Το χθες στην Ιστορία

Γράφει ο ΝΙΚΟΣ ΝΙΚΟΛΟΥΔΗΣ

Γεγονότα Ιουνίου

Πριν από 50 χρόνια (1970)

1 Ιουνίου

• Η Σοβιετική Ένωση εκτοξεύει το διαστημόπλοιο Σογιούζ 9, με διμελές πλήρωμα, το οποίο επέστρεψε στη Γη στις 19 Ιουνίου, έχοντας παραμείνει στο διάστημα επί 17 ημέρες, 16 ώρες και 59 λεπτά. Επρόκειτο για νέο ρεκόρ παραμονής ανθρώπων στο διάστημα, αφού το προηγούμενο ρεκόρ (14 ημέρες) είχε σημειωθεί το 1965 από το αμερικανικό διαστημόπλοιο Τζέμινι 7. Το επίτευγμα του Σογιούζ 9 προανήγγελλε τη δημιουργία του σοβιετικού διαστημικού σταθμού Σαλιούτ που επρόκειτο να ακολουθήσει λίγο αργότερα.
• Η εξτρεμιστική οργάνωση Μοντονέρος, που υποστήριζε την επάνοδο του αυτοεξόριστου Αργεντινού ηγέτη Χουάν Περόν στη χώρα του, δολοφονεί τον απόστρατο στρατηγό και πρώην πρόεδρο της Αργεντινής Πέντρο Εουχένιο Αραμπούρου μετά από παρωδία δίκης, με δικαιολογία «την εκτέλεση περονιστών ηγετών κατά την απόπειρά τους να καταλάβουν την εξουσία το 1956 ». Ο Αραμπούρου (που είχε απαχθεί από τους Μοντονέρος τρεις ημέρες νωρίτερα) είχε συμμετάσχει τον Σεπτέμβριο του 1955 στην ανατροπή του Περόν, τον οποίο είχε διαδεχθεί στην προεδρία μετά από δύο μήνες.

2 Ιουνίου

• Η κυβέρνηση θέτει υπό κρατικό έλεγχο όλα τα βασιλικά ιδρύματα, τα οποία ταυτόχρονα μετονομάζονται εθνικά, ενώ τρία από αυτά καταργούνται εντελώς. Πρόκειται για τη Φανέλλα του Στρατιώτου, την Πρόνοια Συμμοριοπλήκτων και την Επιτροπή Προικοδοτήσεως Απόρων Κορασίδων.

3 Ιουνίου

• Πεθαίνει στο Μόναχο σε ηλικία 93 ετών ο Χιάλμαρ Σαχτ, πρώην πρόεδρος της Ράιχσμπανκ (Τράπεζας της Γερμανίας) την περίοδο 1933-1939 και υπουργός Οικονομικών του Γ΄ Ράιχ την περίοδο 1934-1937. Παρά τη διαφωνία του με τον Χίτλερ και τον Γκαίρινγκ σχετικά με τον επανεξοπλισμό της Γερμανίας (για τον οποίο θεωρούσε ότι όχι μόνο παραβίαζε τους όρους της Συνθήκης των Βερσαλλιών αλλά και ότι παρεμπόδιζε την οικονομική αναδιοργάνωση της προπολεμικής Γερμανίας) και την αποπομπή του από τη Ράιχσμπανκ, ο Σαχτ παρέμεινε στο υπουργικό συμβούλιο ως υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου έως το 1943. Μετά τη δολοφονική απόπειρα της 20ής Ιουλίου 1944 εναντίον του Χίτλερ κλείστηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Παρά ταύτα, δικάστηκε στη δίκη της Νυρεμβέργης ως συνεργός των Ναζί αλλά αθωώθηκε.

4 Ιουνίου

• Το αρχιπέλαγος των νησιών Τόνγκα στην Πολυνησία, βρετανικό προτεκτοράτο από το 1900, ανακηρύσσεται ανεξάρτητο βασίλειο.

7 Ιουνίου

• Πεθαίνει στο Κόβεντρυ, σε ηλικία 91 ετών, μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο, ο γνωστός Άγγλος συγγραφέας Ε. Μ. (Έντουαρντ Μόργκαν) Φόρστερ, συγγραφέας γνωστών έργων, όπως τα Δωμάτιο με θέα (1908), Επιστροφή στο Χάουαρντς Εντ (1910), Πέρασμα στην Ινδία (1924), Μωρίς (1971) κ.ά., ορισμένα από τα οποία μεταφέρθηκαν με επιτυχία στον κινηματογράφο. Ο Φόρστερ, το έργο του οποίου επηρεάστηκε και από τον Καβάφη, ήταν υποψήφιος για το Νομπέλ Λογοτεχνίας 16 φορές αλλά δεν το κέρδισε ποτέ.
• Απόπειρα ανταρτών της οργάνωσης Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης να απελευθερώσουν συντρόφους τους από τις φυλακές πυροδοτεί νέο κύκλο αιματηρών συγκρούσεων στην Ιορδανία. Η ιορδανική αστυνομία απαντά με έφοδο στο αρχηγείο της οργάνωσης στο Αμμάν. Μεγάλο μέρος της ιορδανικής πρωτεύουσας κατέχεται από τους Παλαιστίνιους φενταγίν, με τους οποίους ο ιορδανικός στρατός συγκρούεται στα προάστια, ενώ παράλληλα βομβαρδίζει στρατόπεδα Παλαιστίνιων προσφύγων στην επαρχία. Η αυτοκινητοπομπή του βασιλιά Χουσεΐν γίνεται στόχος δολοφονικής επίθεσης ανταρτών, και ο τελευταίος υποχρεώνεται στις 11 Ιουνίου να αποπέμψει τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου και τον ανώτατο διοικητή των τεθωρακισμένων μετά από πιέσεις των φενταγίν. Τέλος, στις 28 διορίζει νέα κυβέρνηση «εθνικής συμφιλίωσης», τα μισά μέλη της οποίας είναι Παλαιστίνιοι (τρία μάλιστα από τη Δυτική Όχθη του Ιορδάνη). Ο ανταποκριτής της βρετανικής εφημερίδας Daily Telegraph δηλώνει χαρακτηριστικά: «Η Ιορδανία έχει τέσσερις ντε φάκτο κυβερνήσεις αλλά καμιά αναγνωρισμένη, σε πανεθνική κλίμακα, πραγματική εξουσία ».

