Επικαιρότητα & Ιστορία – Τεύχος 657

Επικαιρότητα & Ιστορία

Γράφει ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΑΓΚΟΣ

Ρωμαϊκλο κτηρίο

Το μυστικό της ανθεκτικότητας των ρωμαϊκών κτηρίων

Στην ποζολάνη, ένα εξαιρετικά ανθεκτικό δομικό υλικό που χρησιμοποιούσαν οι μηχανικοί της εποχής, οφείλεται η αξιοσημείωτη αντοχή έως σήμερα πολλών ρωμαϊκών κτηρίων, αναφέρει μελέτη ομάδας επιστημόνων του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ). Η ποζολάνη πήρε το όνομά της από την ιταλική πόλη Ποζουόλι και ουσιαστικά αποτελεί μείγμα ηφαιστειακής τέφρας και ασβέστη.

Αναλύοντας δείγματα σκυροδέματος ηλικίας 2.000 ετών από αρχαιολογικό χώρο στην κεντρική Ιταλία, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα λευκά κομμάτια-«πέτρες», γνωστά ως «κροκάλες ασβεστόλιθων» (lime clasts), προσέδιδαν στο υλικό την ιδιότητα να «επισκευάζει» μόνο του τις φθορές του χρόνου. Ακόμα, συμπέραναν ότι οι «κροκάλες» αυτές προέκυψαν από τη χρήση ασβέστη κατά την ανάμειξη του σκυροδέματος και όχι εξαιτίας του «σβησμένου ασβέστη», δηλαδή ασβέστη αναμεμειγμένου με νερό, όπως πιστευόταν μέχρι σήμερα. Επιπλέον, τα κομμάτια αυτά μορφοποιήθηκαν σε ακραίες θερμοκρασίες, γεγονός που ενίσχυσε ακόμη περισσότερο την ήδη υψηλή ανθεκτικότητα του σκυροδέματος.

Κατά τους ερευνητές, το συγκεκριμένο υλικό επέτρεψε στους Ρωμαίους να κάνουν αρχιτεκτονική επανάσταση, ενώ επισημαίνουν πως το εύρημά τους θα μπορούσε ενδεχομένως να οδηγήσει στην παραγωγή ενός πιο μακροχρόνιου και  βιώσιμου σκυροδέματος στις μέρες μας.

Τα γεωγλυφικά των Νάσκα

Περού: Τα μυστηριώδη γεωγλυφικά των Νάσκα

Νέα γεωγλυφικά σχήματα στην έρημο του Περού, όπου πριν από 2.000 χρόνια άκμασε ο πολιτισμός Νάσκα, εντόπισαν πρόσφατα Περουβιανοί και Ιάπωνες ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Yamagata. Η επιστημονική κοινότητα μελετά περίπου έναν αιώνα τα απομεινάρια των πολιτισμών της περιοχής, προκειμένου να κατανοήσει τη δομή και την λειτουργία τους, αλλά και τους λόγους ύπαρξης αυτών των σχεδίων στο έδαφος.

Τα 168 άγνωστα έως τώρα γεωγλυφικά (Nazca Lines) βρέθηκαν μέσω φωτογράφισης με drone και προγραμμάτων τεχνητής νοημοσύνης, αυξάνοντας τον αριθμό των γνωστών γεωγλυφικών της Νάσκα σε 358. Έχουν μήκος 2-6 μέτρα και ευρύ φάσμα μοτίβων από τραπεζοειδή σχήματα έως απεικονίσεις πτηνών, γατών, φιδιών και ανθρωποειδών μορφών, ενώ με βάση πήλινα αγγεία που βρέθηκαν στην τοποθεσία εκτιμάται ότι κατασκευάστηκαν μεταξύ του 100 π.Χ. και του 300 μ.Χ.

Οι επιστήμονες πιστεύουν πως η κατασκευή τους έγινε με την αφαίρεση βράχων, ωστόσο δεν έχουν καταλήξει σε ασφαλές συμπέρασμα για τον ακριβή σκοπό δημιουργίας τους. Σε κάθε περίπτωση, η επόμενη φάση της έρευνας περιλαμβάνει τη χαρτογράφηση όλης της περιοχής με την βοήθεια εξειδικευμένων αρχαιολόγων, σε μια προσπάθεια να επιλυθεί αυτό το ιστορικό και αρχαιολογικό «μυστήριο».

