Το χθες στην Ιστορία

Γράφει ο ΝΙΚΟΣ ΝΙΚΟΛΟΥΔΗΣ

Γεγονότα Μαρτίου

Πριν από 50 χρόνια (1970)

1 Μαρτίου

• Το Σοσιαλιστικό Κόμμα κερδίζει για πρώτη φορά στη μεταπολεμική ιστορία της Αυστρίας τις βουλευτικές εκλογές με ποσοστό 48,4% και 81 έδρες, έναντι 44,7% και 79 εδρών του Λαϊκού Κόμματος. Νέος πρωθυπουργός αναλαμβάνει ο ηγέτης των Σοσιαλιστών και πρώην υπουργός Εξωτερικών Μπρούνο Κράισκυ, χάρη στον οποίο οι Σοσιαλιστές ακολούθησαν το σκανδιναβικό σοσιαλδημοκρατικό μοντέλο εγκαταλείποντας τον παραδοσιακό μαρξισμό.

3 Μαρτίου

• Ο Αμερικανός γερουσιαστής Ουίλλιαμ Φουλμπράιτ, πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας, καταθέτει νομοσχέδιο για δραστικό περιορισμό του αριθμού ξένων αξιωματικών που εκπαιδεύονται στις ΗΠΑ λόγω της επακόλουθης έφεσής τους για διεξαγωγή πραξικοπημάτων στις χώρες προέλευσής τους.

4 Μαρτίου

• Η Σοβιετική Ένωση αναγνωρίζει για πρώτη φορά το δικαίωμα ύπαρξης του Kράτους του Ισραήλ, απορρίπτοντας παράλληλα την τρομοκρατική δράση των παλαιστινιακών οργανώσεων.

5 Μαρτίου

• Υπογράφεται από 56 κράτη και τίθεται σε ισχύ η Συνθήκη περιορισμού της διάδοσης των πυρηνικών όπλων. Μεταξύ των κρατών που την υπέγραψαν περιλαμβάνονται οι ΗΠΑ και η Σοβιετική Ένωση όχι όμως το Ισραήλ, η Ινδία και το Πακιστάν, χώρες για τις οποίες είναι γνωστό ότι κατέχουν πυρηνικά όπλα.

6 Μαρτίου

• Στην Τουρκία σχηματίζεται νέα κυβέρνηση, υπό τον αρχηγό του Κόμματος Δικαιοσύνης Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ. Η κυβέρνηση αυτή έμεινε στην εξουσία έως τις 12 Μαρτίου 1971, οπότε ανατράπηκε μετά από παρέμβαση του Στρατού.
• Ένας αδέξιος χειρισμός κατά την κατασκευή μιας βόμβας στο Γκρήνουιτς Βίλλατζ της Νέας Υόρκης οδηγεί σε μια σειρά εκρήξεων και την ολική καταστροφή ενός τετραώροφου κτιρίου. Η βόμβα επρόκειτο να πυροδοτηθεί σε έναν χορό στρατιωτικών στο Νιου Τζέρσυ, όπου θα την τοποθετούσε η τρομοκρατική οργάνωση Wethermen, αλλά εξερράγη πρόωρα σκοτώνοντας τρία μέλη της, μεταξύ των οποίων τον ακτιβιστή Θήοντορ Γκολντ, έναν από τους ιδρυτές της και πρωτεργάτη της φοιτητικής εξέγερσης το 1968 στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης.

7 Μαρτίου

• Γεννιέται στο Λονδίνο η διάσημη εβραϊκής καταγωγής ηθοποιός Ρέιτσελ Βάις, κάτοχος βραβείων Όσκαρ και Χρυσής Σφαίρας (το 2006 για την ταινία Ο επίμονος κηπουρός ) και BAFTA (το 2019, για την ταινία Η ευνοούμενη ).

8 Μαρτίου

• Ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος γίνεται στόχος δολοφονικής απόπειρας όταν, κατά την αναχώρησή του με ελικόπτερο από το κτίριο της Αρχιεπισκοπής για τη Μονή Μαχαιρά (όπου θα τελούσε μνημόσυνο για τον ήρωα της ΕΟΚΑ Γρηγόρη Αυξεντίου), δέχεται πυρά από τις στέγες γειτονικών κτιρίων. Παρά τον σοβαρό τραυματισμό του, ο πιλότος του ελικοπτέρου κατορθώνει να το προσγειώσει με ασφάλεια. Ως ένοχοι για την απόπειρα συλλαμβάνονται τέσσερα άτομα, συνεργάτες του πρώην παντοδύναμου υπουργού Εσωτερικών Πολύκαρπου Γιωρκάτζη, προς τον οποίο στρέφονται οι υποψίες για την οργάνωση της σχετικής συνωμοσίας, με συμμετοχή του Ελλαδίτη συνταγματάρχη των Καταδρομών Δημήτρη Παπαποστόλου.

10 Μαρτίου

• Πεθαίνει στην Αθήνα, σε ηλικία 66 ετών, από βρογχοπνευμονία ο διαπρεπής κωμικός της επιθεώρησης και του κινηματογράφου Βασίλης Αυλωνίτης. Ο Αυλωνίτης υπέφερε από χρόνια βρογχίτιδα, η οποία τελικά εξελίχθηκε σε πνευμονία.

11 Μαρτίου

• Πεθαίνει στην Καλιφόρνια, σε ηλικία 80 ετών, ο διάσημος συγγραφέας αστυνομικών ιστοριών Έρλ Στάνλυ Γκάρντνερ, δημιουργός του γνωστού ντετέκτιβ Πέρυ Μέισον.

