Επικαιρότητα & Ιστορία

Γράφει ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΑΓΚΟΣ

Ο Νάρκισσος της Πομπηίας

Μια εξαιρετικής τέχνης και καλοδιατηρημένη νωπογραφία του 1ου αιώνα μ.Χ., που απεικονίζει τον Νάρκισσο να παρατηρεί την αντανάκλασή του στο νερό, ανακάλυψαν οι αρχαιολόγοι σε ρωμαϊκή οικία στο Τμήμα (Regio) V της Πομπηίας κατά τη διάρκεια των εκεί συνεχιζόμενων ανασκαφικών εργασιών. Όπως δήλωσαν σε ιταλικά ΜΜΕ, στο αίθριο όπου βρέθηκε η τοιχογραφία σώζεται επίσης το ίχνος μιας σκάλας που οδηγούσε στον πάνω όροφο, ενώ κάτω από το κλιμακοστάσιο, σε χώρο που εκτιμάται πως χρησιμοποιούνταν ως αποθήκη, εντοπίστηκαν δώδεκα γυάλινα δοχεία, οκτώ αμφορείς και ένα χάλκινο χωνί. Επίσης, δίπλα σε μικρή δεξαμενή (impluvium) βρέθηκε και ένα χάλκινο δοχείο για υγρά (situla).

Η προσωρινή διευθύντρια του αρχαιολογικού χώρου Aλφονσίνα Ρούσο (Alfonsina Russo), αφού υπενθύμισε και την προ μηνών ανακάλυψη μιας άλλης νωπογραφίας στην ίδια κατοικία, με τον Δία μεταμορφωμένο σε κύκνο να συνευρίσκεται ερωτικά με τη μυθική βασίλισσα της Σπάρτης Λήδα («Βίλα της Λήδας»), διευκρίνισε πως ο μύθος του Νάρκισσου αποτελούσε πολύ συχνό καλλιτεχνικό θέμα στην αρχαία πόλη. «Η ομορφιά αυτών των δύο χώρων μάς οδήγησε στην απόφαση να αλλάξουμε τα σχέδιά μας και να συνεχίσουμε την ανασκαφή», δήλωσε η Ρούσο, και πρόσθεσε: «Στο μέλλον θα είναι δυνατό να ανοίξουμε τουλάχιστον ένα τμήμα αυτού του χώρου ώστε να τον απολαύσει το κοινό».

Η σφαγή των ιθαγενών της Αμερικής μπορεί να «κρύωσε» τον πλανήτη

Στο θάνατο εκατομμυρίων ιθαγενών στη Βόρεια, την Κεντρική και τη Νότια Αμερική από την εισβολή των Ευρωπαίων κατακτητών κατά τη διάρκεια του 16ου αιώνα οφείλεται η πτώση της μέσης θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας κατά 0,15 βαθμούς κελσίου, η οποία επέτεινε τη Μικρή Εποχή των Παγετώνων, υποστηρίζει ερευνητική ομάδα σε μελέτη που δημοσιεύτηκε στο τεύχος Μαρτίου του περιοδικού Quaternary Science Review.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, από τα περίπου 60,5 εκατομμύρια ανθρώπους που ζούσαν στην αμερικανική ήπειρο το 1492, ο πόλεμος, οι θάνατοι από τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης, οι αναγκαστικές μετακινήσεις πληθυσμών και οι πανδημίες μείωσαν τον πληθυσμό σε μόλις 16 εκατομμύρια, έναν αιώνα μετά. Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα έκταση 56 εκατ. εκταρίων να μετατραπεί σταδιακά από αγροτικές καλλιέργειες σε άγρια δάση, τα οποία απορροφούσαν πολύ μεγαλύτερες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα (CO2), μειώνοντας έτσι την ατμοσφαιρική θερμοκρασία. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι, κατά τη Μικρή Εποχή των Παγετώνων, που υπολογίζεται πως διήρκεσε από το 1300 έως το 1870, οι χαμηλότερες θερμοκρασιακές τιμές καταγράφηκαν στα τέλη του 16ου αιώνα.

Σημειώνεται, ωστόσο, πως αν και οι ερευνητές επισημαίνουν την επίδραση του «Μεγάλου Θανατικού», όπως το αποκαλούν, στην κλιματική αλλαγή της περιόδου, εξακολουθούν να θεωρούν κύριο παράγοντα γι’ αυτή την ηφαιστειακή δραστηριότητα και τη μείωση της ηλιακής ακτινοβολίας.

