Νίκος Ισ. Μιχαηλίδης
Τα ελληνοτουρκικά και οι Κωνσταντινουπολίτες εθελοντές στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, 1939-1944, Α΄ Τόμος

εκδ. Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2021, σελ.: 768, τιμή: 26,00 €

Η εθελοντική προσφορά των Κωνσταντινουπολιτών κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο είναι πραγματικά αξιομνημόνευτη, όχι μόνο για το μέγεθος της προσφοράς προς την Ελλάδα, αλλά κυρίως γιατί όλο αυτό το κύμα εθελοντισμού των ελληνόφωνων μη μουσουλμάνων της Πόλης θέριεψε εντός μιας ξένης χώρας, συχνά εχθρικής προς την Ελλάδα, χωρίς να υπάρχει κρατικός εξαναγκασμός και κυρίως χωρίς το ευρύ κοινωνικό τους περιβάλλον να γνωρίζει την οικειοθελή προσφορά τους.

Ο Νίκος Μιχαηλίδης περιδιαβαίνει τα ελληνικά, τουρκικά και βρετανικά αρχεία, αξιοποιεί την υπάρχουσα βιβλιογραφία, και τη συμπληρώνει με επιτόπια έρευνα χρησιμοποιώντας τα μεθοδολογικά εργαλεία της προφορικής Ιστορίας, και προσθέτει στη βιβλιογραφία μας μια άγνωστη σελίδα της Ιστορίας του ελληνισμού της Κωνσταντινούπολης και τη συμβολή του στους αγώνες κατά του ναζισμού την περίοδο 1939-1944. Θα μπορούσαμε να τον χαρακτηρίσουμε ως ένα περιηγητή του καιρού μας στο χώρο της Ιστορίας.

Στο βιβλίο του παρουσιάζονται με εξαιρετική λεπτομέρεια, τα γεγονότα όλων των ετών από το 1939 έως το 1944. Μέσα από πληθώρα πληροφοριών που προκύπτουν από έγγραφα, ανταποκρίσεις και άρθρα του τουρκικού Τύπου συνοδευόμενα από πλούσιο φωτογραφικό υλικό και άλλο τεκμηριωτικό υλικό, ανασυντίθεται το πολύπλοκο σκηνικό εκείνης της εποχής, με πολλά στοιχεία από όσα παρουσιάζονται να είναι εντελώς άγνωστα ακόμα και για μελετητές της περιόδου.

Στο πρώτο μέρος του τόμου περιγράφονται χρονολογικά τα διεθνή γεγονότα της εξαετίας με έμφαση στα Ελληνοτουρκικά, ενώ γίνεται προσπάθεια, να αναδειχθούν τα γεγονότα και από τη σκοπιά των Τουρκικών πηγών. Οι καλές Ελληνοτουρκικές σχέσεις κατά την δεκαετία του 1930, βοήθησαν στην ύπαρξη καλού κλίματος για τους Κωνσταντινουπολίτες, εφόσον είναι κοινοί εχθροί της περιόδου για την Τουρκία και την Ελλάδα του Ιωάννη Μεταξά Ιταλοί, Βούλγαροι και Σοβιετικοί. Στο δεύτερο μέρος ερευνά την περίοδο αντλώντας πληροφορίες από τους καταταγέντες. Πρόκειται για προσωπικές μαρτυρίες που του αφηγήθηκαν οι λιγοστοί εν ζωή εθελοντές, καθώς και από αφηγήσεις των απογόνων ή συγγενών τους. Από την έρευνά του καταγράφηκαν 340 και πλέον προσωπογραφίες καθώς και 605 ονόματα. Η βιωματική τους αφήγηση, η οποία καταγράφεται σχεδόν αυτούσια μεταφέρει τον αναγνώστη στην Κωνσταντινούπολη, στην Ελλάδα, τη μέση Ανατολή του 1940-1944, στα πεδία των μαχών, στα στρατόπεδα και στις προσωπικές τους περιπέτειες. Μέσα από τα βιογραφικά σημειώματα, ο αναγνώστης παρακολουθεί την πορεία των Κωνσταντινουπολιτών εθελοντών στο Αλβανικό μέτωπο, την επιστροφή τους στην Αθήνα και αντιλαμβάνεται τις τραγικές διαστάσεις του μοιραίου ταξιδιού 78 αγωνιστών του ελληνο-ιταλικού πολέμου από τον Πειραιά στην Κωνσταντινούπολη τον Ιούλιο του 1941, όταν το καράβι «Ευαγγελίστρια» που τους μετέφερε βυθίστηκε από αγγλικό υποβρύχιο στα ανοιχτά της Τήνου.

Ο Μιχαηλίδης προβάλλει με σχολαστικότητα μια χρονολογική εξιστόρηση της πολιτικής της κεμαλικής Τουρκίας έναντι της Πολίτικης Ρωμιοσύνης, καταγράφοντας παράλληλα την καιροσκοπική και διφορούμενη στάση της Τουρκίας κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν η τουρκική διπλωματία επιχείρησε να επωφεληθεί από τις διενεργούμενες εδαφικές ανακατατάξεις, σε μια εποχή ένοπλης σύρραξης και παγκόσμιας αβεβαιότητας

Τεύχος 648 (Ιούνιος 2022)

Δείτε Περισσότερα >>