Επικαιρότητα & Ιστορία – Τεύχος 652

Επικαιρότητα & Ιστορία

Γράφει ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΑΓΚΟΣ

Η Ατλαντίδα της Ουαλίας

Η χαμένη «Ατλαντίδα της Ουαλίας»

Δύο εξαφανισμένα νησιά στις δυτικές ουαλικές ακτές, τα οποία σύμφωνα με προαιώνιους θρύλους αποτελούν τη χαμένη «Ατλαντίδα της Ουαλίας», ενδέχεται να υπήρξαν πράγματι, υποστηρίζει μελέτη που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Atlantic Geoscience από τον επίτιμο καθηγητή Φυσικής Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου του Σουόνσι, Σάιμον Χάσλετ και τον καθηγητή Κελτικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, Ντέιβιντ Γουίλις. Τα πορίσματά τους βασίζονται κυρίως στον Gough, τον παλαιότερο σωζόμενο πλήρη χάρτη των Βρετανικών Νήσων, που χρονολογείται στον 13ο αιώνα και καταγράφει ευκρινώς τα δύο νησιά στον κόλπο Κάρντιγκαν της Δυτικής Ουαλίας.

Αξιοποιώντας όλες τις διαθέσιμες επιστημονικές πληροφορίες σχετικά με την ανάπτυξη και κατόπιν την υποχώρηση των παγετώνων και της ιλύος πριν από περίπου 10.000 χρόνια, οι δύο καθηγητές υποδεικνύουν στη μελέτη τον τρόπο με τον οποίο δημιουργήθηκαν τα νησιά αυτά για να εξαφανιστούν στη συνέχεια. «Οι θρύλοι πως οι άνθρωποι μπορούσαν να μετακινηθούν σε εδάφη που σήμερα έχουν βυθιστεί στη θάλασσα αποτελεί λαϊκή μνήμη από την εποχή που αυξήθηκε η στάθμη των θαλασσών, μετά την τελευταία περίοδο των παγετώνων» δήλωσε χαρακτηριστικά στο BBC ο Χάσλετ.

Κύπρος: Τύμβος Οχυρό

Οχυρό κάτω από ταφικό τύμβο στην Κύπρο

Μια αναπάντεχη ανακάλυψη έκανε η Ερευνητική Μονάδα Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου στον τύμβο της Λαόνας στην Παλαίπαφο της Κύπρου. Συγκεκριμένα, κατά τις συνεχιζόμενες για μία δεκαετία ανασκαφικές εργασίες, εντόπισε κάτω από τον μνημειακών διαστάσεων τύμβο (100 μ. μήκος, 60 μ. πλάτος και μέγιστο ύψος 114 μ.) του 4ου ή 3ου π.Χ. αιώνα τμήμα αρχαιότερου αμυντικού μνημείου (οχυρού) της Κυπρο-Κλασικής περιόδου. Όπως έχει υπολογιστεί, για την κάλυψη του οχυρού και την κατασκευή του τύμβου χρησιμοποιήθηκαν περίπου 13.700 κυβικά μέτρα άμμου, λάσπης ή αργίλου (μάργα) και κόκκινου χώματος, που είχαν μεταφερθεί από άλλες περιοχές του νησιού. Το πλάτος του καλά διατηρημένου οχυρού προσδιορίζεται στα 5 μ., το συνολικό ορατό μήκος του ξεπερνά σήμερα τα 160 μ., ενώ το εμβαδόν του εκτιμάται ότι υπερέβαινε τα 1.700 τ.μ. Η κατασκευή του αποτελεί έργο της ελληνικής βασιλικής δυναστείας της Πάφου και πιθανώς συνδέεται λειτουργικά με τα κτήρια που έχουν εντοπιστεί στην ακρόπολη του Χατζηαπτουλλά, μόλις 70 μ. νοτιότερα. Σε κάθε περίπτωση, η συνύπαρξή τύμβου και οχυρού, καθιστά τα ευρήματα της Λαόνας ως ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της «Εποχής των Κυπριακών Βασιλείων».

