και κυβερνωμένων.

Το βιβλίο της Έλλης Γιωτοπούλου – Σισιλιάνου –Ομότιμης καθηγήτριας του Ιονίου Πανεπιστημίου–, είναι εξαιρετικά χρήσιμο στη βιβλιογραφία της περιόδου, καθώς για πρώτη φορά επιχειρείται η ανασύνθεση της αποικιοκρατικής πολιτικής της Βενετίας στον ελλαδικό χώρο και της επίδρασής της στην ελληνική κοινωνία, στους θεσμούς, στον πολιτισμό, στην εκπαίδευση, στην άμυνα και την οικονομία.

Η ολιστική αυτή προσέγγιση της Βενετοκρατίας είναι απαραίτητη για την καλύτερη κατανόηση μιας αγνοημένης περιόδου της Ιστορίας του τόπου μας, που διήρκεσε περισσότερο από την Τουρκοκρατία, και επεκτάθηκε κατά εποχές όχι μόνο στα Επτάνησα αλλά εν μέρει και σε άλλα εδάφη του ελλαδικού χώρου.

Τεύχος 675 (Σεπτέμβριος 2024)

Δείτε Περισσότερα >>