Το Σύστημα Double Cross ή Σύστημα ΧΧ ήταν μία επιχείρηση αντικατασκοπείας και εξαπάτησης που δημιουργήθηκε από τη Βρετανική Υπηρεσία Ασφαλείας (ΜΙ5) κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου. Ναζί πράκτορες που συνελήφθησαν ή παραδόθηκαν στη Βρετανία στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκαν από τους Βρετανούς για να διοχετεύουν ψευδείς πληροφορίες στους ναζί ελεγκτές τους.

Ξεκίνησε ως μία απλή επιχείρηση αντικατασκοπείας που θα εντόπιζε πράκτορες των ναζί καθώς θα αποβιβάζονταν σε βρετανικό έδαφος, με σκοπό να εξουδετερωθεί η αποτελεσματικότητά τους. Εντέλει εξελίχθηκε σε ένα περίτεχνο σύστημα εξαπάτησης, μέσω του οποίου οι πληροφορίες που έστελναν οι διπλοί πράκτορες στη Γερμανία ήταν γεμάτες με προσεκτικά γραμμένα ψέματα, υπερέβαλλαν τις βρετανικές στρατιωτικές δυνατότητες, έλεγαν ψέματα για το ηθικό των πολιτών και παρέσυραν τις γερμανικές στρατιωτικές δυνάμεις. Ακόμη και μετά τον πόλεμο, οι πληροφορίες σχετικά με το Σύστημα Double Cross παρέμειναν απόρρητες. Συχνά οι Αρχές επικαλούνταν τη δικαιολογία της προστασίας των εμπλεκομένων από αντίποινα επιζώντων ναζί.

Η πολιτική της MI5 κατά τη διάρκεια του πολέμου ήταν αρχικά να χρησιμοποιεί το σύστημα για αντικατασκοπεία. Μόνο αργότερα έγινε αντιληπτή η δυναμική του για σκοπούς εξαπάτησης. Πολλοί από τους πράκτορες των γερμανικών υπηρεσιών πληροφοριών Άμπβερ και Υπηρεσία Ασφαλείας (SD) που έφτασαν στις βρετανικές ακτές παραδόθηκαν στις Αρχές, ενώ άλλοι συνελήφθησαν αφού έκαναν στοιχειώδη λάθη κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεών τους. Επιπλέον, ορισμένοι ήταν ψευδοπράκτορες που είχαν ξεγελάσει τους Γερμανούς κάνοντάς τους να πιστέψουν ότι θα κατασκόπευαν γι’ αυτούς αν τους βοηθούσαν να φτάσουν στην Αγγλία.

Ύστερα από μια διάσκεψη τον Ιούλιο του 1940 στο Κίελο η Άμπβερ ξεκίνησε μία εκστρατεία κατασκοπείας εναντίον της Βρετανίας, η οποία περιλάμβανε συλλογή πληροφοριών και δολιοφθορά. Καθ’ όλη τη διάρκεια του 1941 η βρετανική Mυστική Υπηρεσία Πληροφοριών (SIS) ήταν ενήμερη για την επικείμενη άφιξη νέων πρακτόρων. Κάποιοι έπεφταν με αλεξίπτωτο, άλλοι έφταναν με λαστιχένιες βάρκες υποβρυχίων, ενώ άλλοι, που είχαν στρατολογηθεί από κατεχόμενες χώρες, όπως η Νορβηγία και η Πολωνία, με πλαστά διαβατήρια αναμιγνύονταν στο ρεύμα των προσφύγων από την ουδέτερη Πορτογαλία. Από τους 23 πράκτορες που στάλθηκαν από τους Γερμανούς στη Βρετανία κατά τη διάρκεια του πολέμου, οι 7 ταυτοποιήθηκαν και συνελήφθησαν έπειτα από πληροφορίες αποκρυπτογραφημένων μηνυμάτων, ενώ άλλοι απλώς συνελήφθησαν ή παραδόθηκαν μόνοι τους.

Ποιοι ήταν οι μυστηριώδεις διπλοί πράκτορες που ζούσαν στα όριά τους και η κατασκοπευτική τους δραστηριότητα μπέρδεψε τον Χίτλερ και τις γερμανικές μυστικές υπηρεσίες; Η MI5 ίδρυσε στο Χαμ Κόμον, κοντά στο Λονδίνο, το Στρατόπεδο 020, ένα μυστικό κέντρο αντικατασκοπείας στο οποίο οι ύποπτοι μπορούσαν να απομονώνονται και να ανακρίνονται. Οι επιχειρήσεις του στρατοπέδου υπήρξαν καθοριστικές για την υπονόμευση του δικτύου κατασκοπείας των ναζί και συνέβαλαν σημαντικά στη συνολική νίκη των Συμμάχων. Η απόδοσή της στη διαχείριση μιας σειράς διπλών πρακτόρων κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου την αναδεικνύει μέχρι σήμερα σε υπόδειγμα για το πώς πρέπει να διεξάγονται τέτοιες επιχειρήσεις.

Διονύσης Ν. Μουσμούτης
Εκδότης – Διευθυντής

Τεύχος 689 (Νοέμβριος 2025)

Δείτε Περισσότερα >>