Γερμανική χειροβομβίδα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου σε φορτίο με πατάτες!

Μια χειροβομβίδα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, γερμανικής κατασκευής, εντοπίστηκε τυχαία σε φορτίο με πατάτες που έφτασαν σε εργοστάσιο παραγωγής τσιπς στο Χονγκ Κονγκ! Η ανακάλυψη έγινε όταν μηχάνημα αυτόματης διαλογής του εργοστασίου ανίχνευσε ότι μία από τις πατάτες ήταν στην πραγματικότητα ένα στρογγυλό μεταλλικό αντικείμενο γεμάτο σκουριά και λάσπη, που είχε μεν το σχήμα και το μέγεθος μιας πατάτας, ωστόσο το βάρος του διέφερε σημαντικά αφού ζύγιζε σχεδόν ένα κιλό.

Οι πατάτες του συγκεκριμένου φορτίου προέρχονταν από τη Γαλλία και, όπως σημείωσε ο στρατιωτικός ιστορικός Ντέιβ Μάκρι (Dave Macri), στην περιοχή όπου συνελέγησαν υπήρχαν κατά τη διάρκεια του πολέμου εκτεταμένα δίκτυα χαρακωμάτων, που αργότερα «μπαζώθηκαν» προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για καλλιέργεια διαφόρων ειδών. Κατά τον Μάκρι, το «λάθος» οφείλεται στο γεγονός ότι η μηχανή περισυλλογής της παραγωγής στο χωράφι δεν «αναγνώρισε» το μεταλλικό αντικείμενο που είχε τις ίδιες διαστάσεις με τις πατάτες. Πάντως, παραμένει αδιευκρίνιστο αν η χειροβομβίδα εκτοξεύτηκε χωρίς να εκραγεί ή απλώς έπεσε από κάποιον στρατιώτη και κατόπιν θάφτηκε κάτω από στρώσεις χώματος και λάσπης.

Σε κάθε περίπτωση, η χειροβομβίδα παρέμενε «ενεργή» έστω και μετά την παρέλευση ενός αιώνα, κι έτσι η διεύθυνση του εργοστασίου κάλεσε αμέσως την αστυνομία και άντρες της πυροσβεστικής, που την εξουδετέρωσαν με ελεγχόμενη έκρηξη.

Έκθεση φωτογραφίας στην Αθήνα: Με το βλέμμα του κατακτητή

Πώς αποτύπωσαν την Αθήνα στην περίοδο της Κατοχής οι ίδιοι οι κατακτητές; Ποια θέματα επέλεγαν να απαθανατίσουν και από ποια απέστρεφαν το βλέμμα τους και γιατί; Τι κρύβεται πίσω από την ηρεμία των ερασιτεχνικών φωτογραφιών που κατέληξαν να κοσμούν τα προσωπικά λευκώματα των στρατιωτών και αξιωματικών του γερμανικού στρατού; Σε αυτά και άλλα ερωτήματα επιχειρεί να δώσει απαντήσεις η έκθεση Με το βλέμμα του κατακτητή: η Αθήνα της Κατοχής στη φωτογραφική συλλογή του Βύρωνα Μήτου, που φιλοξενείται στο Φετιχιέ Tζαμί (εντός της Ρωμαϊκής Αγοράς Αθηνών) έως τις 30 Ιουνίου 2019.

Στην έκθεση, η οποία παρουσιάζει μοναδικά ιστορικά ντοκουμέντα της περιόδου και διοργανώνεται από τη Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς σε συνεργασία με το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού και την υποστήριξη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αθηνών, εκτίθενται επαγγελματικές και ερασιτεχνικές φωτογραφίες Γερμανών στρατιωτών που υπηρέτησαν στην Ελλάδα τα χρόνια της Κατοχής (1941-1944). Τα φωτογραφικά αυτά τεκμήρια συγκεντρώθηκαν συστηματικά από Γερμανό στρατιώτη που είχε υπηρετήσει στα Βαλκάνια κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και με την επιστροφή του στη Γερμανία άρχισε να αναζητά φωτογραφίες από τις περιοχές στις οποίες βρέθηκε. Μετά τον θάνατό του, η συλλογή του κληροδοτήθηκε στην κόρη του, η οποία κατά τη δεκαετία του 1980 πούλησε στον Μήτο περισσότερες από 3.000 φωτογραφίες που αφορούσαν την Ελλάδα.

Ανακαλύψτε περισσότερα στο Τεύχος 610 Απριλίου 2019>>