Κυριακή Πετράκου

Από την επανάσταση του 1821 ως τη μετανάστευση του millennium

εκδ. Όταν 2024, σελ.: 474, τιμή: 25,00 €

Δεκαεπτά μελετήματα εύληπτα και καλογραμμένα για τα θέατρο,  προσφάτου ερευνητικής εσοδείας, περιλαμβάνει ο τόμος μελετημάτων της πολυγραφότατης Κυριακής Πετράκου, ομότιμης καθηγήτριας του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ. Πρόκειται για μελετήματα άνισης έκτασης και ποικίλης θεματολογίας, καθόσον ακολουθεί τις απαιτήσεις του θέματός τους κάθε φορά.

Το 2021 με αφορμή την διακοσιοστή επέτειο της ελληνικής επανάστασης, η οποία δεν εορτάστηκε όπως έπρεπε λόγω της επιδημίας του κορονοϊού, έγιναν κάποιες εκδηλώσεις, εκθέσεις, και στον ακαδημαϊκό χώρο συνέδρια και αφιερωματικές εκδόσεις. Η Πετράκου έγραψε τέσσερα μελετήματα μεταξύ των οποίων για τις «Γυναίκες μεταμφιεσμένες σε άνδρες σε έργα του ’21». Θα επισημάνουμε εδώ ότι όταν τον 20ό αιώνα η εθνική ιστοριογραφία αναπτύχθηκε, ομοίως και ο ελληνικός φεμινισμός, διαπιστώθηκε ότι, αρχής γενομένης από την προεπαναστατική προετοιμασία και την ίδια την Επανάσταση, παραμελούσε τον ρόλο και την συμβολή των γυναικών, και μόνο η λαϊκή μούσα αναγνώριζε και εξυμνούσε. Αν οι γυναίκες έγιναν άντρες στην όψη και την ψυχή, η αναγνώριση της προσφοράς τους στον Αγώνα υπήρξε αμφιλεγόμενη: από τη μια θαυμασμός και έρωτας που προκαλούσε η ανδρόγυνη γοητεία τους, και από την άλλη παραμερισμός και αποσιώπηση. Στην ίδια ομάδα μελετημάτων ανήκει και το άκρως ενδιαφέρον για την εικόνα του λόρδου Βύρωνος στο ελληνικό θέατρο και στον κινηματογράφο.

Στη δεύτερη σημαντική επέτειο, την εκατοστή από τη Μικρασιατική Καταστροφή, ένα μείζον εθνικό τραύμα, η Πετράκου επικεντρώνει το ενδιαφέρον της στο θεατρικό έργο Σμύρνη μου αγαπημένη (2014) της Μιμής Ντενίση, το οποίο και αναλύει λεπτομερώς. Τα πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα που σφράγισαν την εικοσιπενταετία που διατρέχει το έργο στηρίζουν ως κεντρικοί άξονες τη δράση. Η πολιτική αστάθεια, η σύγκρουση βενιζελικών και βασιλικών, το ρεύμα του αντισημιτισμού και η άνοδος του ναζισμού, η αμφίθυμη αντιμετώπιση των προσφύγων φιλτράρονται στις ιστορίες των προσώπων. Θα επισημάνουμε εδώ ότι η επέτειος αυτή δεν επιλέχτηκε από αρκετούς δραματουργούς, ώστε να το δραματοποιήσουν. Μόνο η δίκη και εκτέλεση αυτών που κρίθηκαν ως υπαίτιοι ενέπνευσαν τρεις έγκριτους δραματουργούς (θέατρο του ντοκουμέντου).

Ακολουθούν έρευνες της τελευταίας  σε ποικίλα θέματα, όπως για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη και τις γυναίκες του στο θέατρο, τον Γιάννη Σιδέρη, τον Σπύρο Ευαγγελάτο και τον Βασίλη Βασιλικό ως θεατρικούς συγγραφείς, τον Λευτέρη Βογιατζή και τον Μολιέρο, κ. ά.

Ως κατακλείδα, εξετάζει τη θεατρική παρουσία του μεταναστευτικού ζητήματος, το οποίο έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις από τα τέλη του προηγούμενου αιώνα και τεράστιες που μεγεθύνονται συνεχώς στον παρόντα. Στο τελευταίο μελέτημα της εξετάζει ακριβώς την πορεία αυτή μεταπολεμικά, είτε από την Ελλάδα προς ξένες χώρες είτε αλλοδαπών προς την Ελλάδα, προσφύγων και οικονομικών μεταναστών, όπως απεικονίζεται σε αρκετά ελληνικά θεατρικά έργα.  Εστιάζει το ενδιαφέρον της στα μεταπολεμικά και επόμενα χρόνια, οπότε εντάθηκε δραματικά. Στο millennium αρκετοί Έλληνες, κυρίως επιστήμονες και καλλιτέχνες, αναζήτησαν την τύχη τους σε πιο αναπτυγμένες χώρες σε ολόκληρο τον κόσμο. Στο μεταξύ όμως, αλλοδαπό μετανάστες και πρόσφυγες άρχισαν να συρρέουν στην Ελλάδα, συνήθως παράνομα και επικίνδυνα.

Τεύχος 673 (Ιούλιος 2024)

Δείτε Περισσότερα >>