Επικαιρότητα & Ιστορία – Τεύχος 642

Επικαιρότητα & Ιστορία

Γράφει ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΑΓΚΟΣ

Ένα «φάντασμα» από τη Βαβυλωνία στο Βρετανικό Μουσείο

Την αρχαιότερη απεικόνιση φαντάσματος στην ανθρώπινη ιστορία αποκάλυψε ο επιμελητής του τμήματος Μέσης Ανατολής στο Βρετανικό Μουσείο, δρ. Ίρβινγκ Φίνκελ (Irving Finkel), σε μια βαβυλωνιακή επιγραφή, ηλικίας 3.500 ετών. Μολονότι η πλάκα βρίσκεται στην κατοχή του μουσείου από τον 19ο αιώνα, έως πρόσφατα ήταν αποθηκευμένη, καθώς η σφηνοειδής γραφή στην εμπρόσθια όψη της είχε μεταφραστεί λανθασμένα με αποτέλεσμα το εύρημα να θεωρείται ασήμαντο.

Ο Φίνκελ κατάφερε να αποκρυπτογραφήσει ορθά το κείμενο και να αποτυπώσει το δυσδιάκριτο συνοδευτικό «οπτικό βοήθημα» στην πίσω όψη: τη χαραγμένη μορφή ενός αρσενικού φαντάσματος που, δεμένο από τους καρπούς, το σέρνει μια γυναίκα στη μετά θάνατον ζωή. Στο κείμενο αναφέρεται πως το φάντασμα αυτό ανήκε σε κάποιον άντρα που είχε χάσει τρεις συζύγους και για το λόγο αυτό είχε προσκολληθεί «από αγάπη» στη γυναίκα που εικονίζεται. Αυτή, προκειμένου να απαλλαγεί από την παρουσία του, το οδηγεί σε έναν χώρο όπου βρίσκεται μια άλλη γυναίκα, ντυμένη με κόκκινα ρούχα και ξαπλωμένη σε κρεβάτι.

Τέλος, ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει και η προειδοποίηση με την οποία κλείνει το κείμενο: «Ποτέ μην κοιτάξεις πίσω σου!»

Τα εξημερωμένα άλογα του Καυκάσου

Τα παλιότερα εξημερωμένα άλογα που έχουν ανακαλυφθεί έως σήμερα προέρχονται από την Κεντρική Ασία και χρονολογούνται γύρω στο 3.500 π.Χ., όμως, δεν συνδέονται γενεαλογικά με οποιαδήποτε σύγχρονη φυλή εξημερωμένων αλόγων. Έτσι, προκειμένου να εντοπίσει τους προγόνους των σημερινών εξημερωμένων αλόγων, μια διεπιστημονική ομάδα ερευνητών διεξήγαγε τη μεγαλύτερη μέχρι σήμερα γενετική μελέτη στο πεδίο αυτό, αναλύοντας τα υπολείμματα 273 ιπποειδών από πολλές περιοχές της Ευρασίας και της Ευρώπης που χρονολογούνται πριν από 50.000 χρόνια έως το 200 π.Χ.

Όπως διαπιστώθηκε, μεταξύ 2200 και 2000 π.Χ. σημειώθηκε μια δραστική αλλαγή κατά την οποία το γενετικό προφίλ των αλόγων που ζούσαν στις στέπες του βόρειου Καυκάσου άρχισε να εξαπλώνεται, αντικαθιστώντας σε λίγους αιώνες όλους τους πληθυσμούς άγριων αλόγων από τον Ατλαντικό μέχρι την Μογγολία. Αυτό το νέο είδος αλόγου ήταν πιο πειθαρχημένο και διέθετε ανθεκτικότερη σπονδυλική στήλη, κάτι που συνέβαλε στην επιλογή του από τους ανθρώπους.

Στη μελέτη τους, οι ερευνητές επισημαίνουν και τη μεταγενέστερη μετακίνηση των αλόγων αυτών προς τα δυτικά, που τη συνδέουν κυρίως με τη μετανάστευση των ινδοευρωπαϊκών πληθυσμών από τη ζώνη της στέπας στην καρδιά της Ευρώπης.

