Επικαιρότητα & Ιστορία – Τεύχος 626

Επικαιρότητα & Ιστορία

Γράφει ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΑΓΚΟΣ

Χαρτογράφηση θαμμένης ρωμαϊκής πόλης με ραντάρ

Στη χαρτογράφηση ολόκληρης της ρωμαϊκής πόλης Falerii Novi, που βρίσκεται θαμμένη 50 χλμ. βόρεια της Ρώμης, προχώρησε ομάδα επιστημόνων από τα Πανεπιστήμια του Καίμπριτζ και της Γάνδης με τη χρήση ειδικών ραντάρ και δορυφορικής πλοήγησης στο έδαφος. Η τεχνική αυτή επιτρέπει την υπόγεια χαρτογράφηση ποικίλων ευρημάτων, χωρίς ανασκαφές ή κατεδάφιση νεότερων κτιρίων που έχουν ανεγερθεί στο σημείο.

Η έρευνα έφερε στο φως εξαιρετικά λεπτομερείς και τρισδιάστατες εικόνες της πολεοδομικής διάρθρωσης της πόλης, όπως ένα λουτρό, ένα θέατρο, καταστήματα και αρκετούς ναούς, καθώς και ένα μεγάλο δημόσιο κτίριο, που εκτιμάται ότι χρησίμευε για θρησκευτικές τελετές. Ακόμα, όπως αναφέρει η βρετανική εφημερίδα Guardian, αποκάλυψε τη διάταξη του συστήματος ύδρευσης της πόλης, προσφέροντας νέα στοιχεία για το πώς αυτό σχεδιάστηκε. Η περιτειχισμένη πόλη Falerii Novi δημιουργήθηκε περίπου στα τέλη του 3ου αιώνα π.Χ. και εγκαταλείφθηκε γύρω στο 700 μ.Χ., ενώ σήμερα ελάχιστα ερείπιά της παραμένουν ορατά.

Όπως δήλωσε ο καθηγητής κλασικής αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Καίμπριτζ Μάρτιν Μίλλετ (Martin Millett) «η κατανόηση του τρόπου οργάνωσης και λειτουργίας των πόλεων είναι απαραίτητη, αφού η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία εξελίχθηκε γύρω από αυτές. Εκτός από την Πομπηία, τα περισσότερα ευρήματα που έχουμε έως σήμερα αφορούν μικρά τμήματα των πόλεων. Έτσι, με τη μέθοδο αυτή μπορούμε να μελετήσουμε αναλυτικά τη δομή τους, χωρίς να χρειάζεται να σκάψουμε ».

Μεξικό: Χάρτης 2.000 ετών χαραγμένος σε ηφαιστειακό βράχο

Σπάνιος χάρτης, χαραγμένος πριν από περίπου 2.000 χρόνια σε βράχο που εκτοξεύτηκε από το ηφαίστειο Κολίμα (γνωστό και ως Fuego de Colima) στο κεντροδυτικό Μεξικό, εντοπίστηκε και

καταγράφηκε πριν από μερικές εβδομάδες από ομάδα ειδικών επιστημόνων του Εθνικού Ινστιτούτου Ανθρωπολογίας και Ιστορίας (INAH) της χώρας. Ο βράχος, που εντοπίστηκε 15 χλμ. νότια της πόλης Κολίμα σε ιδιωτική ιδιοκτησία, έχει ύψος 1,70 μ., πλάτος 2,1 έως 2,7 μ. και πάχος από 0,60 έως 1,70 μ.

Ο χάρτης έχει σκαλιστεί στην πλευρά του βράχου που βλέπει προς το ηφαίστειο και οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι απεικονίζει τη νότια πλευρά του. Όπως διαπίστωσαν, πρόκειται για την ακριβέστερη δυνατή αποτύπωση της περιοχής με τοπογραφικές, γεωγραφικές και οικιστικές πληροφορίες, ενώ για την πιστότερη απεικόνιση των διαφορετικών χαρακτηριστικών του τοπίου χρησιμοποιήθηκαν τρεις διαφορετικές τεχνικές: «γυάλισμα», πελέκημα και τρίψιμο. Οι σκαλιστές κοιλότητες αντιπροσωπεύουν κατοικημένα χωριά και πόλεις, ενώ οι γραμμές τις υδάτινες διαδρομές στην πλαγιά του βουνού.

Ο επικεφαλής της ομάδας, αρχαιολόγος Ραφαέλ Πλάτας Ρουίς (Rafael Platas Ruiz), που μελέτησε αναλυτικά τον βράχο, σημειώνει ότι «αυτοί οι “πέτρινοι χάρτες” διευκόλυναν τη διαχείριση της γης, ενώ επιπλέον αποτελούσαν και έναν τρόπο μεταφοράς της γνώσης από γενιά σε γενιά, καθώς τότε δεν υπήρχε η γραφή στην περιοχή ».

