Επικαιρότητα & Ιστορία – Τεύχος 635

Επικαιρότητα & Ιστορία

Γράφει ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΑΓΚΟΣ

Τυχαία ανακάλυψη χάλκινου ειδωλίου ταύρου στην Ολυμπία

Χάλκινο ειδώλιο ταύρου, πιθανότατα της γεωμετρικής εποχής (1050 – 700 π.Χ.), εντόπισαν κοντά στο Ναό του Δία στην Ιερή Άλτη της Ολυμπίας επιστήμονες των Κεντρικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ηλείας. Ο εντοπισμός του έγινε τυχαία, καθώς το ένα κέρατό του εξείχε από την επιφάνεια του εδάφους, έπειτα από τις πρόσφατες έντονες βροχοπτώσεις στην περιοχή. Πρόκειται για καλοφτιαγμένο και άριστης διατήρησης ειδώλιο, από τα χιλιάδες αναθήματα που αφιερώθηκαν στο ιερό του Δία στην Ολυμπία, το οποίο εκτιμάται ότι είχε προσφερθεί από κάποιον πιστό την ώρα της θυσίας, όπως μαρτυρούν τα έντονα ίχνη καύσης στις επικαθίσεις και τα ιζήματα που αφαιρέθηκαν κατά τον καθαρισμό του από τους συντηρητές της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ηλείας. Το ειδώλιο αναμένει τώρα την ενδελεχή αρχαιολογική μελέτη προκειμένου να ενταχθεί τυπολογικά και χρονολογικά.

Εκείνη την περίοδο ο ταύρος, όπως και το άλογο, ήταν τα πλέον σημαντικά ζώα για την επιβίωση του ανθρώπου και τη δημιουργία πολιτισμού και για το λόγο αυτόν απέκτησαν ιδιαίτερο ρόλο στην αρχαιοελληνική λατρεία, με τους πιστούς να αφιερώνουν παρόμοια αντικείμενα στους θεούς παρακλητικά ή ως ένδειξη ευαρέσκειας. Μεγάλος αριθμός τέτοιων ειδωλίων, που βρέθηκαν στο παχύ στρώμα της τέφρας από το βωμό του Δία, εκτίθεται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ολυμπίας.

Κίνα: Χρυσή τελετουργική μάσκα 3.000 ετών

Οι αρχαιολογικές έρευνες στο Sanxingdui ξεκίνησαν το 1920 όταν ένας αγρότης βρήκε τυχαία λίθους από νεφρίτη και λίθινα αντικείμενα. Έκτοτε, έχουν έρθει στο φως πάνω από 50.000 αρχαία αντικείμενα, που χρονολογούνται από τον 12ο και 11ο αιώνα π.Χ. και εκτίθενται σήμερα στο τοπικό μουσείο. Το 1986 οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν δύο τελετουργικούς τάφους με περισσότερα από 1.000 αντικείμενα, συμπεριλαμβανομένων περίτεχνων και καλοδιατηρημένων χάλκινων μασκών, που χαρακτηρίζονται από εντυπωσιακή για εκείνη την εποχή παγκοσμίως τεχνική δεξιοτεχνία. Στα τέλη του 2019 βρέθηκε ένας τρίτος λάκκος και το 2020 άλλοι πέντε, με τους ειδικούς να πιστεύουν ότι οι χρησιμοποιούνταν για θυσίες, κάτι που εξηγεί γιατί πολλά αντικείμενα είχαν καεί τελετουργικά προτού ταφούν.

Ανακαλύφθηκαν νέα τμήματα από τα «Χειρόγραφα της Νεκράς Θάλασσας»

Μετά από 60 χρόνια, ισραηλινοί αρχαιολόγοι ανακάλυψαν νέα τμήματα των περίφημων ιουδαϊκών παπύρων (χειρογράφων) της Νεκράς Θάλασσας. Τα τμήματα αυτά έχουν μέγεθος από ελάχιστα χιλιοστά έως μερικά εκατοστά και εντοπίστηκαν μετά από διεξοδική έρευνα του επονομαζόμενου «Σπηλαίου του Τρόμου», στο πλαίσιο του τετραετούς εθνικού σχεδίου του Ισραήλ για την αποτροπή περαιτέρω λεηλασίας αρχαιοτήτων από τις σπηλιές που βρίσκονται στην Έρημο της Ιουδαίας. Οι επιστήμονες κατάφεραν να ανασυστήσουν 11 γραμμές του κειμένου, που περιέχουν στίχους από τον Ζαχαρία και από τον Ναούμ, και οι δύο από το βιβλικό βιβλίο των Δώδεκα Μικρών Προφητών.

