Benjamin Carter Hett
Ο δρόμος προς τον πόλεμο

Μετάφραση: Χρήστος Λιθαρής,

εκδ. Διόπτρα, 2022, σελ.: 552, τιμή: 18,80 €

Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος είχε αποκαλύψει πόσο θανατηφόρος ήταν ο βιομηχανοποιημένος ολοκληρωτικός πόλεμος και οι καινούργιες τεχνολογίες που είχε εισαγάγει, όπως οι αεροπορικοί βομβαρδισμοί και τα δηλητηριώδη αέρια, ξεδίπλωναν την προοπτική ενός ακόμη πιο καταστροφικού πολέμου στο μέλλον. Οι άνθρωποι στη δεκαετία του 1930 ζούσαν με τον φόβο και τον τρόμο ότι ο επόμενος πόλεμος θα άρχιζε με σμήνη βομβαρδιστικών που θα ισοπέδωναν τις πόλεις και θα σκότωναν τους περισσότερους κατοίκους τους. Όπως αποδείχτηκε, ήταν μια εξωφρενική και υπερβολική εικόνα για τις δυνατότητες των βομβαρδιστικών της εποχής.

Τα αντιδημοκρατικά καθεστώτα που είχαν αναπτυχθεί στην Ιταλία, τη Γερμανία και τη Σοβιετική Ένωση ήταν εξίσου καινούρια με τον φόβο των εναέριων βομβαρδισμών. Ο Μπενίτο Μουσολίνι ήταν ο πρώτος που είχε αποκαλέσει το φασιστικό καθεστώς του «ολοκληρωτικό», και υπήρχε άμεση σχέση γλωσσικά και πρακτικά, ανάμεσα στον «ολοκληρωτισμό» και τον «ολοκληρωτικό πόλεμο». Το «ολοκληρωτικό καθεστώς ήταν πάνω απ’ όλα ένα καθεστώς μονίμως οργανωμένο για να διεξαγάγει ένα ολοκληρωτικό πόλεμο. Τα ολοκληρωτικά καθεστώτα γεννήθηκαν από τις προσπάθειες κινητοποίησης μεταξύ 1914 και 1918 – τους τρόπους με τους οποίους οι κυβερνήσει είχαν αναγκαστεί να αξιοποιήσουν την οικονομική οργάνωση, την επιστράτευση του λαού για παραγωγή και πόλεμο, την ατέλειωτη διασπορά προπαγάνδας για να διατηρήσουν τη νομιμοφροσύνη και τα κίνητρα του πληθυσμού τους και να συντρίψουν τη διαφωνία από πλευράς εκείνων στους οποίους η προπαγάνδα είχε αποτύχει. Τα καινούρια καθεστώτα αφιερώθηκαν σε αυτές τις πρακτικές με σχολαστικότητα, ωμότητα και τεχνολογικά εργαλεία δίχως ιστορικό προηγούμενο.

Το βιβλίο του πανεπιστημιακού και ιστορικού Μπέντζαμιν Κάρτερ Χετ αφηγείται πώς ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος αναδύθηκε από εκείνον τον σοκαριστικό καινούριο κόσμο και την κρίση της δημοκρατίας, και πως, σταδιακά οι δημοκρατικοί ηγέτες έμαθαν να ανταποκρίνονται στις προκλήσεις.

Πρόκειται για ένα πανόραμα των ετών που οδήγησαν στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο Χετ ιχνηλατεί τα θέματά του μέσω ενός αφηγήματος χαρακτηριστικών γεγονότων και μας οδηγεί στα παρασκήνια του Βερολίνου, του Λονδίνου, της Μόσχας και της Ουάσινγκτον, φωτίζοντας την ταραγμένη πολιτική κατάσταση σε κάθε χώρα, την περίοδο που οι προκλήσεις του Γερμανού δικτάτορα εντείνονταν.

Αποκαλύπτει το πώς, μέσα από καθυστερήσεις και παλινωδίες, οι αντιναζιστικές δυνάμεις μέσα και έξω από τη Γερμανία συνειδητοποίησαν τελικά την απειλή που συνιστούσε ο Χίτλερ για τον ίδιο τον ευρωπαϊκό πολιτισμό και κατάλαβαν πώς έπρεπε να τον αντιμετωπίσουν, ενώ
Και ζωντανεύει συναρπαστικά τις ακραίες συνθήκες στις οποίες βρέθηκαν κυβερνήσεις και συστήματα, ενώ προσωπικότητες πρωτοφανούς μεγέθους μάχονταν να στρέψουν την πορεία της Ιστορίας προς όφελός τους.

Όπως και στον Θάνατο της δημοκρατίας (εκδ. Διόπτρα 2019),το γνωστό έργο του για την πτώση της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, ο Χετ βασίζεται στις πηγές και σε προσφάτως αποχαρακτηρισμένα ντοκουμέντα, ρίχνοντας εκ νέου φως όχι μόνο στο παρελθόν αλλά και στο σήμερα, καταδεικνύοντας πώς εκείνα τα μακρινά πια γεγονότα συνδέονται με τη δική μας ζωή και τα κρίσιμα ζητήματα της εποχής μας.

Τεύχος 646 (Απρίλιος 2022)

Δείτε Περισσότερα >>