Επικαιρότητα & Ιστορία – Τεύχος 663

Επικαιρότητα & Ιστορία

Γράφει ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΑΓΚΟΣ

Βασιλικοί τάφοι στην Κύπρο

Κύπρος: «Βασιλικοί» τάφοι από την Εποχή του Χαλκού

Τρεις ιδιαίτερα πολυτελείς ταφικούς θαλάμους της Εποχής του Χαλκού εντόπισε διεθνής αρχαιολογική ομάδα κοντά στο αεροδρόμιο της Λάρνακας (Κύπρος). Στους τάφους βρέθηκαν αρκετοί σκελετοί που έφεραν πολυτελή διαδήματα και περιδέραια, όπως επίσης πληθώρα ταφικών δώρων από χρυσό, πολύτιμους λίθους και ελεφαντόδοντο, ευρήματα που παραπέμπουν σε βασιλείς και μέλη της κυβερνώσας ελίτ της περιοχής και τοποθετούν τους συγκεκριμένους τάφους μεταξύ των πολυτελέστερων της περιόδου σε ολόκληρη την Μεσόγειο.

Από τα στοιχεία της ανασκαφής, που ξεκίνησε το 2016, προκύπτει πως η περιοχή κατοικείτο από το 1630 έως περίπου το 1150 π.Χ. και περιλάμβανε κατοικίες αρχόντων και εργαστήρια χαλκού. Αντικείμενα από την Αίγυπτο, τις Μυκήνες, τη μινωική Κρήτη, την Σαρδηνία και την Μεσοποταμία δείχνουν ότι οι κάτοικοί της είχαν ευρείες πολιτιστικές και οικονομικές σχέσεις, ενώ από αγγεία και συγκεκριμένα κοσμήματα, που βρέθηκαν επιπρόσθετα, συνάγεται πιθανή σχέση και με την Τίρυνθα.

«Δεδομένου του πλούτου αυτών των ταφικών αντικειμένων, είναι εύλογη η υπόθεση ότι επρόκειτο για βασιλικούς τάφους, παρ’ όλο που δεν γνωρίζουμε ακόμη τι μορφή διακυβέρνησης είχε η πόλη εκείνη την εποχή» αναφέρει στη σχετική ανακοίνωση η επιστημονική ομάδα.

Site που ζωντανεύει τα έργα του Ντα Βίντσι

Site «ζωντανεύει» τα μοντέλα του Λεονάρντο ντα Βίντσι

Τη δυνατότητα να δουν τις εφευρέσεις του Λεονάρντο ντα Βίντσι σε (εικονική) λειτουργία, έχουν πλέον οι χρήστες του διαδικτύου στην ιστοσελίδα «Inside a Genius Mind» (artsandculture.google.com/project/leonardo), που δημιούργησε η Google Arts & Culture, σε συνεργασία με 28 μουσεία, βιβλιοθήκες και ιστορικά μνημεία. Πρόκειται για τη πληρέστερη παρουσίαση των έργων του ντα Βίντσι που έχει ποτέ πραγματοποιηθεί ψηφιακά, με σαρώσεις υψηλής ανάλυσης σε περισσότερα από 3.000 σχέδια και 1.300 σελίδες των σημειωματάριών του που περιλαμβάνουν σκίτσα, αρχιτεκτονικά σχέδια, ανατομικές μελέτες, οπλικά συστήματα, ιπτάμενες μηχανές κ.ά. Ανάμεσα στις εφευρέσεις που «ζωντανεύουν» βρίσκονται τα «ελικόπτερο του Λεονάρντο», το θωρακισμένο τανκ και το πυραμιδόσχημο αλεξίπτωτο.

Την επιμέλεια της ιστοσελίδας έχει ο ιστορικός τέχνης του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης Μάρτιν Κεμπ, από τους κορυφαίους εμπειρογνώμονες στον κόσμο για το έργο του Λεονάρντο ντα Βίντσι, με την υποστήριξη εξειδικευμένης επιστημονικής ομάδας. Η ομάδα αυτή οργάνωσε τα σημειωματάρια του ντα Βίντσι σε πέντε ενότητες, επιτρέποντας έτσι στους χρήστες να περιηγηθούν στις ιδέες και τη δημιουργική διαδικασία που είχε ακολουθήσει και ο ίδιος ο ντα Βίντσι όταν τα έγραφε.

