Tim Marshall
Η δύναμη της γεωγραφίας

Μετάφραση: Σπύρος Κατσούλας

εκδ. Διόπτρα, 2021, σελ.: 440, τιμή: 16,60 €

Πρώην πολεμικός ανταποκριτής σε πολλές χώρες, διπλωματικός συντάκτης του Sky News –αυθεντία στις διεθνείς σχέσεις– και συγγραφέας best seller όπως Υψώνοντας τείχη (εκδ. Διόπρτα, 2020) και Αιχμάλωτοι της γεωγραφίας (εκδ. Διόπτρα, 2019), ο Τιμ Μάρσαλ στο νέο του βιβλίο εστιάζει στα σύγχρονα παιχνίδια εξουσίας και κυριαρχίας μεταξύ των κρατών του κόσμου. Στη Δύναμη της γεωγραφίας εστιάζει το ενδιαφέρον του σε δέκα περιοχές, οι οποίες πρόκειται να παίξουν σημαντικό ρόλο στη διεθνή πολιτική σκηνή στο προσεχές μέλλον λόγω της γεωγραφικής θέσης τους και των γεωπολιτικών συνθηκών που προκύπτουν από αυτήν, καθώς και την κλιματική αλλαγή. Εισάγει στην πολυπλοκότητα των σχέσεων που απορρέουν από το φυσικό ανάγλυφο και αποτυπώνονται στις εξελίξεις των νοοτροπιών, των πολιτικών και των στρατηγικών επιδιώξεων. Για κάθε κράτος ή περιοχή που μελετά, αφιερώνει και ένα κεφάλαιο. Μεταξύ αυτών το Ηνωμένο Βασίλειο, το Ιράν, η Αυστραλία, το Σαχέλ, η Τουρκία, το Ιράν, η Αιθιοπία, κ.ά.

Μεταξύ των χωρών αυτών συμπεριλαμβάνει και την Ελλάδα, όπου μέσα σε τριάντα τρεις σελίδες συνθέτει μια ευσύνοπτη και περιεκτική Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας, μαζί με μια σαφή και μετρημένη ανάλυση των γεωπολιτικών ζητημάτων που διακυβεύονται σήμερα, κυρίως στις σχέσεις μας με τον εξ ανατολών γείτονα και την περίπλοκη σκακιέρα της νοτιοανατολικής Μεσογείου.

Κλιματική αλλαγή, εθνικισμοί, υπερπληθυσμός, θρησκευτικές έριδες απειλούν να αποσταθεροποιήσουν την παγκόσμια πολιτική σκηνή. Θα καταφέρουν άραγε οι κυβερνήσεις των χωρών να παραμερίσουν τις διαφορές τους για το διεθνές καλό και να συνεργαστούν προς όφελος όλων μας; Ή ο χωρισμός της υφηλίου και πάλι σε δύο ή και περισσότερα στρατόπεδα. θα προκαλέσει μία απευκταία διεθνή σύρραξη; Η γεωπολιτική αφορά συμμαχίες, και με την παγκόσμια τάξη να βρίσκεται σε ρευστή κατάσταση, οι μεγάλες δυνάμεις χρειάζονται στο πλευρό τους τις μικρές και αντιστρόφως.

Η παγκοσμιοποίηση, η πανδημία του Covid-19, η τεχνολογία και η κλιματική αλλαγή είχαν ξεχωριστή συμβολή στις εξελίξεις κατά την τελευταία δεκαετία. Ο Μάρσαλ τις περιλαμβάνει μία προς μία στο βιβλίο του, ενώ εστιάζει την προσοχή του και σε κάποια από τα γεγονότα και τις συγκρούσεις που παρουσιάστηκαν στον 21ο αιώνα με τη δυναμική να προκαλέσουν ευρύτατες συνέπειες σ’ έναν πολυπολικό κόσμο.

Τελευταίο θέμα που τον απασχολεί είναι η κούρσα για την κατάκτηση του διαστήματος, για στρατιωτικούς σκοπούς ή για εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου των πλανητών. Η κατάκτηση του διαστήματος μοιάζει κοντά, στην πραγματικότητα όμως ο αγώνας και ο ανταγωνισμός μεταξύ των χωρών που επιδίδονται στον Πόλεμο των Άστρων βρίσκεται ακόμη στα σπάργανα.

Η γραφή του Τιμ Μάρσαλ δεν είναι απλά ενδιαφέρουσα επειδή καταπιάνεται με την παράμετρο της ασκούμενης από τα κράτη πολιτικής με την τοποθέτηση του «γεω» πριν την πολιτική, παράμετρο αθέατη για τους πολλούς. Είναι συναρπαστική, ενίοτε καθηλωτική. Και τούτο  προκύπτει από το ότι ωθεί τον αναγνώστη να διακρίνει την ιστορική πορεία των γεγονότων όπως αυτά διαμορφώθηκαν από το «γεω», τη σύγχρονη αξία των τριών αυτών γραμμάτων, αλλά και τη μελλοντική προβολή των εξελίξεων εξαιτίας της γεωπολιτικής.

Τεύχος 649 (Ιούλιος 2022)

Δείτε Περισσότερα >>