Επικαιρότητα & Ιστορία – Τεύχος 662

Επικαιρότητα & Ιστορία

Γράφει ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΑΓΚΟΣ

Οι προϊστορικές γυναίκες ήταν κυνηγοί

Οι προϊστορικές γυναίκες ήταν κυνηγοί, όχι απλώς τροφοσυλλέκτες 

Την επικρατούσα μέχρι σήμερα αντίληψη ότι στις προϊστορικές κοινωνίες οι άνδρες κυνηγούσαν και οι γυναίκες συγκέντρωναν την τροφή, επιχειρεί να ανατρέψει νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Plos One.

Διεθνής ομάδα ερευνητών επέλεξε 391 κοινότητες αναζήτησης τροφής από το 1800 έως σήμερα σε όλο τον κόσμο, χρησιμοποιώντας τις ως «παράθυρο» για την προηγούμενη ανθρώπινη συμπεριφορά, και έλαβε δεδομένα για 63 από αυτές. Η ανάλυσή τους αποκάλυψε ότι ανεξάρτητα από το αν ήταν μητέρες ή όχι, οι γυναίκες κυνηγούσαν συστηματικά σε 50 από αυτές τις κοινωνίες. Παράλληλα, έπαιζαν ενεργό ρόλο στη διδασκαλία του κυνηγιού και χρησιμοποιούσαν μια ευρύτερη ποικιλία όπλων και στρατηγικών κυνηγιού από τους άνδρες. Για παράδειγμα, ενώ οι άνδρες είχαν την τάση να κυνηγούν μόνοι τους ή σε ζευγάρια, οι γυναίκες κυνηγούσαν μόνες, με έναν άνδρα ή με ομάδες γυναικών, παιδιών ή σκύλων, επιλέγοντας κυρίως μικρά θηράματα.

«Το κυνήγι γινόταν σκόπιμα. Οι γυναίκες είχαν τα δικά τους εργαλεία και αγαπημένα όπλα, με τις ηλικιωμένες να είναι οι καλύτερες κυνηγοί της κοινότητας», σχολίασε σχετικά η συν-συγγραφέας της μελέτης, Κάρα Γουόλ-Σέφλερ.

Τόπος δολοφονίας Ιούλιου Καίσαρα

Επισκέψιμος ο τόπος δολοφονίας του Ιούλιου Καίσαρα

Ένα συγκρότημα αρχαίων ναών σε πολυσύχναστο σημείο του κέντρου της Ρώμης, όπου κατά τον μύθο δολοφονήθηκε ο Ιούλιος Καίσαρας, άνοιξε για πρώτη φορά τις πύλες του στο κοινό πριν από μερικές εβδομάδες. Έτσι, οι επισκέπτες έχουν πλέον την ευκαιρία να περιηγηθούν στον αρχαιολογικό χώρο μέσω ειδικά σχεδιασμένων διαδρομών και σημείων εποπτικής θέασης.

Η «ιερή περιοχή» (Sacra) στην πλατεία Largo di Torre Argentina, η οποία μέχρι τώρα ήταν ορατή μόνο από το επίπεδο του δρόμου, περιλαμβάνει τους τέσσερις ναούς, που χρονολογούνται από τον 4ο έως τον 2ο αιώνα π.Χ., καθώς και μέρος του θεατρικού συγκροτήματος του Πομπήιου (ολοκληρώθηκε 55 π.Χ.), όπου πιστεύεται ότι βρισκόταν ο Καίσαρας όταν μαχαιρώθηκε το 44 π.Χ.

Οι ναοί εγκαταλείφθηκαν τον 5ο αιώνα και αργότερα τμήματά τους χρησιμοποιήθηκαν ως οικοδομικό υλικό για την ανέγερση κατοικιών στην περιοχή. Η ανάπτυξη της πόλης τελικά «σκέπασε» ακόμη και μεσαιωνικές κατασκευές, με αποτέλεσμα η περιοχή να ξεχαστεί. Οι ναοί και το θέατρο ανακαλύφθηκαν ξανά το 1927, όταν το κεφάλι και τα χέρια ενός κολοσσιαίου μαρμάρινου αγάλματος βρέθηκαν στη διάρκεια εργασιών για την ανοικοδόμηση τμημάτων της Ρώμης.

