Επικαιρότητα & Ιστορία – Τεύχος 653

Επικαιρότητα & Ιστορία

Γράφει ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΑΓΚΟΣ

Νεολιθικός τάφος στην Σλοβακία

Σλοβακία: Νεολιθικός τάφος ίσως κρύβει θύματα θυσιαστικών τελετουργιών

Δεκάδες σκελετούς που ενδεχομένως ανήκουν σε θύματα θυσιαστικών τελετουργιών, ανακάλυψε στο Vráble της Δυτικής Σλοβακίας ομάδα Σλοβάκων και Γερμανών αρχαιολόγων, οι οποίοι ανασκάπτουν έναν από τους μεγαλύτερους νεολιθικούς οικισμούς της Κεντρικής Ευρώπης. Tα τελευταία επτά χρόνια oι αρχαιολόγοι εργάζονται συστηματικά σε περιοχή των 50 στρεμμάτων, που φέρει ίχνη κατοίκησης από την 6η χιλιετία π.Χ. Εντούτοις, μόλις πρόσφατα εντόπισαν σε τάφρο τα λείψανα 35 ενηλίκων και ανηλίκων ανθρώπων, που μπορεί να πέθαναν με φρικτό τρόπο, καθώς κατάγματα στα οστά ήταν εμφανή δια γυμνού οφθαλμού, ενώ ήταν και ακέφαλοι, με την εξαίρεση ενός παιδικού κρανίου.

Προκειμένου να διαπιστωθεί αν πράγματι τα άτομα αυτά θανατώθηκαν σκόπιμα, πέθαναν μαζί ή χωριστά ή ήταν θύματα επιδημίας, οι αρχαιολόγοι θα εξετάσουν τυχόν γενετικούς δεσμούς μεταξύ τους και εάν τα κεφάλια αφαιρέθηκαν βίαια ή ο διαχωρισμός έγινε μετά την αποσύνθεση του σώματος «Μόνον τότε θα μπορέσουμε να απαντήσουμε στα ερωτήματα σχετικά τις συνθήκες ζωής στις πρώιμες αγροτικές κοινωνίες, την κοινωνική κατηγοριοποίηση των κατοίκων της περιοχής και εν τέλει τα ακριβή αίτια του θανάτου αυτών των ανθρώπων» διευκρίνισε ο Σλοβάκος αρχαιολόγος Ματέι Ρούτκαϊ.

Οι αρχαίες πιρόγες των Μεγάλων Λιμνών

Η πιρόγα των Μεγάλων Λιμνών

Μια πιρόγα (κανό) από ξύλο λευκής βελανιδιάς και ηλικίας 3.000 ετών ανασύρθηκε από τον πυθμένα της λίμνης Μεντότα στην περιοχή των Μεγάλων Λιμνών στο Ουισκόνσιν των ΗΠΑ. Πρόκειται για το παλαιότερο αντίστοιχο εύρημα που έχει βρεθεί στην περιοχή, γεγονός που επιτρέπει τώρα στους επιστήμονες να μελετήσουν διεξοδικότερα την ιστορία της κατά την περίοδο αυτή.

Η πιρόγα, μήκους 4,5 μέτρων, εντοπίστηκε αρχικά τον περασμένο Μάιο από μια θαλάσσια αρχαιολόγο της Ιστορικής Εταιρείας (Historical Society) του Ουισκόνσιν, Κατόπιν, οι αρχαιολόγοι ανέσκαψαν με προσοχή τον βυθό, την ανέβασαν στην επιφάνεια, χρησιμοποιώντας σάκους επίπλευσης και την μετέφεραν στο Κρατικό Αρχείο Διατήρησης στο Μάντισον. Εκεί βρίσκεται ήδη, μία παρόμοια πιρόγα, ηλικίας «μόλις» 1.200 ετών, που είχε ανακαλυφθεί σε κοντινή απόσταση το 2021.

Τα δύο πλοιάρια αναμένεται, τώρα, να προσφέρουν νέες πληροφορίες για τον ακριβή χρόνο άφιξης των πρώτων κατοίκων στην περιοχή, για τους λιμναίους δρόμους που χρησιμοποιούσαν στις μετακινήσεις τους και τις μεταφορές εμπορικών προϊόντων και αν φυλάσσονταν κοντά σε βυθισμένα και εξαφανισμένα πλέον, χωριά, καθώς επίσης για τη διαχρονική αυξομείωση της στάθμης του νερού στη λίμνη.

