Robin Waterfield
Η κατάκτηση της Ελλάδας από τους Ρωμαίους

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Δημήτρης Σταυρόπουλος

Εκδόσεις Ψυχογιός, 2018, ΣΕΛ.: 376, ΤΙΜΗ: 15,99 €

Εκτός από τη συναρπαστική στρατιωτική δράση, η ιστορία της κατάκτησης της Ελλάδας από τους Ρωμαίους παίζει σημαίνοντα ρόλο για την ίδια τη Ρώμη και την αυτοκρατορία που δημιούργησε. Οι Ρωμαίοι εισέβαλαν για πρώτη φορά σε ελληνικό έδαφος το 229 π.Χ. Περίπου εξήντα χρόνια αργότερα όλα είχαν τελειώσει και η Ελλάδα έγινε μια από τις πρώτες Επαρχίες της αναδυόμενης Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ήταν μια απίστευτη διαδρομή – μια σκληρή και καταστροφική κατάκτηση της χώρας στης οποίας την τέχνη, τη φιλοσοφία και γενικότερα τον πολιτισμό χρωστούσαν τόσο πολλά οι Ρωμαίοι.

Η Ρώμη βρήκε την ανατολική Μεσόγειο χωρισμένη σε μια ανισορροπία δυνάμεων μεταξύ τριών μεγάλων βασιλείων: των τριών ελληνιστικών βασιλείων που επιβίωσαν και άνθισαν μετά τους πολέμους του Μεγάλου Αλεξάνδρου και των διαδόχων του: της Μακεδονίας, της Αιγύπτου και της Συρίας. Εσωτερικές διαμάχες έβγαλαν την Αίγυπτο από την εικόνα, αλλά τα άλλα δύο συρρικνώθηκαν. Έχοντας εξελιχθεί, μετά την κατάκτηση της Καρχηδόνας, στη μοναδική υπερδύναμη της δυτικής Μεσογείου, η Ρώμη επεκτάθηκε και στα ανατολικά, ώσπου ολόκληρη η Μεσόγειος τέθηκε υπό τον έλεγχό της.

Ο Ρόμπιν Γουότερφιλντ ασχολείται με την περίοδο που καλύπτει την έναρξη του Β΄ Καρχηδονιακού Πολέμου το 210 π. Χ. και τελειώνει το 167 π. Χ., τη χρονιά που ανατρέπεται η μακεδονική μοναρχία από τη Ρώμη και η Μακεδονία διαιρείται σε «τέσσερις ανεξάρτητες δημοκρατίες». Πρόκειται για μια περίοδο μεγάλου ιστορικού ενδιαφέροντος, εφόσον συγκρούονται οι τότε υπερδυνάμεις, η Ρώμη, η Μακεδονία και η Συρία. Μια περίοδος εξαιρετικής δραστηριότητας και επέκτασης της Ρώμης. Η ρωμαϊκή επέκταση στη Δύση συνέβαινε λίγο-πολύ ταυτόχρονα, με μια σειρά πολέμων με την πλούσια και ισχυρή βορειαφρικανική πόλη της Καρχηδόνας και κατόπιν με τις ισπανικές φυλές. Στα γεγονότα αυτά, κρίσιμα για την Ιστορία της Μεσογείου, στρέφει το ενδιαφέρον του ο Γουότερφιλντ, παρεμβάλλοντας στην αφήγηση του σχόλια και «παρένθετες παρατηρήσεις» σε κοινωνικά και πολιτιστικά θέματα τα οποία φωτίζουν και προσθέτουν βάθος στην κατανόηση εκείνης της περιόδου.

Όπως καταδεικνύει, οι Ρωμαίοι ανέπτυξαν μια ιδιαίτερα εξελιγμένη μέθοδο κυριαρχίας εξ αποστάσεως επί των Ελλήνων, χρησιμοποιώντας περισσότερο την εξουσία τους και τη διπλωματία παρά τα στρατεύματά τους. Η καθυπόταξη της Ελλάδας ήταν ολοσχερής. Δεν επιτεύχθηκε με συνθήκες, με αποικιοκρατία, με μετατροπή σε επαρχία και με την επιβολή μόνιμων φόρων κι ενός στρατού κατοχής. Ήταν μια μορφή ιμπεριαλισμού, η οποία βασιζόταν μόνο στην ικανότητα της Συγκλήτου και του ρωμαϊκού λαού να κάνουν τους ξένους βασιλιάδες και τα κράτη να αναγνωρίσουν την ισχύ τους και να συμμορφωθούν με τις επιθυμίες τους.

Ο Γουότερφιλντ θέτει προκλητικά ερωτήματα για τη Ρώμη και τον πολιτισμό της. Όπως μέχρι ποιού σημείου η ρωμαϊκή κυριαρχία αποτελούσε μια σχεδιασμένη και ηθελημένη πολιτική, ή ακόμα αν η κουλτούρα τους τους ωθούσε σε περισσότερες κατακτήσει. Αποφεύγοντας τις μικρολεπτομέρειες από τις ακαδημαϊκές διαμάχες, ο Ρόμπιν Γουότερφιλντ, ερμηνεύει μια πολύπλοκη και σχετικά άγνωστη περίοδο της ευρωπαϊκής Ιστορίας, γεμάτη από γεγονότα που άλλαξαν τον κόσμο.

Τεύχος 618 (Δεκέμβριος 2019)

Δείτε Περισσότερα >>