Φωτεινή Β. Πέρρα

Εισαγωγή στη Λατινοκρατία

Ελλάδα και Κύπρος (1191-1571 μ. Χ.)

εκδ. Παπαζήση, 2023, σελ.: 330, τιμή: 21,20 €

Η εποχή της Λατινοκρατίας στη μεσαιωνική και πρώιμη νεότερη περίοδο της Ιστορίας του ελλαδικού χώρου, υπήρξε το κύριο αποτέλεσμα  και “δημιούργημα” της Δ΄ Σταυροφορίας (1203-1204). To 1204 στάθηκε “δίσεκτο” για τις τύχες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, η οποία είχε μπει πλέον σε τροχιά παρακμής. Καταλαμβάνοντας την Κωνσταντινούπολη οι Λατίνοι έθεσαν τέλος στην ιστορική πορεία της ενιαίας Ανατολικής Χριστιανικής Αυτοκρατορίας, ενώ το Βυζάντιο ποτέ δεν κατόρθωσε έκτοτε να ξεπεράσει το καταλυτικής σημασίας αυτό πλήγμα, ως την εποχή της οριστικής πτώσης του στους Οθωμανούς.

Η πρώτη φροντίδα των Λατίνων μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης ήταν να μοιράσουν τα εδάφη της αυτοκρατορίας σύμφωνα με την συνθήκη που είχαν συνομολογήσει. Προέρχονταν κυρίως από διάφορες περιοχές της Ευρώπης· επρόκειτο κυρίως για εκπροσώπους της δυτικής ιπποσύνης, οι οποίοι αναζητούσαν την τύχη τους στην Ανατολή, οι οποίοι αναζητούσαν την τύχη τους στην Ανατολή, ή για οργανωμένες πόλεις κράτη όπως η Βενετία και η Γένοβα, που επιδίωκαν να θέσουν υπό τον έλεγχό τους συγκεκριμένες περιοχές που θα διευκόλυναν την διεξαγωγή των εμπορικών τους δραστηριοτήτων και των οικονομικών τους συναλλαγών. Με τον τρόπο αυτό δημιουργήθηκαν κρατίδια και ηγεμονίες, τα οποία οργανώθηκαν με βάση τα δικά τους φεουδαρχικά πρότυπα, καθώς και αποικιακού τύπου κτήσεις στον ευρύτερο χώρο της νοτιοανατολικής λεκάνης της Μεσογείου.

Η παρουσία των Λατίνων κυριάρχων πήρε πολλές μορφές, ανάλογα τον τόπο καταγωγής του ποικιλώνυμου αυτού πλήθους αρχικά των Σταυροφόρων που συμμετείχαν στην άλωση του 1204 και οι οποίοι αμέσως μετά ξεχύθηκαν να κατακτήσουν τα πρώην εδάφη της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Στη θέση της πάλαι ποτέ κραταιάς αυτοκρατορίας εδραίωσαν μικρές ηγεμονίες με στόχο να προωθήσουν τις στρατιωτικές και πολιτικές φιλοδοξίες τους. Όμως και αργότερα κατά τη διάρκεια του 14ου αιώνα, νέοι κατακτητές από τη Δύση έρχονται να προστεθούν ή να πάρουν τη θέση των προηγουμένων, φέρνοντας μαζί τους και εφαρμόζοντας τους θεσμούς και τα ήθη των δικών τους τόπων. Έτσι έχουμε τις επιμέρους περιόδους της Βενετοκρατίας, Γενουατοκρατίας, Φραγκοκρατίας, Λομβαρδοκρατίας, Καταλανοκρατίας, καθώς και Ιπποτοκρατίας, ανάλογα με την προέλευση του κάθε κυρίαρχου.

Η Λατινοκρατία στην Ελλάδα κράτησε συνολικά σχεδόν έξι αιώνες, αν και όχι αδιάλειπτα και ομοιόμορφα. Υπήρξαν και εποχές κατά τις οποίες η λατινική κυριαρχία διακόπηκε προσωρινά για να συνεχιστεί αργότερα κάτω από νέες συνθήκες.

Οι δυτικοί κατακτητές σε κάθε περίπτωση ήρθαν σε επαφή με τους ελληνικούς πληθυσμούς που εγκαταβιούσαν στα βυζαντινά εδάφη και οι οποίοι ήρθαν με αυτόν τον τρόπο σε επαφή με το λατινικό στοιχείο, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μία αλληλεπίδραση μεταξύ τους άλλοτε με θετικό και άλλοτε με αρνητικό πρόσημο. Η συγγραφέας καταδεικνύει τα επιμέρους στοιχεία της αλληλεπίδρασης, και το πώς διαμόρφωσαν την περίοδο αυτή.

Η Φωτεινή Β. Πέρρα –επίκουρη καθηγήτρια Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου–, στο βιβλίο της προσφέρει μια εύληπτη και ευχάριστη στην ανάγνωση επισκόπηση της εποχής των Δυτικών Κυριαρχιών ή αλλιώς Λατινοκρατίας στον ελλαδικό χώρο (ηπειρωτικό και νησιωτικό), καθώς και στην Κύπρο.

Τεύχος 674 (Αύγουστος 2024)

Δείτε Περισσότερα >>