Guido Tonelli
Γένεση, Η μεγάλη Ιστορία της προέλευσης του κόσμου

Μετάφραση: Μαρία Οικονομίδου

εκδ. Διόπτρα, σελ.: 296, τιμή: 15,50 €

Παρότι το σενάριο βάσει του οποίου κινείται η ανθρωπότητα χάνει προοδευτικά τον μαγικό και αινιγματικό χαρακτήρα που το συνόδευε επί χιλιετίες, η οπτική του κόσμου που αναπτύσσεται σιγά σιγά είναι ό,τι πιο απίστευτο μπορεί κανείς να φανταστεί. Η επιστήμη μας αφηγείται μια Ιστορία για τις ρίζες μας πολύ πιο παραστατική και δυνατή από τις μυθολογικές διηγήσεις. Οι επιστήμονες για να πλάσουν αυτή την αφήγηση βολιδοσκόπησαν τις πιο κρυφές και μικροσκοπικές γωνιές του πραγματικού, αποτόλμησαν να εξερευνήσουν τους πιο απομακρυσμένους κόσμους και χρειάστηκε να λογαριαστούν με καταστάσεις της ύλης πολύ διαφορετικές σε σχέση με τις συνηθισμένες καταστάσεις που σχεδόν κλόνισαν τις πεποιθήσεις τους.

Όταν, πριν από περίπου 40.000 χρόνια, έφτασε το δεύτερο κύμα Sapiens από την Αφρική, οι Νεάντερταλ είχαν ήδη αποικίσει πολλές περιοχές της Ευρώπης. Οργανωμένοι σε μικρές πατριές, κατοικούσαν σε βραχοσκεπές που σήμερα μας παρέχουν αδιαμφισβήτητες αποδείξεις για ένα πολύπλοκο συμβολικό σύμπαν. Βραχογραφίες με σύμβολα και σχέδια ζώων, πτώματα θαμμένα σε εμβρυϊκή στάση, οστά και μεγάλοι σταλακτίτες διατεταγμένα σε λειτουργικούς κύκλους. Οι μαρτυρίες ενός πολιτισμού ο οποίος κατά πάσα πιθανότητα, διέθετε μια εξελιγμένη γλώσσα που δεν θα τη μάθουμε ποτέ, είναι αναρίθμητες.

Είναι λοιπόν, δυνατόν να φανταστούμε μια αφήγηση σχετικά με τη δημιουργία του κόσμου που αντιβουίζει ήδη σ’ εκείνες τις σπηλιές, με τους ηλικιωμένους να μεταλαμπαδεύουν στους νεότερους –δύναμη του λόγου και μαγεία της μνήμης– τον αντίλαλο μιας πανάρχαιας Ιστορίας. Θα χρειαστεί να περιμένουμε χιλιάδες γενιές προτού ο Ησίοδος, ή κάποιος για λογαριασμό του, με τη Θεογονία, μας αφήσει μια γραπτή μαρτυρία αυτής της αφήγησης, υφαίνοντας πρώτος μια σχέση ανάμεσα στην ποίηση και την κοσμολογία.

Αυτή η αφήγηση για τη δημιουργία συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας, χάρη στα λόγια της επιστήμης. Οι εξισώσεις μπορεί να μην έχουν την υποβλητική δύναμη της ποιητικής γλώσσας, εντούτοις οι έννοιες της σύγχρονης κοσμολογίας –το σύμπαν που γεννιέται από μια διακύμανση του κενού ή ο κοσμικός πληθωρισμός– μας αφήνουν ακόμη άφωνους.

Τα πάντα προκύπτουν από μια ερώτηση, απλή και αναπόφευκτη: «Από πού προέρχονται όλα αυτά;»

Μια ερώτηση που αντηχεί μέχρι σήμερα, σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης, ανάμεσα σε άτομα που ανήκουν στις πιο διαφορετικές κουλτούρες, ως κοινό φαινομενικά πολύ μακρινών πολιτισμών. Τη θέτουν παιδιά και μάνατζερ, επιστήμονες και σαμάνοι, αστροναύτες και οι τελευταίοι εκπρόσωποι εκείνων των μικρών πληθυσμών κυνηγών-τροφοσυλλεκτών που επιβιώνουν, απομονωμένοι, σε μερικές περιοχές της Βόρνεο ή του Αμαζονίου.

Μια ερώτηση τόσο πρωταρχική, ώστε κάποιοι υποθέτουν πως, ούτε λίγο ούτε πολύ, μας παραδόθηκε από το είδος που προηγήθηκε από εμάς.

Ο Γκουίντο Τορέλλι, φυσικός στο CERN της Γενεύης και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Πίζας, κρατώντας αποστάσεις από επιστημονικούς όρους, απαντά σε επτά κεφάλαια τι συνέβη στις πρώτες στιγμές της ζωής του σύμπαντος. Ένα συναρπαστικό ταξίδι πίσω στον χρόνο μέχρι τη μυστηριώδη αρχή των πραγμάτων.

Τεύχος 637 (Ιούλιος 2021)

Δείτε Περισσότερα >>