Βασίλειος Κόντης

Η εμπλοκή των ΜI6 και CIA στην Αλβανία και ο ρόλος της Ελλάδας 1949-1953

εκδ. Επίκεντρο, 2023, σελ.: 192, τιμή: 7,49 €

Το καλοκαίρι του 1949 η Ουάσιγκτον εμφάνιζε μια διγλωσσία σχετικά με την πολιτική της απέναντι στο αλβανικό ζήτημα. Από τη μία πλευρά απέρριπτε την ελληνική πρόταση για κατάληψη της Αλβανίας και δήλωνε ότι το θέμα θα λυνόταν στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών, ενώ από την άλλη πλευρά μυστικά απεργαζόταν σχέδιο ανατροπής του Χότζα με εισβολή Αλβανών φυγάδων ικανή να προκαλέσει μια παλλαϊκή εξέγερση στη χώρα εναντίον του καθεστώτος.

Η γεωπολιτική θέση της Αλβανίας, απομονωμένης από τα υπόλοιπα κράτη του κομμουνιστικού μπλοκ, και το μικρό της μέγεθος, την κατέστησαν το ιδανικό «πειραματόζωο» για να δοκιμαστεί η «Επιχείρηση Ρολμπάκ». Την υλοποίηση του επιχειρησιακού σχεδιασμού ανέλαβαν το 1949 από κοινού οι Βρετανοί και οι Αμερικανοί.

Ο τελικός στόχος της επιχείρησης ήταν η ανατροπή της απολύτως ελεγχόμενης από την ΕΣΣΔ αλβανικής κυβέρνησης, και η εγκατάσταση μιας νέας κυβέρνησης που θα ήταν αποδεκτή από τον αλβανικό λαό και ταυτόχρονα δεν θα ήταν εχθρική προς τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Επίσης ένας από τους βασικούς στόχους ήταν να εξαλειφθεί ο κίνδυνος να μπορούν οι Έλληνες κομμουνιστές να χρησιμοποιούν την Αλβανία ως βάση για ανταρτοπόλεμο.

Τον Ιούλιο του 1949 οι Βρετανικές μυστικές υπηρεσίες ανέθεσαν στο κόμμα του Εθνικού Μετώπου να επιλέξει 30 άτομα από το δικό τους κόμμα που θα εκπαιδεύονταν για επιχείρηση εναντίον της Αλβανίας. Ο Αμπάς Ερμέντζι ηγετικό στέλεχος του κόμματος με στρατιωτική εμπειρία στον πόλεμο εναντίον μονάδων του Χότζα στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ανέλαβε να επιλέξει τα άτομα αυτά από τους Αλβανούς φυγάδες που βρίσκονταν σε στρατόπεδα φυγάδων στην Ιταλία και Ελλάδα. Μετά την επιλογή τα άτομα αυτά μεταφέρθηκαν στην Μάλτα προκειμένου να εκπαιδευτούν από Βρετανούς αξιωματικούς, ο επικεφαλής των οποίων ω μέλος της SOE και των βρετανικών υπηρεσιών είχε υπηρετήσει στην Αλβανία με τους αντάρτες του Χότζα. Η επιχείρηση τελικά απέτυχε, λόγω διαρροής πληροφοριών στις αλβανικές μυστικές υπηρεσίες. Αντίστοιχη ήταν και η τύχη των άλλων επιχειρήσεων βρετανικών ή αμερικανικών έως το 1953. Μέχρι και το τέλος των επιχειρήσεων οι Αμερικανοί δεν μπορούσαν να κατανοήσουν πως οι Αλβανοί φυγάδες που διείσδυαν στη χώρα, γινόντουσαν αμέσως στόχος των Αλβανών αγροτών και κατόπιν της Διεύθυνσης Κρατικής Ασφάλειας.

Τα σχέδια της Δύσης δεν θα μπορούσαν να υλοποιηθούν χωρίς τη βοήθεια και τη συναίνεση της Ελλάδας, η οποία αποτέλεσε την χώρα-γέφυρα προς την Αλβανία, κάτι που εκμεταλλεύτηκε ο Χότζα υποστηρίζοντας ότι η όλη επιχείρηση δεν απέβλεπε στην ανατροπή ου κομουνιστικού καθεστώτος, αλλά στον διαμελισμό της Αλβανίας. Με βάση τον σχεδιασμό, η επιχείρηση είχε όλα τα εχέγγυα να πετύχει, καθώς υπήρξε μεγάλη ανταπόκριση από τους Αλβανούς φυγάδες στην Ελλάδα και την Ιταλία, όμως η εφαρμογή του πλάνου είχε πολλές αστοχίες. Στο παράρτημα του εξαιρετικού ενδιαφέροντος βιβλίου δημοσιεύονται τα πρακτικά των συζητήσεων στο Βελιγράδι πρακτόρων της CIA με πράκτορες της γιουγκοσλαβικής κρατικής ασφάλειας του 1953, που προσφέρουν πολλές χρήσιμες πληροφορίες για την γενικότερη κατάσταση στην Αλβανία.

Τεύχος 674 (Αύγουστος 2024)

Δείτε Περισσότερα >>