Μεγ. Βρετανία – Μπάλες μουσκέτου

«Μπάλες» μουσκέτου ίσως ξαναγράψουν την ιστορία

Οι περίπου 200 τρύπες από πυροβολισμούς στην μπροστινή όψη της πύλης μεσαιωνικού αρχοντικού στο Coleshill Hall της Μεγάλης Βρετανίας και 40 «μπάλες» (σφαίρες) από μουσκέτο, οι οποίες εντοπίστηκαν στην αμυντική τάφρο που το περιέβαλε, είναι πιθανό να αλλάξουν την αντίληψη των ιστορικών για ορισμένα γεγονότα του Αγγλικού Εμφυλίου Πολέμου τον 17ο αιώνα. Οι αρχαιολογικές εργασίες πραγματοποιούνται στην περιοχή για την κατασκευή της νέας και υπερσύγχρονης σιδηροδρομικής γραμμής HS2.

Ο Αγγλικός Εμφύλιος ξεκίνησε τον Αύγουστο του 1642, μεταξύ των υποστηρικτών του βασιλιά Καρόλου Α΄ και των βουλευτών, γνωστών ως Roundheads. Η πρώτη καταγεγραμμένη μάχη, η Μάχη της Γέφυρας Κάρντγουορθ, πραγματοποιήθηκε σε μικρή απόσταση από το Coleshill Hall. Το αρχοντικό βρισκόταν πολύ κοντά στον ποταμό Cole, μια στρατηγική θέση που οι ιστορικοί πιστεύουν πως οι Roundheads ήθελαν να ελέγξουν στη διαδρομή προς το σημείο της σύγκρουσης. Τώρα, με βάση τα νέα ευρήματα, θεωρούν ιδιαίτερα πιθανό της μάχης να προηγήθηκε μια αψιμαχία των δυνάμεων των Roundheads με τους φιλοβασιλικούς ιδιοκτήτες του αρχοντικού, κάτι που μεταβάλει την εικόνα που υπάρχει μέχρι τώρα για την εξέλιξη των γεγονότων του πολέμου.

Κεκλιμένος πύργος

Ο πιο κεκλιμένος πύργος στον κόσμο

Ο μεσαιωνικός πύργος της Πίζας στην Ιταλία είναι διάσημος παγκοσμίως λόγω της ακούσιας κλίσης του, αποτέλεσμα κατασκευαστικού λάθους ήδη από τη δημιουργία του τον 12ο αιώνα. Ωστόσο δεν είναι ο περισσότερο κεκλιμένος πύργος διεθνώς.

Ο τίτλος αυτός ανήκει στον πύργο της παλιάς οχύρωσης στο νεκροταφείο του Gau-Weinheim, ενός μικρού δήμου στο Alzey-Worms της Ρηνανίας-Παλατινάτου (Γερμανία). Το μεσαιωνικό κτήριο χρησιμοποιήθηκε αρχικά ως αμυντικός πύργος και το 1749 μετατράπηκε σε καμπαναριό.

Πριν από μερικές εβδομάδες, το Rekord-Institut für Deutschland, το γερμανικό αντίστοιχο της Guinness World Records Limited, τον χαρακτήρισε ως τον «πιο κεκλιμένο πύργο στον κόσμο», καθώς όταν μετρήθηκε τον Ιούλιο του 2022 είχε γωνία κλίσης 5,4277 μοιρών. Όπως αναφέρει το βιβλίο των ρεκόρ Γκίνες, ο πύργος στην Πίζας, αφού σταθεροποιήθηκε το 2001, έχει κλίση 3,97 μοιρών, ενώ το καμπαναριό της προτεσταντικής εκκλησίας στο Suurhusen της Γερμανίας, γέρνει με γωνία κλίσης 5,1939 μοιρών.

Πάντως, το Gau-Weinheim δεν είναι το μόνο μέρος στη Ρηνανία-Παλατινάτο με κεκλιμένο πύργο. Σύμφωνα με την Historical Dausenau Association, υπάρχει ακόμα ένας πύργος στο χωριό Dausenau an der Lahn με κλίση 5,22 μοιρών.

Τεύχος 657 (Μάρτιος 2023)

Δείτε Περισσότερα >>