Επικαιρότητα & Ιστορία – Τεύχος 631

Επικαιρότητα & Ιστορία

Γράφει ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΑΓΚΟΣ

Η παλιότερη ταφή διδύμων στον κόσμο

Ο κοινός τάφος αρσενικών δίδυμων βρεφών, που ανακαλύφθηκε στην πόλη Κρεμς της Αυστρίας, είναι πιθανότατα η παλιότερη παρόμοια ταφή που γνωρίζουμε έως τώρα, υποστηρίζει νέα μελέτη η οποία δημοσιεύτηκε πρόσφατα στην επιστημονική επετηρίδα Communications Biology. Μολονότι το εύρημα είναι γνωστό ήδη από το 2005, όταν και ανακαλύφθηκε, ενώ από το 2013 ακριβές αντίγραφό του εκτίθεται στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Βιέννης, μόλις πρόσφατα οι επιστήμονες κατάφεραν να το χρονολογήσουν με ακρίβεια: η ταφή έχει ηλικία 31.000 ετών, δηλαδή έγινε κατά την Παλαιολιθική Περίοδο, αποτελώντας ταυτόχρονα και την αρχαιότερη απτή απόδειξη δίδυμης γέννησης. Επιπλέον, σε απόσταση 1,5 μ. εντοπίστηκε και τρίτο αρσενικό βρέφος, ηλικίας τριών μηνών, που διαπιστώθηκε ότι ήταν ξάδελφος των άλλων δύο.

Χρησιμοποιώντας για πρώτη φορά αρχαίο DNA, οι επιστήμονες εξακρίβωσαν ότι τα δύο βρέφη δεν ήταν μόνο δίδυμα, αλλά και μονοζυγωτικά. Το ένα από αυτά πέθανε αμέσως μετά τη γέννησή του, ενώ το δεύτερο μετά από περίπου 50 ημέρες.

Ακόμα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι μετά τον ενταφιασμό του πρώτου παιδιού, ο τάφος διανοίχτηκε ξανά ώστε να υποδεχτεί και το αδελφάκι του. Το εύρημα αυτό επιβεβαιώνει την πολιτιστική-ιστορική πρακτική του ανοίγματος ενός τάφου με σκοπό τον ενταφιασμό και άλλης σορού, η οποία δεν είχε τεκμηριωθεί ποτέ πριν σε παλαιολιθική ταφή.

Ο πλούσιος και ο δούλος: Νέα συγκλονιστική ανακάλυψη στην Πομπηία

Τα γυψοποιημένα λείψανα δύο ανδρών εντοπίστηκαν σε υπόγειο θάλαμο έπαυλης στο προάστιο Τσίβιτα Τζουλιάνα, περίπου 700 μέτρα από τα τείχη της Πομπηίας, όπου βρίσκονται σε εξέλιξη ανασκαφικές εργασίες. Οι δύο άνδρες ήταν θύματα του δεύτερου πυροκλαστικού κύματος από την έκρηξη του Βεζούβιου, που κατέστρεψε την πόλη στις 24 Αυγούστου 79 μ.Χ. Ο ένας, ηλικίας μεταξύ 30 και 40 ετών, ανήκε πιθανότατα στην «υψηλή κοινωνία», αφού κάτω από τον λαιμό του ανιχνεύθηκαν ενδείξεις πουκαμίσου και μάλλινου μανδύα. Ο δεύτερος, με ηλικία από 18 έως 23 ετών, ήταν ντυμένος με κοντό χιτώνα, ενώ ο σκελετός του είχε αρκετούς σπασμένους σπονδύλους, γεγονός που υποδεικνύει ότι πιθανότατα ήταν δούλος και έκανε αναγκαστικά βαριές δουλειές. Σύμφωνα με τον καθηγητή κλασικής αρχαιολογίας και διευθυντή του αρχαιολογικού χώρου της Πομπηίας Μάσσιμο Οζάνα (Massimo Osana), οι δύο αυτοί άντρες «πιθανότατα αναζητούσαν καταφύγιο, όταν παρασύρθηκαν από το πυροκλαστικό κύμα. Ο θάνατός τους προκλήθηκε από θερμικό σοκ, όπως δείχνουν τα σφιγμένα πόδια και χέρια τους».

Σημειώνεται ότι, παλιότερα, στην ίδια έπαυλη είχε εντοπιστεί επιγραφή που δείχνει πως αυτή ίσως ανήκε στην πλούσια οικογένεια της πόλης, Mummius, ενώ στους στάβλους της η αρχαιολογική σκαπάνη είχε φέρει στο φως απομεινάρια καθαρόαιμου αλόγου που έφερε χάλκινη σέλα.

