Γιάννης Κατσίκης
Ο Γραικός θαλασσοπόρος Χουάν ντε Φούκα

Εκδόσεις ΑΩ 2020, σελ. 448, τιμή: 22.26 €

Ο Xoυάν ντε Φούκα γεννήθηκε το 1536 στο χωριό Βαλεριάνο του Ελειού στην Κεφαλονιά, ήταν γνωστός και ως Απόστολος Βαλεριάνος ή Φωκάς Βαλεριανάτος. Νέος ξενιτεύτηκε και εργάσθηκε επί σαράντα χρόνια ως πλοηγός στον στόλο των Δυτικών Ινδιών της Ισπανίας. Σ’ ένα του ταξίδι στις Φιλιππίνες το 1587, κατέλαβαν το πλοίο του Άγγλοι και πιάστηκε αιχμάλωτος, χάνοντας όλες του τις οικονομίες. Λίγο καιρό αργότερα διέφυγε και το 1588 πήγε στη Νέα Ισπανία (Μεξικό) και ο Ισπανός αντιβασιλιάς Λούις ντε Βελάσκο, του έδωσε μία μικρή καραβέλα με την εντολή να εξερευνήσει τις δυτικές ακτές της Βόρειας Αμερικής και να βρει τα μυθικά Στενά του Ανιάν που υποτίθεται πως ένωναν τον Ατλαντικό με τον Ειρηνικό Ωκεανό. Στο πρώτο του ταξίδι το 1592 το πλήρωμά του στασίασε, και αναγκάστηκε να επιστρέψει, ενώ στο δεύτερο ταξίδι του ανέβηκε βόρεια και νόμισε πως πραγματικά είχε βρει το πέρασμα προς τον Ατλαντικό μεταξύ του 47ου και 48ου γεωγραφικού παραλλήλου. Το 1594 έφυγε για την Ισπανία προσδοκώντας πως θα τον ανταμείψει ο βασιλιάς. Αφού δεν βρήκε καμία ανταπόκριση και από τον Θρόνο και, απογοητευμένος, αποφάσισε να αποσυρθεί στην πατρίδα του.

Στην πορεία του προς την Κεφαλονιά πέρασε και από τη Φλωρεντία και έτυχε να συναντήσει κάποιον Τζον Ντάγκλας που του αφηγήθηκε τις περιπέτειές του. Ο Ντάγκλας του έδωσε μία συστατική επιστολή και τον έστειλε στον Μάικλ Λοκ, έναν πλούσιο έμπορο και Άγγλο πρόξενο που έτυχε να βρίσκεται τότε στην Βενετία. Ο Φωκάς εξιστόρησε τις εξερευνήσεις του και στον Λοκ, ζητώντας από τον τελευταίο να μεσολαβήσει ώστε η Αγγλία να του χορηγήσει δύο πλοία για να συνεχίσει τις εξερευνήσεις του. Ο Λοκ προσπάθησε να έρθει σε επαφή με την Βρετανική κυβέρνηση, ζητώντας 100 λίρες για να πάει τον Φωκά στην Αγγλία, αλλά η απάντηση καθυστερούσε και ο Φωκάς έφυγε τελικά για τη Κεφαλονιά και ο Λοκ υπέθεσε πως ο ηλικιωμένος Φωκάς είχε ήδη πεθάνει.

Η Ιστορία του Έλληνα θαλασσοπόρου δημοσιεύτηκε το 1625 από τον Σάμιουελ Πούρτσας. Το 1787, ο Άγγλος πλοίαρχος Τσαρλς Μπάρκλεϊ , αναγνωρίζοντας τον πορθμό ανάμεσα στην νήσο Βανκούβερ και τη Πολιτεία Ουάσιγκτον των ΗΠΑ σαν τα μέρη που εξερεύνησε ο Φωκάς και βάσει των οδηγιών και περιγραφών του, πήγε πιστοποίησε την ακρίβεια των περιγραφών του και έδωσε στη περιοχή το όνομα Στενά του Χουάν ντε Φούκα.

Η μυθιστορηματική βιογραφία ως είδος είναι εξαιρετικά απαιτητικό, προκειμένου το αποτέλεσμα να μην προδώσει ούτε το ιστορικό πρόσωπο που βιογραφείται αλλά ούτε και τη λογοτεχνία, την οποία κατά βάση υπηρετεί. Ο γνωστός από τα ταξιδιωτικά του βιβλία Γιάννης Κατσίκης παρουσιάζει εδώ μια άλλη μορφή των ενδιαφερόντων του βιογραφώντας τον Έλληνα θαλασσοπόρο με μυθιστορηματικό τρόπο. Αξιοποιώντας όλες τις υπάρχουσες πηγές, βιογραφεί τον Χουάν ντε Φούκα αναπλάθοντας παράλληλα με ρεαλισμό και λογοτεχνική ζωντάνια ολόκληρη την εποχή των κονκισταδόρων, της πειρατείας και του ανταγωνισμού των Μεγάλων Ναυτικών Δυνάμεων για το μοίρασμα του κόσμου.

Τεύχος 645 (Μάρτιος 2022)

Δείτε Περισσότερα >>