Το ξύλινο κεφάλι με τον σκούφο της ανεξαρτησίας

Το ξύλινο κεφάλι με τον σκούφο της ανεξαρτησίας

Ξύλινο αντρικό κεφάλι σε φυσικό μέγεθος και διατηρημένο σε άριστη κατάσταση ανέσυραν τυχαία ψαράδες στις ακτές των νήσων Βάντεν στην Ολλανδία, παραδίδοντάς το στη συνέχεια στην τοπική αρχαιολογική υπηρεσία.

Σύμφωνα με τον αρχαιολόγο Μισέλ Μπάρτελς, το ξύλινο κεφάλι βρισκόταν στην πρύμνη πολεμικού πλοίου που βυθίστηκε στη διάρκεια του Ογδονταετούς Πολέμου (1568-1648), όταν οι Κάτω Χώρες συγκρούστηκαν με την Ισπανία για τη δημιουργία ανεξάρτητων κρατών. Όπως ανέφερε σε δηλώσεις του ο Μπάρτελς, ο σκαλισμένος άντρας φοράει στο κεφάλι ένα κάλυμμα, γνωστό ως φρισικό σκούφο. «Αυτό το καπέλο συμβολίζει την ελευθερία και την ανεξαρτησία. Ο τοπικός λαός των Φρίσιων υποδουλώθηκε από τους Ρωμαίους, που τους ξύρισαν το κεφάλι και τους πήραν ως δούλους. Όταν απελευθερώθηκαν, το φορούσαν για να καλύψουν το γυμνό κρανίο τους, δηλώνοντας έτσι την ελευθερία τους. Στη διάρκεια του Ογδονταετούς Πολέμου, το σύμβολο αυτό επανεμφανίστηκε ως ένδειξη ανεξαρτησίας» είπε.

Ωστόσο, άλλοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι το εύρημα μπορεί να σχετίζεται με τη φαλαινοθηρία, καθώς το καπέλο μοιάζει εντυπωσιακά με τους σκούφους των κυνηγών φαλαινών, που ταξίδευαν για τον σκοπό αυτό στη Βόρεια Θάλασσα.

Παναγία των Παρισίων σε φλώγες

Παναγία των Παρισίων: Ανακατασκευή με τη μεσαιωνική μέθοδο Guédelon

Με την αποκλειστική χρήση μεσαιωνικών μεθόδων και με ιστορικά πιστό τρόπο θα ανακατασκευαστεί η ξύλινη οροφή της Παναγίας των Παρισίων (13ου αιώνα), που καταστράφηκε από πυρκαγιά τον Απρίλιο του 2019.

Το «project Guédelon», που πήρε το όνομά του από αντίστοιχη ανακατασκευή μεσαιωνικού κάστρου στην ομώνυμη περιοχή της Γαλλίας, προβλέπει τη χρησιμοποίηση παραδοσιακών εργαλείων, ξυλουργικών τεχνικών του 13ου αιώνα και κατά το δυνατόν αυθεντικών υλικών. Όπως εξηγεί ο Στεφάν Μπουντί, ξυλουργός ειδικευμένος στη μέθοδο αυτή, η χειροποίητη σφυρηλάτηση κάθε δοκαριού από ένα μόνο δέντρο σέβεται την «καρδιά» του πράσινου ξύλου και του προσδίδει δύναμη και αντοχή. «Αν η οροφή της Παναγίας των Παρισίων άντεξε 800 χρόνια, είναι εξαιτίας αυτού του στοιχείου» συμπληρώνει. Από την πλευρά του, ο υπεύθυνος του project, Φλοριάν Ρενούτσι, που επιβλέπει και την εκπαίδευση των τεχνιτών οι οποίοι θα εργαστούν στο έργο, σημειώνει: «Μετά την πυρκαγιά ακούγαμε ξανά και ξανά πως δεν μπορούσε να ανακατασκευαστεί η οροφή όπως ήταν πριν, πως δεν υπάρχει η αναγκαία γνώση και πως θα χρειάζονταν χιλιάδες δέντρα. Το Guédelon αποδεικνύει ότι μπορεί να γίνει».

Τεύχος 652 (Οκτώβριος 2022)

Δείτε Περισσότερα >>