Επικαιρότητα & Ιστορία – Τεύχος 640

Επικαιρότητα & Ιστορία

Γράφει ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΑΓΚΟΣ

Ανάγλυφο με σκηνή μάχης από τους Περσικούς Πολέμους

Μια σκηνή μάχης από τους πολέμους μεταξύ των Ελλήνων και των Περσών κατά τον 5ο αιώνα π.Χ., πιθανολογείται ότι απεικονίζει ανάγλυφο που βρέθηκε στο αρχαίο Δασκύλιο, τη σημερινή πόλη Μπαντίρμα (Πάνορμος Κυζίκου) της βορειοδυτικής Τουρκίας. Σύμφωνα με τον επικεφαλής της ανασκαφικής ομάδας, αρχαιολόγο Κάαν Ιρέν (Kaan Iren), οι ανάγλυφες μορφές παρουσιάζουν Έλληνες οπλίτες να μάχονται απελπισμένα, ενώ βρίσκονται κάτω από τις οπλές περσικών πολεμικών αλόγων. «Είναι μάλλον μια “κατασκευασμένη” σκηνή ηρωισμού με πρόσχημα τον πόλεμο, που κατά πάσα πιθανότητα σχετίζεται με τους ελληνοπερσικούς πολέμους», διευκρίνισε ο αρχαιολόγος στο Πρακτορείο Ανατολή που μετέδωσε την είδηση, προσθέτοντας ότι το ανάγλυφο κατασκευάστηκε μάλλον για προπαγανδιστικούς σκοπούς. «Η ανακάλυψη αυτή έχει εκπλήξει την ομάδα μας και χωρίς αμφιβολία αποτελεί μία από τις σπουδαιότερες της φετινής χρονιάς στον ευρύτερο ιστορικό και αρχαιολογικό χώρο» σημείωσε χαρακτηριστικά.

Το σημαντικό αυτό ανάγλυφο εντοπίστηκε κατά τις ανασκαφικές εργασίες σε τμήμα τοίχου,  πλάτους 5 μ., ύψους 4 μ. και μήκους 40 μ., από πέτρα και τούβλο του 8ου αιώνα π.Χ. Ο συγκεκριμένος τοίχος είχε αρχικό ύψος 7 ή 8 μ., με τον Ιρέν και την επιστημονική ομάδα του να εκτιμούν πως κατασκευάστηκε από τους αρχαίους Φρύγες ώστε να προστατεύσουν το έδαφός τους από επιθέσεις γειτονικών πληθυσμών.

Πομπηία: Ο μουμιοποιημένος σκελετός και οι «ελληνικές» παραστάσεις

Ο σκελετός ενός άνδρα, ηλικίας 60-70 ετών, που βρέθηκε πριν από μερικές εβδομάδες στη νεκρόπολη Πόρτα Σάρνο της Πομπηίας, ρίχνει νέο φως στις πολιτιστικές συνήθειες των κατοίκων της πόλης. Ο σκελετός χρονολογείται μερικές δεκαετίες πριν από την καταστροφή της πόλης και είναι ένας από τους πλέον καλοδιατηρημένους που έχουν βρεθεί στην τοποθεσία, αφού φέρει ίχνη μουμιοποίησης με το ένα αυτί και μερικές λευκές τρίχες στο κρανίο να σώζονται.

Σύμφωνα με μια επιγραφή στο αέτωμα του τάφου και άλλα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν, ο άνδρας ονομαζόταν Μάρκους Βενέριους Σεκούντιο και ήταν δημόσιος σκλάβος και θεματοφύλακας του ναού της Αφροδίτης, ο οποίος όταν απελευθερώθηκε ανήλθε κοινωνικά και οικονομικά. Όπως διαπιστώθηκε, η δουλειά του ήταν να οργανώνει παραστάσεις στην ελληνική γλώσσα (Ludi graeci), κάτι που αιφνιδίασε τους ερευνητές. «Η οργάνωση παραστάσεων στα ελληνικά είναι απόδειξη του ζωντανού και ανοιχτού πολιτιστικού κλίματος που χαρακτήριζε την αρχαία Πομπηία» δήλωσε ο (νέος) διευθυντής του Αρχαιολογικού Πάρκου της Πομπηίας, Γκάμπριελ Ζούχτριγκελ (Gabriel Zuchtriegel).

Εξάλλου, τους ερευνητές απασχολεί ακόμα η μουμιοποίηση του σκελετού, που δεν γνωρίζουν ακόμα αν ήταν σκόπιμη ή τυχαία, αφού εκείνη την εποχή συνηθιζόταν η καύση των νεκρών. Περισσότερα σχετικά στοιχεία αναμένεται να αντληθούν από την ανάλυση θραυσμάτων υφάσματος, με το οποίο ήταν τυλιγμένο το σώμα του νεκρού.