Όχι αλκοόλ και καβγάδες: Κανόνες συμπεριφοράς στη μεσαιωνική Ιαπωνία

Κατάλογος κανόνων συμπεριφοράς των μελών της φυλής Χοσοκάουα, κατά την κατασκευή του κάστρου Σούνπου στην Σιζουόκα της Ιαπωνίας το 1608, εντοπίστηκε πριν από μερικές εβδομάδες από ερευνητές του πανεπιστημίου της ιαπωνικής πόλης Κουμαμότο. Πρόκειται για σπάνιο εύρημα, καθώς έως σήμερα έχουν βρεθεί μόνον άλλα δύο παρόμοια έγγραφα, συντεταγμένα από άρχοντες άλλων φυλών.

Στον κατάλογο αυτόν, που αποτελείται από 13 άρθρα, περιλαμβάνονται συγκεκριμένες οδηγίες και αυστηρές απαγορεύσεις για την αποφυγή προστριβών ή και διαφυλετικής διαμάχης. Συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων, δίνεται εντολή σε όλα τα μέλη της φυλής Χοσοκάουα να εκτελούν απαρέγκλιτα τις οδηγίες του επιβλέποντα, ενώ επί ποινή θανάτου απαγορεύεται κάθε είδους διαμάχη μεταξύ των μελών της ή με μέλη άλλων φυλών. Επίσης απαγορεύεται η χρήση αλκοόλ (σάκε), η πάλη σούμο και το μπάνιο στις εγκαταστάσεις άλλης φυλής και προβλέπεται πως κατά τη μετακίνησή τους στη γειτονική πόλη θα έπρεπε να δηλώνουν στον τοπικό δικαστή τη φύση της εργασίας τους και να λαμβάνουν σχετική άδεια.

Σκοπός των κανόνων αυτών ήταν η διατήρηση του καλού κλίματος μεταξύ των φεουδαρχών της χώρας στη διάρκεια του έργου και για τον λόγο αυτό το έγγραφο παρέχει μια ανάγλυφη εικόνα της κοινωνίας των σαμουράι, κατά τη μετάβασή της από την περίοδο των πολέμων σε εκείνη της ειρήνης και της ευημερίας.

Η μεγαλύτερη αυτοκρατορία της Ιστορίας

Ποια ήταν η μεγαλύτερη αυτοκρατορία στην Ιστορία; Σύμφωνα με το Βιβλίο Γκίνες, που θέτει ως κριτήριο τον πληθυσμό, ήταν η Περσική (Αχαιμενιδική) το 480 π.Χ. Όμως, με αυτό δεν συμφωνούν όλοι οι ιστορικοί. Για παράδειγμα, όταν η Περσική Αυτοκρατορία βρισκόταν στο απόγειό της, σε αυτήν ζούσε το 44% του τότε παγκόσμιου πληθυσμού (περίπου 112 εκατ.), ενώ οι Βρετανοί κυριάρχησαν μόλις στο 25% του παγκόσμιου πληθυσμού, που όμως τότε έφτανε στα 1,6 δισ. ανθρώπους. Η ίδια επισφάλεια υπάρχει και σε άλλα κριτήρια: μεγαλύτερο έδαφος, στράτευμα ή ΑΕΠ.

Κατά τον αιγυπτιολόγο και διευθυντή του Μουσείου Ιστορίας του Πανεπιστημίου Macquarie στο Σύδνεϋ (Αυστραλία) Μάρτιν Μπομμάς (Martin Bommas), το ορθότερο κριτήριο είναι αυτό της διάρκειας. «Νομίζω ότι για να καταταγεί μία χώρα στις αυτοκρατορίες, πρέπει να υπάρχει μια περίοδος ειρήνης που θα φέρει ευημερία και θα αξιοποιηθεί προς όφελος του αυτοκρατορικού “κέντρου”» ανέφερε χαρακτηριστικά ο Μπομμάς στο Live Science. Από αυτή την άποψη, το Γ΄ Ράιχ επεκτάθηκε σχεδόν σε όλη την Ευρώπη, αλλά διήρκεσε μόλις έξι χρόνια και σε συνθήκες πολέμου. Η Αυτοκρατορία των Μογγόλων διήρκεσε μόλις 88 χρόνια, η Βρετανική περίπου τέσσερις αιώνες και η Οθωμανική έξι αιώνες. Έτσι, ο Μπομμάς θεωρεί πως, με βάση το κριτήριο της μακροβιότητας, η μεγαλύτερη αυτοκρατορία στην ανθρώπινη Ιστορία ήταν η Ρωμαϊκή.

Ανακαλύψτε περισσότερα στο Τεύχος 631 Ιανουάριος 2021>>