Τα «Χειρόγραφα της Νεκράς Θάλασσας», που ανακαλύφθηκαν αρχικά μεταξύ του 1947 και του 1956, περιλαμβάνουν θρησκευτικά κείμενα στα εβραϊκά, αραμαϊκά και ελληνικά, καθώς και την παλαιότερη εκδοχή της Παλαιάς Διαθήκης που έχει βρεθεί ποτέ. Χρονολογούνται από τον 3ο αιώνα π.Χ. έως τον 1ο αιώνα μ.Χ. και θεωρούνται ως ένα από τα σημαντικότερα αρχαιολογικά ευρήματα του 20ού αιώνα.

Πάντως, στη διάρκεια των πρόσφατων ερευνών, στο σημείο αποκαλύφθηκαν και άλλα σημαντικά ευρήματα, όπως ένα μεγάλο πλεκτό καλάθι ηλικίας περίπου 10.500 ετών, που πιθανώς να πρόκειται για το παλιότερο άθικτο καλάθι στον κόσμο, όπως επίσης και ένας μερικώς μουμιοποιημένος σκελετός παιδιού, τοποθετημένου σε στάση εμβρύου μέσα σε πανί, που χρονολογείται από το 4.000 π.Χ.

Στο φως άθικτο ρωμαϊκό άρμα στην Πομπηία

Ο αρχαιολογικός χώρος της Πομπηίας στην Ιταλία δεν σταματά να εκπλήσσει τους επιστήμονες και τη διεθνή κοινότητα. Πρόσφατα, η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως ένα σχεδόν άθικτο τετράτροχο άρμα, κατασκευασμένο εξ΄ ολοκλήρου από ορείχαλκο και κασσίτερο. Το άρμα βρέθηκε κοντά στον στάβλο αρχαίας έπαυλης στην Τσίβιτα Τζουλιάνα (Civita Giuliana), περίπου 700 μέτρα από τα τείχη της πόλης, ενώ στον ίδιο τον στάβλο ανακαλύφθηκαν υπολείμματα τριών αλόγων.

Σύμφωνα με τον διευθυντή του αρχαιολογικού χώρου της Πομπηίας, Μάσιμο Οζάνα (Massimo Osana), το συγκεκριμένο άρμα χρησιμοποιούνταν είτε σε γαμήλιες τελετές, προκειμένου να μεταφέρει τη νύφη στο καινούργιο της σπίτι είτε σε εορταστικές εκδηλώσεις της κοινότητας, όπως παρελάσεις και πομπές. Ο ίδιος σημείωσε ότι είναι η πρώτη άμαξα του είδους της που ανακαλύπτεται στην περιοχή, καθώς μέχρι σήμερα είχαν εντοπιστεί μόνο οχήματα για εργασίες ή μεταφορές. «Πρόκειται για εκπληκτική ανακάλυψη, που εξελίσσει την αντίληψή μας για τον αρχαίο κόσμο», επισήμανε, ενώ το Υπουργείο Πολιτισμού της χώρας  χαρακτήρισε το εύρημα «μοναδικό, χωρίς προηγούμενο στην Ιταλία».

Υπενθυμίζεται ότι, πριν από λίγους μήνες, σε υπόγειο θάλαμο της ίδιας έπαυλης είχαν εντοπιστεί τα γυψοποιημένα λείψανα δύο ανδρών, θύματα του δεύτερου πυροκλαστικού κύματος από την έκρηξη του Βεζούβιου στις 24 Αυγούστου 79 μ.Χ. (βλ. «Επικαιρότητα & Ιστορία, τχ. 631, Ιανουάριος 2021).

Τεύχος 635 (Μάιος 2021)

Δείτε Περισσότερα >>