Βρέθηκε το παλιότερο θέατρο του Λονδίνου

Τα λείψανα του παλιότερου θεάτρου του Λονδίνου με την ονομασία Red Lion, που χρονολογείται στην αρχή της βασιλείας της Ελισάβετ (1558-1603), εντόπισαν στο Γουάιττσαπελ του Ηστ Εντ του Λονδίνου αρχαιολόγοι από το Ινστιτούτο Αρχαιολογίας του University College του Λονδίνου (UCL). Το Red Lion κατασκευάστηκε το 1567 και ήταν το πρώτο ειδικά σχεδιασμένο θέατρο στον αγγλόφωνο κόσμο, σε μια περίοδο που το Λονδίνο αναπτυσσόταν εντυπωσιακά και το θέατρο υποστηριζόταν ένθερμα από τη βασίλισσα Ελισάβετ.

Στην έρευνά τους οι επιστήμονες ανακάλυψαν τοίχους από τούβλα, μια τετράγωνη ξύλινη κατασκευή –πιθανόν, τη σκηνή–, καθώς και απομεινάρια αντικειμένων που ίσως ήταν τα καθίσματα των θεατών. Ο εντοπισμός των ευρημάτων αυτών έγινε πέρσι, ωστόσο μόλις πρόσφατα κατάφεραν να τα συνδέσουν με στοιχεία από αυθεντικές πηγές της εποχής και να πιθανολογήσουν πως πρόκειται για το Red Lion. Όπως δήλωσαν στην επιστημονική ιστοσελίδα Live Science, στο Λονδίνο υπήρχαν πάντα περιστασιακοί θεατρικοί χώροι σε αποθήκες και ταβέρνες, όμως η ανέγερση μόνιμου θεάτρου σημαίνει πως τότε υπήρχαν πολλοί πλούσιοι και διαθέσιμοι κάτοικοι για να το γεμίζουν καθημερινά.

Η ανασκαφή έφερε επίσης στο φως κελάρια μπύρας, ποτήρια, κεραμικά και μεταλλικά κύπελλα και μπουκάλια, που πιστεύεται ότι ανήκαν στο γειτονικό πανδοχείο Red Lion Inn, απ’ όπου το θέατρο πήρε το όνομά του.

Κοινή επιστολή-ντοκουμέντο Βαν Γκογκ και Γκωγκέ

Αποκαλυπτικές λεπτομέρειες για την κοινή ζωή των κορυφαίων ιμπρεσιονιστών ζωγράφων Βίνσεντ Βαν Γκογκ (1853-1890) και Πωλ Γκωγκέν (1848-1903) στη γαλλική πόλη Αρλ περιλαμβάνονται

σε κοινή επιστολή τους, την οποία αγόρασε πριν από μερικές ημέρες το Ίδρυμα Βίνσεντ Βαν Γκογκ έναντι 210.600 ευρώ, σε δημοπρασία στο Παρίσι. Η επιστολή απευθυνόταν στον ζωγράφο Εμίλ Μπερνάρ και οι δύο καλλιτέχνες την έστειλαν την 1η Νοεμβρίου 1888, μόλις μία εβδομάδα αφότου ο Γκωγκέν εγκαταστάθηκε στην κατοικία του Βαν Γκονγκ, προκειμένου να ενημερώσουν τον συνάδελφό τους σχετικά με τις απόψεις τους για την τέχνη και την προσωπική τους δουλειά.

«Κάναμε κάποιες περιηγήσεις στα μπορντέλα και είναι πιθανό ότι τελικά θα πηγαίνουμε συχνά εκεί για να δουλεύουμε », γράφει ο Βαν Γκογκ, και διευκρινίζει: «Αυτή τη στιγμή, ο Γκωγκέν εργάζεται σε έναν καμβά από το ίδιο βραδινό καφέ που κι εγώ έχω ζωγραφίσει, αλλά με φιγούρες που είδε στα μπορντέλα. Όλα υπόσχονται πως θα βγει ένα πανέμορφο αποτέλεσμα. […] Ο Γκωγκέν είναι ένα άσπιλο πλάσμα με τα ένστικτα ενός άγριου θηρίου. Με αυτόν, το αίμα και το σεξ έχουν προβάδισμα έναντι της φιλοδοξίας ». Από την πλευρά του, ο Γκωγκέν εμφανίζεται συγκρατημένος: «Μην ακούς τον Βίνσεντ. Ξέρεις ότι εντυπωσιάζεται εύκολα », σχολιάζει χαρακτηριστικά.

Το επόμενο διάστημα η επιστολή πρόκειται να εκτεθεί στο Μουσείο Βαν Γκογκ στο Άμστερνταμ.

Ανακαλύψτε περισσότερα στο Τεύχος 626 Αυγούστου 2020>>