Καθ’ υπερβολή θα μπορούσε να λεχθεί ότι ο με κριτική άποψη γνώστης της Ιστορίας μπορεί να προβλέψει το μέλλον, να καταστεί ένας «προφήτης»/επιστήμονας. Τούτο δεν έχει να κάνει με καμία παραφυσική δραστηριότητα, αλλά με τη μελέτη του χαρακτήρα των πρωταγωνιστών παλαιότερων ιστορικών περιόδων και την αναγωγή των τότε γεγονότων με τη σύγχρονη εποχή.

Η δεκαετία του 1910 χαρακτηρίστηκε από την οξύμωρη συνύπαρξη του Εθνικού Διχασμού και των Εθνικών Κατορθωμάτων. Ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο, η επόμενη δεκαετία στιγματίστηκε από Εθνικές Καταστροφές. Οι αντιφάσεις του ’10 «έκτισαν» το οικοδόμημα της Μεγάλης Ιδέας πάνω σε σαθρά θεμέλια, η οποία κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος το ’20 συμπαρασύροντας κάθε πτυχή της ελληνικής κοινωνίας σε μία σπειροειδή περιπέτεια (πολιτική αστάθεια, μίση και πάθη, κινήματα, δολοφονίες, ακραία πολιτικά μορφώματα, πτώχευση κ.ά.).

Μία επιφανειακή ερμηνεία των παραπάνω γεγονότων θα έκρινε ως μοναδικούς υπαίτιους τους πολιτικούς πρωταγωνιστές εκείνης της περιόδου. Όμως με μία δεύτερη «ανάγνωση» θα διαπιστωνόταν ότι οι λιγότερο προβεβλημένες «λεπτομέρειες» είναι και οι καθοριστικές. Μία τέτοια… «λεπτομέρεια» (συγκριτικά με τους κορυφαίους πολιτικούς πόλους Βενιζέλο, Κωνσταντίνο, Πλαστήρα κ.λπ.) ήταν ο Γεώργιος Κονδύλης.

Ο Κονδύλης θα μπορούσε να χαρακτηριστεί σαν ο εμβληματικός ενσαρκωτής της αντίφασης, η οποία κυριάρχησε τη δεκαετία του 1910. Αναμφισβήτητα επρόκειτο για έναν αυτοδημιούργητο στρατιωτικό και πολιτικό, ιδιαίτερα ευφυή, θαρραλέο και επικοινωνιακό με το ακροατήριό του. Επέδειξε ιδιαίτερο ηρωισμό στον Μακεδονικό αγώνα και στους Βαλκανικούς πολέμους, καθώς τιμήθηκε και από την Αντάντ για τις πράξεις του. Όμως, αυτά ήταν αρκετά για να τον αναδείξουν σε ρυθμιστικό παράγοντα της χώρας;

Ο Κονδύλης πρωτοστάτησε με πάθος στην εγκαθίδρυση της Αβασίλευτης Δημοκρατίας και αργότερα στην παλινόρθωση της Μοναρχίας, επέδειξε ιδιαίτερη ωμότητα σε όσους διαφωνούσαν μαζί του, στήριξε τον Πάγκαλο και στη συνέχεια τον «αποκαθήλωσε», συγκρότησε παραστρατιωτικές οργανώσεις, που ο ίδιος αργότερα τις διέλυσε βίαια, πολέμησε τον κομμουνισμό, αλλά οι επιλογές του ανέδειξαν το ΚΚΕ κοινοβουλευτικά ισοδύναμο με τον δικό του ακραίο πολιτικό σχηματισμό, δίωξε τους αντιβενιζελικούς, αλλά τον απαρνήθηκε ο Βενιζέλος, λατρεύτηκε από τον όχλο, αλλά στηρίχθηκε από το κεφάλαιο, αγωνίστηκε για την εκδίωξη των Οθωμανών, αλλά οι επιλογές του χρησιμοποιήθηκαν από τον Κεμάλ σε βάρος των Ελλήνων κ.ά.

Ίσως κάποιοι να τον ταυτίσουν με τον Ιανό, αλλά ο Κονδύλης είχε ένα μόνο πρόσωπο. Ήταν αντισυμβατικός σε όλα του. Πλαισιώθηκε από λίγους φανατικούς, που τον ακολούθησαν σε όλη του τη σταδιοδρομία και από πολλούς ωφελιμιστές, που τον εγκατέλειπαν κάθε φορά που δεν είχαν τίποτα να κερδίσουν από εκείνον.

Η περασμένη δεκαετία σημαδεύτηκε από την οικονομική καταστροφή, την πολιτική αστάθεια, τις δολοφονίες, την ενδυνάμωση των ακραίων «φωνών» και την κοινωνική αναταραχή. Καιροσκόποι και αναρριχησίες μεσουράνησαν, αλλά και κατακρημνίστηκαν. Η νέα δεκαετία, που είναι στο ξεκίνημά της, έφερε την ελπίδα για διέξοδο από το αδιέξοδο. Ποιοί όμως είναι οι «Κονδύληδες» που καιροφυλακτούν; Το κίνητρο αυτής της συμπεριφοράς είναι η λαγνεία για εξουσία, η οποία αλληλοτροφοδοτείται με το πάθος για τη δημοσιότητα. Ωστόσο, «ουδείς στέργει άγγελον κακών επών».

Διονύσης Ν. Μουσμούτης
Εκδότης – Διευθυντής

Τεύχος 639 (Σεπτέμβριος 2021)

Δείτε Περισσότερα >>