Hλίας Μαγκλίνης, Το μόνο της ζωής τους ταξίδι

Μικρά Ασία: Οδοιπορικό σε πόλεμο και σε ειρήνη

εκδ. Μεταίχμιο, 2022, σελ.: 384, τιμή: 17,70 €

Ο Ηλίας Μαγκλίνης ακολουθεί την πορεία τού προγόνου του στη Μικρά Ασία και μέσα από τα σύγχρονα βιώματά του, ταξιδεύει νοητά τον αναγνώστη στην Ανατολή του 1919-1922. Ο πατέρας του πατέρα τού συγγραφέα ήταν ένας από τους χιλιάδες «ανώνυμους» Έλληνες που στάλθηκαν στα βάθη της Μικρασίας για να κυνηγήσουν τους Τούρκους επαναστάτες. Είχε την τύχη να επιστρέψει βιολογικά σώος πίσω στην πατρίδα, αλλά η ψυχή του είχε αλλοιωθεί. Βιολογικά έπεσε θύμα δολοφονίας κατά τους σκοτεινούς χρόνους της δεκαετίας του 1940.

Η περιγραφή αυτής της πορείας προς το άγνωστο ξεκινά από το κέντρο εκπαίδευσης στην Πάτρα. Ακολουθεί το ταξίδι προς την Ξάνθη, την Αδριανούπολη και από εκεί στη Σμύρνη. Στην τότε σημαιοστολισμένη Σμύρνη, που ήταν γεμάτη από Έλληνες και που τώρα οι Έλληνες την επισκέπτονται ως τουρίστες και μέσα τους θρηνούν τη χαμένη πατρίδα. Μόνο έναν δάκρυ μπορεί να εμφανιστεί στα μάτια λίγων τουριστών και αυτό πνιγμένο στη βουή της σύγχρονης πόλης. Επόμενη στάση η Προύσα και ακολουθούν όλα τα πεδία των μαχών που βρέθηκε ο πατέρας του πατέρα του. Ο συγγραφέας δεν ακολουθεί απλώς τα βήματα του προγόνου του. Σκέφτεται διάφορες αφηγήσεις των φίλων του, που έζησαν παρόμοιες καταστάσεις ή τον πόνο της ξενιτιάς. Τις αναγάγει στο παρόν και τις συνδέει με το παρελθόν.

Οι περιγραφές των μαχών είναι συγκλονιστικές. Αυτές όμως δεν γίνονται με τη ματιά του ιστορικού παρατηρητή, αλλά με αυτή του ανθρωπιστή, του ταλαντούχου αφηγητή, ο οποίος μπορεί να συνδυάσει τις πληροφορίες από τα αρχεία του Στρατού με εκείνες από τα ημερολόγια των μαχητών και την προσωπική εμπειρία του σήμερα. Ακόμα πιο εντυπωσιακές είναι οι αναφορές στη σύγχρονη όψη των πρώην πεδίων των μαχών. Εκεί που άλλοτε τα νιάτα της Ελλάδας έχυσαν το αίμα τους, σήμερα πολυτελείς εγκαταστάσεις αναψυχής δίνουν ανάσες δροσιάς κάτω από τον καυτό ήλιο. Εκεί που κάποτε πτώματα σωριάζονταν από τις ριπές των πολυβόλων, σήμερα ανέμελοι άνθρωποι κυκλοφορούν με το μαγιό τους στις πλαζ. Εσκί Σεχίρ, Κιουτάχεια και Σαγγάριος, το τότε και το σήμερα. Το εφήμερο, το μάταιο και το προσωρινό είναι μερικά μόνο από τα πρώτα συναισθήματα που έρχονται στο μυαλό του αναγνώστη, διαβάζοντας αυτές τις σελίδες. Εάν οι μανιασμένοι μαχητές του τότε -Έλληνες και Τούρκοι- μπορούσαν να ρίξουν μία κλεφτή ματιά στο μέλλον, να πάρουν μία εικόνα του πεδίου της μάχης, όπως αυτό θα ήταν έναν αιώνα μετά, σίγουρα θα πετούσαν τα όπλα τους και θα χάνονταν στις απολαύσεις της ειρήνης.

Στις σελίδες του βιβλίου του Ηλία Μαγκλίνη δεν ωραιοποιείται ούτε η ελληνική παρουσία στη Μικρά Ασία. Δίχως φειδώ αναφέρονται τα εγκλήματα που διέπραξαν και οι «δικοί μας». Ο πόνος, οι βιασμοί, οι δολοφονίες και τα αίσχη μας. Ακόμα και τα πολιτικά μίση τη στιγμή της άτακτης υποχώρησης των στρατιωτών από την περικυκλωμένη Σμύρνη, η οργή των Ελλαδιτών προς τους Ίωνες. «Οι Έλληνες στην κορυφαία τους στιγμή», αναφέρει χαρακτηριστικά ο συγγραφέας.

Τεύχος 653 (Νοέμβριος 2022)

Δείτε Περισσότερα >>