Ειρήνη Μ. Μουντράκη
Carlo Goldoni: Η ζωή, το έργο του και η πρόσληψή του στην Ελλάδα

Εκδόσεις Αιγόκερως, ΣΕΛ.: 652, ΤΙΜΗ: 26,50 €

Ο Κάρλο Γκολντόνι (1707-1793), γέννημα της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, έζησε την παρακμή της πόλης του αλλά και την παρακμή της commedia dell’ arte, όταν πια οι θεατρίνοι κουρασμένοι κατέφευγαν σε άνευρες και δίχως έμπνευση μιμήσεις καθώς και σε χυδαιότητες. Αντιδρώντας σε αυτή την κατάσταση, επεχείρησε την αναμόρφωση της commedia dell’ arte και κατ’ επέκταση ολοκλήρου του ιταλικού θεάτρου. Γράφοντας αρχικά και ο ίδιος σενάρια, διαπίστωσε το χαμηλό επίπεδο των ηθοποιών και έτσι στη συνέχεια προχώρησε στη συγγραφή ολόκληρου του διαλόγου αλλά και των σκηνικών οδηγιών, ενώ κατήργησε για πρώτη φορά τη χρήση των μασκών, υποστηρίζοντας πως ο ηθοποιός μπορεί να γίνει πιο πειστικός και άμεσος,  όταν έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει και τις εκφράσεις των ματιών του.

Ο Γκολντόνι τρεις αιώνες τώρα παρών στις σκηνές του κόσμου, ήταν και είναι στο επίκεντρο της μελέτης, της σκηνοθετικής έρευνας και του πειραματισμού.
Η Βενετία που γέννησε και καθόρισε τον συγγραφέα, το θέατρο της εποχής του, η περιπετειώδης ζωή του, η δραματουργία του, οι ριζικές καινοτομίες του που αναμόρφωσαν το θέατρο και οι αντιδράσεις που προκάλεσαν οι μεταρρυθμίσεις του. Η παρουσία του στις σκηνές της Ιταλίας τον 18ο και 19ο αιώνα καθώς και ο επαναπροσδιορισμός του στον 20ό αιώνα. Η παράλληλη πρόσληψή του στην υπόλοιπη Ευρώπη και οι διαφορετικές σκηνοθετικές προσεγγίσεις που αναπτύχθηκαν, με κυρίαρχες εκείνες των Στανισλάφσκι στη Ρωσία, του Κοπώ στη Γαλλία και του Ράινχαρτ στην Αυστρία.

Η πρόσληψη του Γκολντόνι στην Ελλάδα συμβαδίζει με την εκ νέου εισαγωγή του θεάτρου στον ελληνικό χώρο. Αν και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές πόλεις το θέατρο σιγά-σιγά ξαναγεννιόταν από τις στάχτες του ήδη από τον 10ο αιώνα, στην Ελλάδα η αναγέννησή του καθυστέρησε αρκετά και συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με τον νεοελληνικό Διαφωτισμό. Με την πρόσληψη του ρεύματος του Διαφωτισμού και την εισροή των φιλελεύθερων ιδεών της ευρωπαϊκής σκέψης συμπίπτει και συνδέεται και η πρόσληψη του Ιταλού δραματουργού στον ελληνικό χώρο.

Η Ειρήνη Μουντράκη –θεατρολόγος, κριτικός θεάτρου–, μετά από πολύχρονη έρευνα στα πλαίσια διδακτορικής διατριβής, με αντικείμενο τον Γκολντόνι, εκτός από μια εξαντλητική και τεκμηριωμένη βιογραφία του προσφέρει μια συνολική προσέγγιση της παρουσίας του  στον ελληνικό χώρο· ένα ταξίδι που ξεκινάει τον 18ο αιώνα μέσα από τις πρώτες μεταφράσεις έργων του, συνεχίζει με τις πρώτες σκηνικές δοκιμές του 19ου αιώνα, την καθιέρωσή του μέσα από τις παραστάσεις του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου και του Εθνικού Θεάτρου τον 20ό αιώνα, τις σκηνοθεσίες στο εξωτερικό και τον αντίκτυπό τους στην Ελλάδα, καταγράφοντας τους εγχώριους σκηνοθετικούς προβληματισμούς και καταλήγοντας στις σύγχρονες σκηνοθετικές προσεγγίσεις του 21ου αιώνα.

Πρόκειται για μοναδική στο είδος, κυριολεκτικά υποδειγματική μονογραφία, που δεν προσφέρει μόνο μια πλήρη εικόνα της βιογραφίας και εργογραφίας του Ιταλού δραματουργού, αλλά και μια σχολαστική καταγραφή και ανάλυση όλων των παραστάσεων στην ελληνική σκηνή.

Τεύχος 622 (Απρίλιος 2020)

Δείτε Περισσότερα >>