Catherine Nixey
Η εποχή του λυκόφωτος
Η καταστροφή του κλασικού κόσμου από τον χριστιανισμό

Μετάφραση: Μιχάλης Λαλιώτης,
εκδ. Αλεξάνδρεια 2022, σελ.: 328, τιμή : 21,00 €

Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία αγκάλιαζε και αφομοίωνε τις νέες θρησκείες. Ενώ στον πολυθεϊστικό κόσμο η προσθήκη μιας νέας θρησκείας δεν επηρέαζε ριζικά τις παλαιότερες, με την εμφάνιση του χριστιανισμού όλα άλλαξαν. Παρόλο που δίδασκε την ειρήνη και οι μάρτυρές της όδευαν προς το θάνατο υμνώντας την αγάπη, η νέα αυτή πίστη υπήρξε βίαιη, αμείλικτη και μισαλλόδοξη. Και όταν έγινε επίσημη θρησκεία της αυτοκρατορίας, οι ένθερμοι ζηλωτές της βάλθηκαν να καταστρέψουν τους παλιούς θεούς. Οι βωμοί τους ανατράπηκαν, οι ναοί τους γκρεμίστηκαν και τα αγάλματά τους έγιναν συντρίμμια. Τα βιβλία, ανάμεσά τους και σπουδαία φιλοσοφικά και επιστημονικά έργα, καταδικάστηκαν στην πυρά. Ήταν ένας αληθινός αφανισμός.

Από τη Ρώμη μέχρι την Αλεξάνδρεια κι από τις ερήμους της Συρίας μέχρι την Αθήνα, η Κάθριν Νίξυ αφηγείται την εν μέρει άγνωστη και συνταρακτική ιστορία μιας μαχητικής θρησκείας που εξάλειψε τις διδαχές του κλασικού κόσμου, για να εγκαινιάσει μια μακραίωνη περίοδο αδιαμφισβήτητης υποταγής στη «μία και μόνη αληθινή πίστη».

Η καταστροφή που καταγράφεται στο βιβλίο αυτό είναι τεράστια, κι ωστόσο, έχει σχεδόν ξεχαστεί από τον σύγχρονο κόσμο. Ένας από τους σημαντικότερους εκκλησιαστικούς ιστορικούς περιγράφει τη στιγμή που ο χριστιανισμός πήρε τον έλεγχο ως τη στιγμή που σταμάτησε η καταπίεση. Οι μεταγενέστεροι ιστορικοί θα συμφωνούσαν κι εκείνοι εν χορώ. Γιατί να μη θέλουν να προσηλυτιστούν οι Ρωμαίοι; Αφού ήταν λογικοί άνθρωποι, είναι το επιχείρημα, και δεν πίστευαν ποτέ πραγματικά στη θρησκεία τους, με τους τριαπικούς Δίες και τις λάγνες Αφροδίτες. Οι Ρωμαίοι ήταν χριστιανοί εν αναμονή, έτοιμοι και πρόθυμοι να παρατήσουν τις παράλογες και περίπλοκες πολυθεϊστικές τελετουργίες τους μόλις θα έκανε την εμφάνισή της μια λογική θρησκεία.

Η αφήγηση της Κάθριν Νίξυ ξεκινάει από την Αίγυπτο, τη στιγμή που γεννιέται ο μοναχισμός, έπειτα πηγαίνει στη Ρώμη, καθώς η νέα θρησκεία αρχίζει να κάνει κι εκεί την εμφάνισή της. Στη συνέχεια μεταφέρεται στην βόρεια Τουρκία, στη Βιθυνία, όπου σημειώθηκε η πρώτη καταγραφή από ένα μη χριστιανό για τους χριστιανούς. Πηγαίνει στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, όπου έγιναν κάποιες από τις χειρότερες βεβηλώσεις, και βαθιά στις ερήμους της Συρίας, όπου υπήρξαν κάποιοι από τους πιο μυστηριώδεις πρωταγωνιστές αυτής της Ιστορίας: μοναχοί που για την αγάπη του Θεού έζησαν όλη τη ζωή τους πάνω σε ένα στύλο ή σε δέντρα ή σε κλουβιά. Και στο τέλος ταξιδεύει στην Αθήνα, στην πόλη όπου μπορούμε να πούμε ότι ξεκίνησε στην πραγματικότητα η δυτική φιλοσοφία και όπου, το 529, τελείωσε.

Η Κάθριν Νίξυ στο βιβλίο της μιλάει για την καταστροφή του κλασικού κόσμου από τους χριστιανούς. Με καταιγιστική εν πολλοίς γραφή, εστιάζει το ενδιαφέρον της στα δεινά που υπέστησαν αυτοί οι οποίοι ηττήθηκαν από τον χριστιανισμό. Ένα τολμηρό – προκλητικό βιβλίο που αμφισβητεί πολλές ιδέες γύρω από τον πρώιμο χριστιανισμό, καθώς και το γιατί και πως εξαπλώθηκε τόσο μακριά και τόσο γρήγορα στις απαρχές του.

Τεύχος 662 (Αύγουστος 2023)

Δείτε Περισσότερα >>