Νικόλαος Γ. Νικολούδης

Στιγμές και μορφές της Νεοελληνικής Ιστορίας

Εκδόσεις Κ. & Μ. Αντ. Σταμούλη, σελ.: 332, τιμή: 23,30 €

Πιστό στον τίτλο του, το νέο βιβλίο του γνωστού ιστορικού Νίκου Νικολούδη επικεντρώνεται σε κρίσιμες στιγμές της νεοελληνικής ιστορίας και σε ενδιαφέρουσες μορφές πρωταγωνιστών της. Τα δεκατέσσερα κείμενα που περιλαμβάνονται σε αυτό (καθ’ ολοκληρία στα ελληνικά, εκτός από δύο, που είναι γραμμένα σε απλά και κατανοητά αγγλικά) αναφέρονται κατά το μεγαλύτερο μέρος σε γεγονότα του 20ού αιώνα. Εξαίρεση αποτελούν τα δύο πρώτα κεφάλαια, που διερευνούν πτυχές της νεώτερης ιστορίας μας των αρχών και του τέλους του 19ου αιώνα: τις ιδιάζουσες απαρχές του βρετανικού φιλελληνισμού κατά την Ελληνική Επανάσταση και τα γεγονότα του Ελληνοτουρκικού Πολέμου του 1897.

Κοινή συνισταμένη όλων των μελετών αποτελούν οι πολιτικές, στρατιωτικές και διπλωματικές εξελίξεις που διαμόρφωσαν το νεοελληνικό κράτος και τη νεοελληνική κοινωνία: ο αγώνας της Ανεξαρτησίας, η δημιουργία του ελληνικού βασιλείου, τα γεγονότα που συνέβαλαν στην εδαφική επέκτασή του αλλά και οι έντονες συγκρούσεις που εκδηλώθηκαν ταυτόχρονα στο εσωτερικό της ελληνικής κοινωνίας.

Μεταξύ των προσώπων που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στα ιστορικά συμβάντα του 20ού αιώνα, στο επίκεντρό τους βρίσκεται η καθοριστική μορφή του Ελευθερίου Βενιζέλου. Ο συγγραφέας διερευνά σε βάθος δύο σημαντικές πτυχές της σταδιοδρομίας του μεγάλου πολιτικού κατά την κορυφαία περίοδο της σταδιοδρομίας του, τη διετία 1918-1920: την πολιτική και διπλωματική του συμβολή στην ίδρυση της Κοινωνίας των Εθνών (προδρόμου του ΟΗΕ) και τις ενδεχόμενες ευθύνες του στην τραγική κατάληξη του Μικρασιατικού ζητήματος.

Από την άλλη πλευρά, η πολιτική παρουσία της βασιλικής δυναστείας και του περιβάλλοντός της εξετάζεται μέσα από τη δράση δύο εκπροσώπων της. Ο πρώτος είναι ο πρίγκιπας Ανδρέας (νεώτερος αδελφός του βασιλιά Κωνσταντίνου Α΄), ο οποίος αποτέλεσε «παράπλευρη απώλεια» της Μικρασιατικής Καταστροφής και του Εθνικού Διχασμού, δεδομένου ότι αμέσως μετά την καταδίκη των Έξι  δικάστηκε και ο ίδιος για τον ρόλο που έπαιξε ως σωματάρχης του Β΄ Σώματος Στρατού το 1921 με αποτέλεσμα να καταδικαστεί σε ισόβια εξορία. Ο δεύτερος είναι ο ταγματάρχης Μιχάλης Αρναούτης, στενός συνεργάτης του βασιλιά Κωνσταντίνου Β΄, η συνωμοτική δράση του οποίου συνέβαλε καθοριστικά (εν αγνοία του) στην επικράτηση της δικτατορίας της 21ης Απριλίου 1967.

Τέλος, παρουσιάζονται μέσα από χαρακτηριστικά κείμενα οι απόψεις και η δράση του πρώτου αρχιστρατήγου της Μικρασιατικής Εκστρατείας, Λεωνίδα Παρασκευόπουλου, όπως και η δράση του Ιερού Λόχου της Μέσης Ανατολής, μέσω της προβολής του δαφνοστεφούς και δημοφιλούς ηγέτη του, συνταγματάρχη Χριστόδουλου Τσιγάντε, και των ηρωικών υφισταμένων αξιωματικών του.

Ο Νίκος Νικολούδης εντυπωσιάζει με το πλήθος, την ποιότητα και την εγκυρότητα του επιστημονικού του έργου, με την εν γένει εργογραφία του. Το συγγραφικό του έργο συμβάλλει σημαντικά στην βιβλιογραφία μας  εφόσον καλύπτει με πληρότητα ένα τόσο ευρύ φάσμα θεμάτων, ώστε να είναι αδύνατο, σε κάποιον που θα ασχοληθεί με οποιοδήποτε πτυχή της νεοελληνικής Ιστορίας να μην συμβουλευτεί τουλάχιστον μία μελέτη του. Η πρόσφατη συναγωγή μελετημάτων του, σε μια μια εξαιρετική από κάθε πλευρά έκδοση, συνιστά απόσταγμα της μακρόχρονης ενασχόλησής του με την Ιστορία του 20ού αιώνα.

Τεύχος 690 (Δεκέμβριος 2025)

Δείτε Περισσότερα >>