Υπηρέτες στο Μάτσου Πίτσου

Οι υπηρέτες στο Μάτσου Πίτσου προέρχονταν από μακρινές περιοχές

Πολλοί άνδρες και γυναίκες που ήταν υπηρέτες στο ανακτορικό συγκρότημα των Ίνκας, στο Μάτσου Πίτσου του Περού, δεν ήταν γηγενείς αλλά προέρχονταν είτε από τα υψίπεδα των Άνδεων είτε από όλη την ακτογραμμή του Περού.

Αυτό υποστηρίζει μελέτη ερευνητικής ομάδας, που δημοσιεύτηκε πριν από λίγες εβδομάδες στο επιστημονικό περιοδικό Science Advances.

Σύμφωνα με τη μελέτη, την περίοδο από τον Μάιο μέχρι τον Οκτώβριο κάθε έτους στο Μάτσου Πίτσου συγκεντρώνονταν περίπου 750 άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων του αυτοκράτορα, μελών της βασιλικής οικογένειας, προσκεκλημένων και των υπηρετών. Οι ερευνητές σύγκριναν το DNA 34 ανθρώπων που ήταν θαμμένοι στο Μάτσου Πίτσου και θεωρείται ότι ήταν υπηρέτες με τα γενετικά δεδομένα από το DNA άλλων ανθρώπινων λειψάνων της ίδιας περιόδου (15ος-16ος αιώνας) και σύγχρονους κατοίκους της περιοχής. Από τη μελέτη αυτή συμπέραναν πως το Μάτσου Πίτσου ήταν γενετικά περισσότερο ποικιλόμορφο από τα σύγχρονα αγροτικά κέντρα στις Άνδεις. Επιπλέον διαπίστωσαν πως οι περισσότεροι άντρες υπηρέτες προέρχονταν από ορεινές περιοχές, ενώ οι γυναίκες από την παράκτια ζώνη και πως τα άτομα αυτά έφτασαν στο Μάτσου Πίτσου μεμονωμένα και όχι ως κοινότητες ή οικογένειες.

Μπετόβεν

Τμήματα του κρανίου του Μπετόβεν επέστρεψαν στην Βιέννη

Θραύσματα κρανίου που πιθανόν ανήκουν στον Λούντβιχ βαν Μπετόβεν επέστρεψαν από τις ΗΠΑ στην Βιέννη, όπου ο διάσημος Γερμανός συνθέτης είχε ενταφιαστεί το 1827. Τα θραύσματα δώρισε στο Ιατρικό Πανεπιστήμιο της Βιέννης ο Αμερικανός επιχειρηματίας, Πολ Κάουφμαν, του οποίου ο πρόγονος, Αυστριακός γιατρός Φραντς Ρόμεο Σέλιγκμαν, εικάζεται ότι τα απέκτησε το 1863 κατά την εκταφή του σώματος του Μπετόβεν. Ο Κάουφμαν δήλωσε ότι τα ανακάλυψε σε ένα μεταλλικό κουτί, που βρισκόταν σε οικογενειακή θυρίδα σε τράπεζα της Γαλλίας, με τη λέξη Μπετόβεν χαραγμένη στο καπάκι.

Ορισμένοι ερευνητές αμφισβητούν την αυθεντικότητά τους, πιστεύοντας ότι τα θραύσματα αυτά θα είχαν αποκοπεί με διαφορετικό τρόπο στην αυτοψία του 1827, εντούτοις Βιεννέζοι ερευνητές που τα μελέτησαν το 1985 θεώρησαν ότι είναι αληθινά. Το ζήτημα αναμένεται να αποσαφηνιστεί οριστικά το προσεχές διάστημα, καθώς επιστήμονες του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ για την Εξελικτική Ανθρωπολογία στη Λειψία έλαβαν δείγμα DNA από τα θραύσματα προκειμένου να το συγκρίνουν με DNA που έχει ανακτηθεί από τα μαλλιά του Μπετόβεν.

Σχετικά με τα αίτια θανάτου του Μπετόβεν, βλ. και «Επικαιρότητα & Ιστορία», τχ. 659 (Μάιος 2023).

Τεύχος 663 (Σεπτέμβριος 2023)

Δείτε Περισσότερα >>