Α΄ Π.Π.: Οι μαύροι στρατιώτες από το Χάρλεμ

Το 369ο Σύνταγμα Πεζικού των ΗΠΑ, ευρύτερα γνωστό ως Harlem Hellfighters, ήταν το πιο διάσημο αμερικανικό σύνταγμα μαύρων στρατιωτών κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Σε αντίθεση με πολλούς μαύρους στρατιώτες που περιορίζονταν σε βοηθητικές εργασίες και καθήκοντα φύλαξης, οι Harlem Hellfighters έφτασαν έως την πρώτη γραμμή του δυτικού μετώπου, όπου πολέμησαν συνεχόμενα επί 191 μέρες.

Όταν επέστρεψαν στην πατρίδα τους έγιναν δεκτοί με ενθουσιασμό. Όμως, πολύ σύντομα, η προσφορά τους ξεχάστηκε, σε αντίθεση με τη δράση της πρώτης μαύρης αεροπορικής μονάδας της χώρας «Tuskegee Airmen» ή των  πρώτων μαύρων πεζοναυτών του «Montford Point» στη Βόρεια Καρολίνα, μολονότι οι Harlem Hellfighters προηγήθηκαν και των δύο αυτών σωμάτων. Έτσι παρά τις αρχικές επευφημίες και τις ενθαρρυντικές υποσχέσεις, οι στρατιώτες του 369ου Συντάγματος Πεζικού ξανάγιναν γρήγορα πολίτες δεύτερης κατηγορίας, υφιστάμενοι ρατσιστικές διακρίσεις.

Τώρα, 103 χρόνια μετά τη λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, την ιστορική αυτή «αδικία» έρχεται να αποκαταστήσει η αμερικανική κυβέρνηση, καθώς στις 10 Αυγούστου η Γερουσία της χώρας ενέκρινε σχετική νομοθεσία προκειμένου οι απόγονοι των στρατιωτών να λάβουν το Χρυσό Μετάλλιο των ΗΠΑ, απόφαση που επικύρωσε λίγες εβδομάδες αργότερα και ο πρόεδρος Μπάιντεν.

Η ακριβής ημερομηνία για την τελετή απονομής δεν έχει γίνει ακόμα γνωστή.

Η εμμονή με τον Χίτλερ

Έντονες συζητήσεις έχει προκαλέσει το εξαιρετικό ντοκιμαντέρ The Meaning of Hitler, που εξετάζει τους λόγους για τους οποίους ο Αδόλφος Χίτλερ και οι Ναζί εξακολουθούν να απασχολούν τόσο έντονα το κοινό και τους ιστορικούς, μολονότι έχουν χαρακτηριστεί ως η «απόλυτη μορφή του Κακού». Οι δημιουργοί της ταινίας Petra Epperlein και Michael Tucker εστιάζουν ιδιαίτερα στα στοιχεία που βασίστηκε η ναζιστική ιδεολογία για τη συγκρότηση του κράτους και της κοινωνίας, επικεντρώνοντας κυρίως στην αφοσίωση που μοιάζει με λατρεία σε μια εκτεταμένη, αλληλένδετη και εναλλακτική πραγματικότητα.

Βασισμένη στο δοκίμιο του Γερμανού δημοσιογράφου Raimund Pretzel (γραμμένο με το ψευδώνυμό Sebastian Haffner), η ταινία διερευνά γιατί ο Χίτλερ παρουσιάζεται περισσότερο ως μια μορφή μοναδικού Κακού, παρά ως Κακού που αναπαράγεται στη σύγχρονη εποχή και γιατί τόσοι πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να τον θαυμάζουν ή -χειρότερα- να τον μιμούνται. Παράλληλα, οι δημιουργοί ρίχνουν μια «πλάγια ματιά» στους πολιτικούς και μιντιακούς μηχανισμούς που «στήριξαν» τον μύθο του Χίτλερ μέχρι σήμερα και εξακολουθούν να εφαρμόζονται στην σύγχρονη πολιτική σκηνή, αντιπαραβάλλοντας για τον σκοπό αυτό αρχειακό υλικό με βίντεο από το YouTube, πλάνα από σύγχρονες πολιτικές και αθλητικές διοργανώσεις ή τους άδειους  δρόμους της Νέας Υόρκης την εποχή της πανδημίας, αλλά και αποσπάσματα από γνωστές αμερικανικές ταινίες των τελευταίων δεκαετιών.

Τεύχος 640 (Οκτώβριος 2021)

Δείτε Περισσότερα >>