Συλλογικό έργο, Επιμέλεια: Mαρία Καβάλα
Νεότερος ελληνικός εβραϊσμός
Η δυναμική παρουσία, η οδυνηρή απουσία, το σήμερα

Εκδόσεις University Studio Press, 2020, ΣΕΛ.: 220, ΤΙΜΗ: 20,00 €

Τα 450 χρόνια της εβραϊκής παρουσίας στη Θεσσαλονίκη, προσδίδουν στην πόλη μια μοναδική ιδιαιτερότητα, η οποία δεν συναντάται σε καμία άλλη ευρωπαϊκή πόλη της εβραϊκής διασποράς. Η πληθυσμιακή υπεροχή του εβραϊκού στοιχείου παρέμεινε σταθερή μέχρι και το τέλος της οθωμανικής κυριαρχίας στην πόλη.

Έχουν περάσει πολλές δεκαετίες από τη γενοκτονία των Ελλήνων Εβραίων στο σύνολό τους σχεδόν, στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Στη δεκαετία που ακολούθησε την Απελευθέρωση, οι λίγοι επιζήσαντες που επέστρεψαν στη Θεσσαλονίκη, αγωνίστηκαν να ξαναφτιάξουν την ζωή τους. Το ελληνικό κράτος αντιμετώπιζε σοβαρά οικονομικά και πολιτικά προβλήματα που δεν επιλύθηκαν παρά μόνο πολλά χρόνια αργότερα.

Αφετηρία του βιβλίου υπήρξε η επιστημονική διημερίδα που διοργανώθηκε τον Απρίλιο του 2013 από το τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ στο Δημαρχείο Θεσσαλονίκης για τα 70 χρόνια από το Ολοκαύτωμα των Εβραίων στην πόλη. Ήταν η εποχή που η ελληνική κοινωνία βυθιζόταν στην οικονομική κρίση. Εποχή κατά την οποία το ζήτημα του αντισημιτισμού, της γνώσης και της μνήμης για τη γενοκτονία των Εβραίων αναδεικνυόταν σε εξαιρετικά σημαντικό.

Ιστορικοί, νομικοί, πολιτικοί και οικονομικοί επιστήμονες, παιδαγωγοί, φιλόλογοι αλλά και θετικοί επιστήμονες διασταυρώνουν επιστημονικές γνώσεις, βιώματα και νέα ερωτήματα με συνεκτικό ιστό τη γενοκτονία αλλά και το παρελθόν, παρόν και μέλλον των Εβραίων στην ελληνική ιστορία, στην ελληνική κοινωνία και πολιτεία. Ορισμένοι είναι τα παιδιά των επιζώντων του Ολοκαυτώματος, ενώ άλλοι ανήκουν σε εκείνη την πρωτοπορία των επιστημόνων της δεκαετίας του 1990 που θέλησαν και κατάφεραν να αντιμετωπίσουν τις σιωπές για το εβραϊκό παρελθόν ως ένα προκλητικό ιστορικό πρόβλημα, ενώ πολλοί ανήκουν στις νεότερες γενιές επιστημόνων τόσο του τέλους όσο και των αρχών του 21ου αιώνα που γαλουχήθηκαν μέσα στο παραπάνω πλαίσιο ιστορικών ερωτημάτων και αναζητήσεων.

Η συνάντηση επιστήμης, βιώματος, γνώσης και νέων ερωτημάτων με συνεκτικό ιστό τη γενοκτονία αλλά και το εβραϊκό παρελθόν, παρόν και μέλλον στην ελληνική Ιστορία, στην ελληνική κοινωνία και πολιτεία οδήγησε σε αυτό τον συλλογικό τόμο. Έρχεται σε μια εποχή που τα ερωτήματα, οι συλλογικές εκδόσεις, η δημόσια Ιστορία και η ακαδημαϊκή Ιστορία τόσο για τη γενοκτονία όσο και για τις εβραϊκές κοινότητες γενικότερα της Ευρώπης και της Ελλάδας, βαθαίνουν και πληθαίνουν.

Ο τόμος διαρθρώνεται σε τρεις χρονικές ενότητες, μία μικρή για τα χρόνια πριν από την κατοχή, μία ενότητα για τα κατοχικά χρόνια με την πλειοψηφία των κειμένων να ανήκουν σε αυτήν, και μία για τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια αλλά και για ζητήματα της γενοκτονίας στο σήμερα. Η κάθε μία από αυτές τις ενότητες μπορεί να περιλαμβάνει θεματικές υποενότητες με ένα ή περισσότερα άρθρα, τα οποία παρατίθενται σύμφωνα με τη θεματική τους σύνδεση.

Οι συγγραφείς του συλλογικού τόμου, προσφέρουν με κριτικό πνεύμα, μια σφαιρική όσο και ειδική γνώση, για την Ιστορία του νεότερου ελληνικού εβραϊσμού, για την Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας με στόχο την καλύτερη κατανόηση του παρελθόντος.

Τεύχος 634 (Απρίλιος 2021)

Δείτε Περισσότερα >>