Παιχνίδι με ρουνική επιγραφή

Παιχνίδι με ρουνική επιγραφή βρέθηκε στην Νορβηγία 

Σπάνιο μικρό παιχνίδι από στερεοποιημένο σαπούνι στρογγυλού σχήματος, που χρονολογείται στον 11ο-12ο αιώνα μ.Χ., εντοπίστηκε τυχαία στη διάρκεια εργασιών αποκατάστασης αποχετευτικού αγωγού στο Τροντχάϊμ της Νορβηγίας. Η σπανιότητά του έγκειται στο γεγονός ότι στη μία όψη του έχει χαραγμένη ρουνική επιγραφή, το αρχαίο σύστημα γραφής των λαών της βόρειας Ευρώπης. Είναι μόλις το δεύτερο εύρημα του είδους του που εντοπίζεται στην Νορβηγία.

Οι αρχαιολόγοι αρχικά πιθανολόγησαν ότι οι εγχαράξεις αποτελούσαν στυλιζαρισμένα φυτικά μοτίβα, εντούτοις θύμιζαν και ρουνικές επιγραφές. Για να αποσαφηνίσουν το ζήτημα προσέφυγαν στην εξειδικευμένη μελετήτρια της γραφής, Karen Langsholt Holmqvist, που επιβεβαίωσε πως πρόκειται για ρουνική γραφή: «Αρχικά φαινόταν σαν ένα ελαφρώς ανομοιόμορφο γεωμετρικό σχέδιο. Αλλά όταν εξέτασα το κομμάτι διεξοδικότερα, παρατήρησα ότι οι γραμμές ήταν μια προσεκτικά σχεδιασμένη ρουνική επιγραφή. Υπάρχουν συγκεκριμένες γραμμές που δείχνουν ότι ο κατασκευαστής έχει επιδιώξει η επιγραφή να ακολουθεί το στρογγυλό σχήμα του κομματιού, ενώ γέμισε τα κενά με ζωγραφικά σχέδια». 

Όπως εξήγησε η Holmqvist, η επιγραφή φέρει τη λέξη Siggsifr, από τις λέξεις Sigg που σήμαινε «αγώνας» και Sifr που σήμαινε «αδελφός στα όπλα».

Φυλετικές ανισότητες – ΗΠΑ

ΗΠΑ: Οι φυλετικές διακρίσεις είχαν επίπτωση στην υγεία των μαύρων 

Οι ανισότητες στην υγεία που συνδέονται με τον φυλετικό διαχωρισμό στις ΗΠΑ ανάμεσα σε λευκούς και μαύρους ήταν ορατές ήδη από τις αρχές του 20ου αιώνα, σύμφωνα με μελέτη ιστορικών και ερευνητών υπηρεσιών υγείας από το Πανεπιστήμιο της Μινεσότα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science. Στη μελέτη τους, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δεδομένα απογραφής στις ΗΠΑ από το 1900 και το 1910, που περιλαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με τον αναλφαβητισμό, τη φυλή και τους τόπους κατοικίας (αγροτικές ή αστικές περιοχές). Όπως διαπίστωσαν, το 1910 το μεγαλύτερο χάσμα θνησιμότητας παρουσιαζόταν στη Σαβάνα της Τζόρτζια, όπου τα μαύρα παιδιά είχαν 3,2 φορές μεγαλύτερες πιθανότητες να πεθάνουν σε σύγκριση με τα λευκά, με σχεδόν τα μισά να πεθαίνουν μέχρι την ηλικία των 5 ετών.

Οι ερευνητές συμπεραίνουν πως από την επιλογή του σχολείου μέχρι την ασφάλεια και την πρόσβαση σε χώρους πρασίνου και υγιεινά τρόφιμα, η περιοχή όπου μεγάλωνε ένα παιδί αποτελούσε καθοριστικό παράγοντα για τη μελλοντική υγεία του. Σήμερα «αυτή η ιστορία εξακολουθεί να γίνεται αισθητή και να επιδεινώνεται» σημειώνουν, προσθέτοντας ότι η παιδική θνησιμότητα στις ΗΠΑ παραμένει υψηλότερη μεταξύ των μαύρων.

Τεύχος 662 (Αύγουστος 2023)

Δείτε Περισσότερα >>