Νέα στοιχεία για την Γαλατού του Βερμέερ

Ο πίνακας του Βερμέερ

Αποκαλυπτικά στοιχεία για τον φημισμένο πίνακα του Ολλανδού ζωγράφου Γιοχάνες (ή Γιαν) Βερμέερ (1632-1675) «Η γαλατού» (1658), έφερε στο φως νέα έρευνα των ειδικών του Rijksmuseum στο Άμστερνταμ, εν’ όψει μεγάλης έκθεσης για το έργο του Βερμέερ που προγραμματίζει το μουσείο το 2023.

Με τη βοήθεια προηγμένων τεχνολογιών σάρωσης διαπιστώθηκε ότι ο ζωγράφος είχε αρχικά σχεδιάσει πίσω από το κεφάλι της εικονιζόμενης νεαρής γυναίκας μια ξύλινη σανίδα με προσαρτημένες ράβδους για το κρέμασμα κεραμικών κανατών, αντικείμενο σύνηθες στις κουζίνες του 17ου αιώνα. Επιπλέον, στο κάτω δεξί τμήμα του πίνακα είχε ζωγραφίσει πρόχειρα ένα «καλάθι της φωτιάς», τύπο καλαθιού από μίσχους ιτιάς που με τη χρήση κάρβουνων χρησιμοποιούνταν ως θερμαντικό σώμα. Ακόμα, εξακρίβωσαν πως κάτω από το αριστερό χέρι της γυναίκας «κρύβεται» μια παχιά μαύρη γραμμή που έγινε βιαστικά, κάτι που αντιβαίνει στη συνήθεια του Βερμέερ να δουλεύει αργά και με εξαιρετική λεπτομέρεια.

Στη σχετική συνέντευξη Τύπου, ο γενικός διευθυντής του μουσείου, Τάκο Ντίμπιτς, είπε σχετικά: «Είμαστε πια σε θέση να φέρουμε του θεατές πλησιέστερα στον πιο μυστηριώδη αλλά και αγαπημένο Ολλανδό ζωγράφο όλων των εποχών».

Ντοκιμαντέρ Descendant

Descendant: Η ιστορία των τελευταίων σκλάβων που έφτασαν στις ΗΠΑ

Την ιστορία των τελευταίων σκλάβων που έφτασαν στις ΗΠΑ από την Αφρική, αφηγείται το ντοκιμαντέρ της Μάργκαρετ Μπράουν Descendant (Απόγονος), παραγωγής του 2022. Κύρια φιγούρα είναι ο 72χρονος σήμερα Αφροαμερικανός Άντερσον Φλεν, απόγονος των τελευταίων σκλάβων που έφτασαν στη χώρα. Οι πρόγονοί του περιλαμβάνονταν στους περίπου 110 άνδρες, γυναίκες και παιδιά, που απήχθησαν από τις δυτικές ακτές της Αφρικής και μεταφέρθηκαν στην Αλαμπάμα με το δουλεμπορικό πλοίο Clotilda μεταξύ του φθινοπώρου του 1859 και του Ιουλίου του 1860.

Στο επίκεντρο της ταινίας βρίσκεται η επίσκεψη του Φλεν στο Εθνικό Μνημείο για την Ειρήνη και τη Δικαιοσύνη, στο Μοντγκόμερι της Αλαμπάμα, που είναι επίσης γνωστό ως το εθνικό μνημείο κατά της ρατσιστικής βίας. Παρακολουθώντας τις αντιδράσεις του Φλεν, η Μπράουν επιχειρεί να απαντήσει στα ερωτήματα: Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να μνημονεύεται η ιστορία της φυλετικής βίας; Μπορεί η εστίαση στο παρελθόν να αλλάξει το παρόν; Τι οφείλουμε στις οικογένειες εκείνων που υπέμειναν αυτά τα εγκλήματα;

Το Descendant έκανε ντεμπούτο τον περασμένο Ιανουάριο, κατόπιν αγοράστηκε από το Netflix και προβάλλεται ήδη από τον Οκτώβριο.

Τεύχος 653 (Νοέμβριος 2022)

Δείτε Περισσότερα >>