Bασίλης Παναγιωτόπουλος, Κωνσταντίνος Καντιώτης, Κερκυραίος
Ελάσσων Φιλικός, Αγωνιστής Της Ελληνικής Επανάστασης

εκδ. Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, 2019, σελ. : 138, τιμή: 12,00 €

Η απουσία ενός εθνικού Βιογραφικού Λεξικού των Αγωνιστών του 1821, δεν επιτρέπει την επαρκή γνώση ιδιαίτερα των πρωτοπόρων Φιλικών, ιδρυτών και συνιδρυτών της «Υπερτάτης Αρχής». Τούτο ισχύει και για τους δευτεραγωνιστές συνεργάτες τους, που συνεπείς στη ριζοσπαστική επιλογή της ρήξης με το οθωμανικό καθεστώς, αλλά και στο πατριωτικό τους όρκο, στάθηκαν το νευρικό σύστημα της Επανάστασης, το υπόβαθρο πάνω στο οποίο στήθηκε η «συνωμοσία» στις ελληνικές κοινότητες της διασποράς και στα ελληνικά περιβάλλοντα, στις πόλεις και στην ύπαιθρο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, και στη συνέχεια η «εξέγερση» στις ελληνικές χώρες, στην κατοπινή ελληνική επικράτεια. Ένα από τα πρόσωπα αυτά είναι και ο ολότελα ξεχασμένος Κωνσταντίνος Καντιώτης.

Το έτος της γέννησής του είναι άγνωστο, ενώ δεν αναφέρεται ούτε το έτος, ούτε ο τόπος θανάτου του. Κερκυραίος με σπουδές στην Ιταλία, βρέθηκε στην υπηρεσία της τσαρικής αυλής στην Πετρούπολη και σε στενή προσωπική σχέση με τον Ιωάννη Καποδίστρια: έμπιστος «αρχειονόμος» του, ασφαλώς στα χρόνια 1816-1820, ίσως και νωρίτερα. Οι πληροφορίες περί της υπηρεσίας του στη ρώσικη αυλή, είναι θολές, σποραδικές και μάλλον αβέβαιες. Αναφέρεται σε ορισμένες πηγές ως κρατικός λειτουργός στο Υπουργείο Εξωτερικών, τίτλος, που δεν αποτελεί ακριβή ένδειξη του βαθμού και του χαρακτήρα της υπηρεσίας του. Η φιλική σχέση του με τον Καποδίστρια είναι βεβαιωμένη, αλλά και γι’ αυτή δεν υπάρχουν αρκετές πληροφορίες. Αναφέρεται για ένα διάστημα η συγκατοίκηση των δύο ανδρών για κάποιο διάστημα, ενώ από κάποιους ιστορικούς ανακυκλώνεται η πληροφορία ότι ο Καντιώτης ήταν «γραμματικός» του Καποδίστρια, χωρίς όμως διευκρίνιση και χωρίς ένδειξη χρόνου.

Πρώιμος και αφοσιωμένος Φιλικός, από την πορεία των πραγμάτων βρέθηκε σε στενή επαφή με κορυφαία στελέχη της Εταιρείας, όπως ο Εμμανουήλ Ξάνθος, ο Αντώνιος Κομιζόπουλος, ο Αλέξανδρος Υψηλάντης. Οι σχέσεις του με την Φιλική Εταιρεία έχουν ιδιαίτερο ερευνητικό ενδιαφέρον. Ίσως η παρουσία του και η ενεργός ανάμειξή του δύο φορές στην αποτυχημένη απόπειρα ανάθεσης της αρχηγίας στον Ξάνθο είναι η σπουδαιότερη.

Ο Καντιώτης πήρε μέρος, χωρίς πρακτική συνέχεια, σε σπουδαίες φάσεις της προετοιμασίας και κυρίως στα πρώτα βήματα της Ελληνικής Επανάστασης. Αλλά και όταν αποσύρθηκε από τα πεδία των μαχών, στη διάρκεια του Αγώνα, παρέμεινε ακλόνητος στην εθνική του επιλογή. Στα χρόνια 1828-1830 επέστρεψε στην Ελλάδα και υπηρέτησε με αφοσίωση τον κυβερνήτη, με τον οποίο όμως δεν ανανεώθηκε η παλαιά προσωπική του σχέση. Ξαναγύρισε στην Κέρκυρα το 1830, όπου και πέθανε γύρω στο 1840. Ο Καντιώτης βίωσε από μέτριας ευθύνης θέσεις ή και εντελώς από το περιθώριο, την εθνική αποκατάσταση, χωρίς ιδιοτέλεια και μίζερες διαμαρτυρίες, ως το τέλος.

Το βιβλίο του Βασίλη Παναγιωτόπουλου έρχεται να φωτίσει άγνωστες εν πολλοίς πτυχές της ιστορίας της Ελληνικής Επανάστασης κατά τα πρώτα αποφασιστικά βήματα του Αγώνα. Στηρίζεται σε έγκυρα και προσιτά αλλά, δυστυχώς, άκρας διασποράς τεκμήρια, που ο εντοπισμός και η συνάρθρωσή τους αποτελούν τη βασική προσφορά του.

Τεύχος 639 (Σεπτέμβριος 2021)

Δείτε Περισσότερα >>