Κυριακή Πετράκου
Ο Θεοτοκάς του θεάτρου
Έργα, θεωρία και κριτική, δράση

Εκδόσεις Εξάντας, 2017, ΣΕΛ.: 598, ΤΙΜΗ: 35,00 €

Ο Γιώργος Θεοτοκάς (1905-1966) ανήκει στους συγγραφείς που επιβλήθηκαν εύκολα και αμέσως μόλις εμφανίσθηκε στα ελληνικά γράμματα. Έδωσε υποσχέσεις με τα πρώτα έργα του, τις οποίες ξεπέρασε με τα επόμενα, απέκτησε φήμη και κύρος, που διατήρησε και μετά θάνατον. Ασχολήθηκε με όλα τα είδη του λόγου: δοκίμιο, αρθρογραφία, μυθιστόρημα, δράμα, ταξιδιωτικές εντυπώσεις και ποίηση. Ο Θεοτοκάς έγραψε δεκατρία θεατρικά έργα, τα περισσότερα από τα οποία παραστάθηκαν επανειλημμένα. Υπήρξε τρεις φορές διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου και επιπλέον πρωτεργάτης στην ίδρυση και διευθυντής του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος. Όταν ολοκλήρωσε και εξέδωσε τα πρώτα θεατρικά έργα του (1944) και άρχισε τις θητείες του ως διευθυντής των κρατικών θεάτρων (1945), τα νέα ερεθίσματα της θεατρικής συγγραφής και της θεατρικής πράξης του ενέπνευσαν απόψεις και ιδέες που δημοσίευσε στον τύπο υπό μορφή άρθρων, επιφυλλίδων και συνεντεύξεων. Έχει γράψει θεατρικές κριτικές και πολλά άρθρα, δίνοντας κατευθύνσεις για την κρατική θεατρική πολιτική, για τη λειτουργία, τη δεοντολογία και το δραματολόγιο των κρατικών θεάτρων καθώς και παραινέσεις προς το ελεύθερο θέατρο με κατανόηση των δυσκολιών, αρκετά για την ιστορία του θεάτρου.

Η Κυριακή Πετράκου στην λεπτομερέστατη – εξαντλητική μονογραφία της, έρχεται να καλύψει ένα σημαντικό κενό, αναδεικνύοντας μιας παραγνωρισμένης αξίας έργο. Εξετάζει με κάθε λεπτομέρεια και σε βάθος τη θεατρική διάσταση του πολυμερούς πνεύματος του Θεοτοκά, με αποτέλεσμα να φωτίζεται η θεαματικότερη από τις συγγραφικές επιδόσεις του ηγέτη της θρυλικής Γενιάς του ’30. Με τα πρώτα επτά έργα του, τα οποία μεταγενέστερα εξέδωσε σε συλλογικό τόμο με τίτλο Ελληνικό λαϊκό θέατρο, ήταν μοντέλα της κατεύθυνσης που πίστευε ότι έπρεπε να πάρει το ελληνικό θέατρο μεταπολεμικά, που ονομάζεται συνοπτικά «επιστροφή στις ρίζες», δηλαδή του λαϊκού πολιτισμού, της αρχαιότητας και της ιστορίας ως θρύλου. Δεν λειτούργησε έτσι, ως κύριο δραματουργικό ρεύμα, αν και άλλοι συγγραφείς, νεότεροι, έγραψαν τέτοια έργα, λ.χ. ο Καμπανέλλης και Βασίλης Ζιώγας.

Η μονογραφία της περιέχει γενικά κεφάλαια για την αντιμετώπιση του θεάτρου από τον Θεοτοκά και ειδικά για κάθε ένα από τα δεκατρία έργα του. Αφιερώνει επίσης ένα κεφάλαιο στην δραστηριότητα του Θεοτοκά, ως διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου, και ως θεωρητικό και κριτικό θεάτρου. To θεατρικό έργο του Θεοτοκά έχει πλέον ενσωματωθεί στο ελληνικό δραματολόγιο με λογοτεχνική υπόσταση, και τα έργα του ανεβάζονται κυρίως από κρατικά και δημοτικά θέατρα, ενώ τα έργα του Ελληνικού λαϊκού θεάτρου έχουν συχνή παρουσία στο παιδικό, εφηβικό και το σχολικό θέατρο.

Η Κυριακή Πετράκου προσφέρει στον αναγνώστη και μελετητή μια διείσδυση στην ιστορική περίοδο κατά την οποία έζησε και δημιούργησε ο Θεοτοκάς την δραματουργική του κατάθεση, προσλαμβάνει επίσης λεπτομερώς την υπόθεση των θεατρικών έργων του και προβληματίζεται επάνω στις ιδέες του μέσα από τους χαρακτήρες και τη δράση των ηρώων του. Τα θεατρικά πρόσωπα που δημιούργησε, –τα παρουσιάζει ξεκάθαρα–, ιστορικά, μυθολογικά ή επινοημένα πρόκειται για τύπους που έχουν συλληφθεί σε γενικές γραμμές σύμφωνα με τον ρόλο που έχουν στο έργο.

Τεύχος 626 (Αύγουστος 2020)

Δείτε Περισσότερα >>