ΟΙ «ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΕΣ» ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΙΡΑΝ: Ο ΜΑΖΝΤΑΚ ΚΑΙ ΟΙ ΧΟΥΡΡΑΜΙΤΕΣ

Της Tρέβορ Κάλεϊ, Ιστορικός.

Μετάφραση: Δ. Ν. Γεράκης

Ο αρχαίος κομμουνισμός είναι σχεδόν ένα οξύμωρο σχήμα, αλλά δύο κινήματα στο ύστερο αρχαίο και μεσαιωνικό Ιράν συχνά αναγνωρίζονται ως «κομμουνιστικά». Αυτές είναι οι ιστορίες του Μαζντάκ και των Χουρραμιτών. Υπάρχει μια διαμάχη που διαρκεί γενιές σχετικά με το αν ο ζωροαστρικός μεταρρυθμιστής του 5ου αιώνα, Μαζντάκ-ι Μπαμπαντάν, και ο μεγάλος προστάτης του, βασιλιάς Καβάδης Α΄ της Αυτοκρατορίας των Σασσανιδών, ακολούθησαν μια μορφή αρχαίου κομμουνισμού. Τα λίγα αρχεία για τον «Μαζντακισμό» που έχουν διασωθεί δείχνουν σαφώς μια πολιτική κοινωνικοοικονομικής μεταρρύθμισης, αλλά το αν αυτό αξίζει τον κομμουνιστικό χαρακτηρισμό παραμένει ανοιχτό σε ερμηνεία. Αυτή η διαμάχη επεκτείνεται στους πνευματικούς, ή πιθανώς κυριολεκτικούς, διαδόχους του Μαζντάκ: τους Χουρραμίτες. Μετά την αραβική κατάκτηση της Περσικής Αυτοκρατορίας, οι Χουρραμίτες ασπάστηκαν επίσημα το Σιιτικό Ισλάμ, αλλά οι επικριτές τους κατηγόρησαν για κρυπτο-ζωροαστρισμό. Οι αφηγήσεις αυτόπτων μαρτύρων περιέχουν νύξεις για αυτό, και όλες οι αρχαίες και μεσαιωνικές αφηγήσεις του κινήματός τους περιγράφουν μια κοινοτιστική οργάνωση παρόμοια με την ιδανική κοινωνία του Μαζντάκ. […]

Τεύχος 686 (Αύγουστος 2025)

Δείτε Περισσότερα >>