15 Μαρτίου

• Δολοφονείται με βροχή από πολυβολισμούς, κοντά στο χωριό Μια Μηλιά (σήμερα στην τουρκοκρατούμενη Κύπρο), υπό ακόμη ανεξιχνίαστες συνθήκες, ο Πολύκαρπος Γιωρκάτζης. Εικάζεται ότι η δολοφονία του μπορεί να είχε οργανωθεί από το δικτατορικό καθεστώς της Αθήνας, και ότι ενδεχομένως είχε ανάμειξη σε αυτήν ο συνταγματάρχης Παπαποστόλου.

18 Μαρτίου

• Ανατρέπεται μετά από στρατιωτικό πραξικόπημα οργανωμένο από τον αμερικανόφιλο στρατηγό Λον Νολ ο ουδετερόφιλος ηγέτης της Καμπότζης πρίγκιπας Νοροντόμ Σιχανούκ, κατά τη διάρκεια επίσημου ταξιδιού του στη Μόσχα και το Πεκίνο. Ο Σιχανούκ συγκρότησε εξόριστη κυβέρνηση και επέστρεψε στη χώρα μετά την επικράτηση των Κόκκινων Χμερ (1975).

19 Μαρτίου

• Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Έθνος ο Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας τάσσεται υπέρ του γάμου των ιερέων μετά τη χειροτονία τους και της κοινής Θείας Κοινωνίας Ορθοδόξων και Καθολικών, καθώς και της κατάργησης του ράσου. Παράλληλα, χαρακτηρίζει δογματικά θέματα όπως το αλάθητο του Πάπα και το εκκλησιαστικό του πρωτείο απλά εκκλησιαστικά έθιμα, χωρίς σημασία. Οι δηλώσεις αυτές προκαλούν την έντονη αντίδραση συντηρητικών επισκόπων, όπως οι μητροπολίτες Φλωρίνης Αυγουστίνος Καντιώτης και Ελευθερουπόλεως Αμβρόσιος.
• Σε μια προσπάθεια εξομάλυνσης των σχέσεων μεταξύ της Ανατολικής και της Δυτικής Γερμανίας, ο Δυτικογερμανός καγκελάριος Βίλλυ Μπραντ πραγματοποιεί επίσημη επίσκεψη στην Ανατολική Γερμανία και συναντάται στην Ερφούρτη με τον ομόλογό του Βίλλυ Στοφ. Η συνάντηση των δύο ηγετών δεν καταλήγει σε απτά αποτελέσματα, χαρακτηρίζεται όμως από τον Μπραντ «σημαντική, χρήσιμη και απαραίτητη ».

20 Μαρτίου

• Πεθαίνει στην Αθήνα από έμφραγμα, σε ηλικία 49 ετών, ο βιρτουόζος του μπουζουκιού Μανώλης Χιώτης, συνθέτης γνωστών επιτυχιών (κυρίως στην κατηγορία των αρχοντορεμπέτικων), όπως τα «Ηλιοβασιλέματα», οι «Περασμένες μου αγάπες» κ.ά.

24 Μαρτίου

• Με αφορμή την πρωτοσέλιδη δημοσίευση δηλώσεων του πρώην υπουργού Ιωάννη Ζίγδη με τις οποίες ζητούσε τον σχηματισμό κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας για την επίλυση του Κυπριακού, συλλαμβάνονται οι εκδότες, ο διευθυντής σύνταξης και ο αρχισυντάκτης της εφημερίδας Έθνος. Δύο ημέρες αργότερα συλλαμβάνεται και ο ίδιος ο Ζίγδης.

27 Μαρτίου

• Αρχίζει στο Έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών η δίκη 35 μελών της αντιστασιακής οργάνωσης Δημοκρατική Άμυνα, μεταξύ των οποίων ο στρατηγός ε.α. Γεώργιος Ιορδανίδης (που φέρεται ως αρχηγός της), οι καθηγητές Σάκης Καράγιωργας και Γεώργιος Αλέξανδρος Μαγκάκης, ο οικονομολόγος Χρήστος Ροκόφυλλος, ο φοιτητής Νίκος Κωνσταντόπουλος κ.ά.

30 Μαρτίου

• Πεθαίνει στο Βερμόντ των ΗΠΑ, σε ηλικία 84 ετών, ο Χάινριχ Μπρύνινγκ, καγκελάριος της Γερμανίας την περίοδο 1930-1932. Για να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση που προέκυψε από το χρηματιστηριακό Κραχ του 1929, ο Μπρύνινγκ χρειάστηκε να λάβει επώδυνα οικονομικά μέτρα και να νομοθετήσει με διατάγματα υπογεγραμμένα από τον πρόεδρο Χίντεμπουργκ. Έτσι, παρότι υπήρξε αντίπαλος των Εθνικοσοσιαλιστών, θεωρείται ότι διευκόλυνε την άνοδό τους στην εξουσία.

31 Μαρτίου

• Πεθαίνει στη Μόσχα, σε ηλικία 75 ετών, ο Σοβιετικός στρατάρχης Σεμιόν Τιμοσένκο, ένας από τους ικανότερους στρατιωτικούς ηγέτες της ΕΣΣΔ κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Χάρη στον Τιμοσένκο η Σοβιετική Ένωση κατόρθωσε να κερδίσει (παρά τις αρχικές αντιξοότητες που αντιμετώπισε) τον Ρωσοφινλανδικό Πόλεμο του 1939-1940. Κατά τη γερμανική εισβολή στη Ρωσία όμως ο Τιμοσένκο έχασε έδαφος προς όφελος του Ζούκοφ.

Ανακαλύψτε περισσότερα στο Τεύχος 621 Μαρτίου 2020>>