Το μεγαλύτερο οινοποιείο του βυζαντινού κόσμου

Μεγάλο οινοποιείο του 6ου-7ου αιώνα μ.Χ., ανακαλύφθηκε πριν από μερικές εβδομάδες στο Yavne, νότια του Τελ Αβίβ στο Ισραήλ, κατά τη διάρκεια ανασκαφών στην περιοχή. Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής ευρήματα, πρόκειται πιθανότατα για το μεγαλύτερο οινοποιείο στον κόσμο εκείνη την εποχή, καθώς κάλυπτε έκταση ενός στρέμματος, ενώ εκτιμάται πως ετησίως παρήγαγε 2 εκατ. λίτρα κρασιού, που ήταν ευρύτερα γνωστό ως o οίνος της Γάζας και του Ασκελόν, δηλαδή των λιμανιών από τα οποία εξαγόταν σε όλη τη Μεσόγειο, από την Μικρά Ασία μέχρι τα ευρωπαϊκά και βορειοαφρικανικά παράλια.

Μέχρι τώρα, έχουν εντοπιστεί πέντε μεγάλες πρέσες σταφυλιών, χώροι όπου γινόταν η παλαίωση και η εμφιάλωση του κρασιού, κλίβανοι για την παραγωγή πιθαριών αποθήκευσής του και πολλά τέτοια πιθάρια. «Το κρασί αποτελούσε βασικό μέρος της διατροφής των ανθρώπων εκείνης της εποχής, καθώς θεωρείτο ασφαλέστερο από το νερό που συχνά ήταν μολυσμένο» ανέφερε στο BBC ο εκ των επικεφαλής της ανασκαφής, αρχαιολόγος Γιον Σέλιγκμαν.

Τώρα, οι τοπικές Αρχές μελετούν το ενδεχόμενο, μετά την ολοκλήρωση των ανασκαφών, να αξιοποιήσουν το οινοποιείο ως τουριστικό αξιοθέατο.

Τουριστική ιστορία 178 ετών με ένα «κλικ»

Μεγάλο μέρος του ιστορικού αρχείου του σημαντικότερου ταξιδιωτικού οργανισμού της Μεγάλης Βρετανίας, Thomas Cook, πρόκειται να γίνει προσβάσιμο στο κοινό μέσω διαδικτύου από τον Απρίλιο του 2022, ανακοίνωσε το συμβούλιο της Κομητείας του Λέστερσάιρ. Η εταιρεία δημιουργήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1840 στην περιοχή αυτή, με τον Κουκ να αποτελεί τον πρώτο ταξιδιωτικό πράκτορα που διοργάνωσε ομαδικά ταξίδια με ταυτόχρονη ξενάγηση, και παρέμεινε ενεργή μέχρι το 2019, οπότε κήρυξε πτώχευση προκαλώντας σοβαρούς κλυδωνισμούς στην παγκόσμια τουριστική αγορά.

Το αρχείο της περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, ταξιδιωτικά φυλλάδια και οδηγούς από το 1858, ωράρια δρομολογίων πλοίων, τραίνων και αεροπλάνων, περισσότερες από 60.000 φωτογραφίες, πρακτικά συνεδριάσεων, διεθνή αλληλογραφία, καταλόγους εργαζομένων, αλλά και πολύτιμα ταξιδιωτικά σουβενίρ, όπως ένα αιγυπτιακό άγαλμα του 3000 π.Χ. Σύμφωνα με εκπρόσωπο της Κομητείας, μάλιστα, αν όλο το υλικό τοποθετηθεί στη σειρά καλύπτει μήκος 250 μέτρων!

«Το αρχείο της Thomas Cook είναι σημαντικό διεθνώς, καθώς μας παρέχει λεπτομερείς ιστορικές πληροφορίες για έναν άνθρωπο και την εταιρεία του, που δημιούργησαν τον σύγχρονο τουρισμό, όπως τον γνωρίζουμε σήμερα» δήλωσε χαρακτηριστικά η επικεφαλής του project, Τζένιφερ Ρόουτς .

Τεύχος 642 (Δεκέμβριος 2021)

Δείτε Περισσότερα >>