8 Ιουνίου

• Ο δικτάτορας της Αργεντινής (από το 1966) Χουάν Κάρλος Ονγκάνια ανατρέπεται από στρατιωτικό πραξικόπημα λόγω της αδυναμίας του να καταστείλει την τρομοκρατική δράση των Μοντονέρος. Τον διαδέχεται ο στρατηγός Ρομπέρτο Λέβινγκστον, ο οποίος ανατρέπεται με τη σειρά του μετά από εννέα μήνες από άλλο πραξικόπημα υπό τον στρατηγό Αλεχάντρο Λανούσε.

11 Ιουνίου

• Οι ΗΠΑ εγκαταλείπουν τη στρατιωτική βάση Χουήλας στη Λιβύη, μετά από σχετική απαίτηση του συνταγματάρχη Καντάφι. Στη συνέχεια οι εγκαταστάσεις της βάσης χρησιμοποιήθηκαν ως πολιτικό αεροδρόμιο, το οποίο όμως παραμένει κλειστό από τις 8 Απριλίου 2019 λόγω του εμφυλίου πολέμου στη Λιβύη.
• Πεθαίνει στη Νέα Υόρκη, σε ηλικία 89 ετών, ο Αλεξάντερ Κερένσκυ, πρώτος πρωθυπουργός της Ρωσίας μετά την πτώση του τσάρου Νικολάου Β΄, ο οποίος στη συνέχεια ανατράπηκε από την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917. Ο Κερένσκυ είναι θαμμένος στο νεκροταφείο του Πάτνυ, στο Λονδίνο, λόγω της άρνησης των Ορθόδοξων Εκκλησιών των ΗΠΑ να τελέσουν τη νεκρώσιμη ακολουθία του, επειδή τον θεωρούσαν μασόνο.

18 Ιουνίου

• Κατά τις βουλευτικές εκλογές που πραγματοποιούνται στη Μ. Βρετανία το Συντηρητικό Κόμμα κερδίζει αναπάντεχη νίκη με ποσοστό 46,4% (13,1 εκατομμύρια ψήφοι και 330 έδρες επί συνόλου 629) έναντι 43% (12,1 εκατομμυρίων ψήφων και 288 εδρών) του Εργατικού Κόμματος που κυβερνούσε έως τότε. Το Κόμμα των Φιλελευθέρων, υπό την ηγεσία του χαρισματικού Τζέρεμυ Θορπ, περιορίζεται σε μόλις έξι έδρες (ποσοστό 7,5% και περίπου 2 εκατομμύρια ψήφους). Παρά το δικαίωμα συμμετοχής στην ψηφοφορία για πρώτη φορά όσων ήταν 18 ετών, η συμμετοχή των ψηφοφόρων ήταν χαμηλή (72%) και η άνετη νίκη των Συντηρητικών (με διαφορά 30 εδρών), που διέψευσε τις προγνώσεις των δημοσκοπήσεων, αποδόθηκε σε ποικίλους λόγους (άνοδο του πληθωρισμού, συνδικαλιστικές διεκδικήσεις, αυξανόμενο κρατικό έλλειμμα, υψηλή ανεργία, ακόμη και την ήττα της Αγγλίας από τη Δυτική Γερμανία στο Παγκόσμιο Κύπελλο ποδοσφαίρου τρεις ημέρες νωρίτερα).
• Στη Δυτική Γερμανία και τις ΗΠΑ κατοχυρώνεται το δικαίωμα ψήφου στα 18 χρόνια.

21 Ιουνίου

• Στον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου ποδοσφαίρου που διεξάγεται στην Πόλη του Μεξικού η Βραζιλία κερδίζει την Ιταλία με σκορ 4-1 και σκόρερ τους Πελέ, Ζέρσον, Ζαϊρζίνιο και Κάρλος Αλμπέρτο, για τη Βραζιλία, και τον Μπονισένια, για την Ιταλία, κατά την ισοφάριση σε 1-1). Την τρίτη θέση κατέλαβε η Δυτική Γερμανία που νίκησε στον μικρό τελικό την Ουρουγουάη με 1-0.
• Πεθαίνει στην Τζακάρτα από ηπατική ανεπάρκεια, σε ηλικία 69 ετών, ο ιδρυτής και πρώτος πρόεδρος της Ινδονησίας (την περίοδο 1945-1967), Σουκάρνο.

28 Ιουνίου

• Οι αμερικανικές δυνάμεις αποχωρούν από την Καμπότζη χωρίς να κατορθώσουν να κατανικήσουν το κομμουνιστικό κίνημα. Οι αμερικανικές απώλειες είχαν ανέλθει σε 239 νεκρούς και 1.509 τραυματίες.

Ανακαλύψτε περισσότερα στο Τεύχος 624 Ιούνιος 2020>>