Με φανατικούς υποστηρικτές αλλά και πολλούς εχθρούς, ο Χένρι Κίσινγκερ δεν πέρασε ούτε στη ζωή αλλά ούτε στον θάνατο απαρατήρητος, αφήνοντας πίσω μια φήμη και ένα πολιτικό αποτύπωμα που ξεπερνάει κατά πολύ την ισχύ των θέσεων που κατείχε. Θεωρούνταν ρεαλιστής πολιτικός, χωρίς ο ίδιος να το διαψεύσει ποτέ. Ήρωές του ήταν ο καγκελάριος της Αυστρίας Κλέμενς φον Μέτερνιχ και ο καγκελάριος της γερμανικής αυτοκρατορίας Ότο φον Μπίσμαρκ.

Ο πολιτικός ρεαλισμός ή ο κυνισμός δεν συνόδευε μόνο τις πολιτικές του αποφάσεις, αλλά και την ίδια του την προσωπική διαδρομή. Η πολιτική του αναρρίχηση στην Ουάσιγκτον είναι άρρηκτα συνδεμένη με τη μακιαβελική συμπεριφορά και το μοναδικό του ταλέντο στις δημόσιες σχέσεις. Οι μηχανορραφίες του καταγράφονται σε αποχαρακτηρισμένο έγγραφο από την εποχή που εργαζόταν ως σύμβουλος του Δημοκρατικού προέδρου Λίντον Τζόνσον. Προσβλέποντας στη νίκη του Ρίτσαρντ Νίξον, αυτομόλησε στο αντίθετο στρατόπεδο, αρχίζοντας να διαρρέει μυστικά έγγραφα. Η διαρροή είχε ως στόχο να σαμποτάρει τις ειρηνευτικές συνομιλίες για τον πόλεμο του Βιετνάμ, με στόχο να μην υπάρξει κάποια θετική εξέλιξη για τους Δημοκρατικούς λίγο πριν από τις εκλογές.

Κατά τη διάρκεια των οκτώ ετών που πέρασε ως σύμβουλος εθνικής ασφάλειας και υπουργός Εξωτερικών, αναμίχθηκε σε σημαντικά γεγονότα της εξωτερικής πολιτικής, στα οποία συμπεριλαμβάνονται το πρώτο παράδειγμα «διαμεσολαβητικής διπλωματίας» που αναζητούσε την ειρήνη στη Μέση Ανατολή και το άνοιγμα των σχέσεων με την Κίνα, ενώ κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι λειτούργησε ως βασικός μοχλός στη διπλωματική προσπάθεια μεταξύ των ΗΠΑ και της Σοβιετικής Ένωσης που ξεκίνησε το 1967 και διήρκεσε έως το 1979, χάρη στην οποία πραγματοποιήθηκε μείωση των εντάσεων του Ψυχρού Πολέμου.

Πρόκειται για σημαντικά επιτεύγματα, που επισκιάζονται από τις αποφάσεις που πήρε σχετικά με τη στήριξη του πολέμου στο Βιετνάμ. Με τον Νίξον ενορχήστρωσαν την επέκταση της σύγκρουσης στο Λάος και στην Καμπότζη, επιτρέποντας την άνοδο του γενοκτονικού καθεστώτος των Ερυθρών Χμερ, και ενίσχυσαν απολυταρχικά καθεστώτα στο Πακιστάν, στην Ινδονησία και στη Χιλή. Έγγραφα του Εθνικού Αρχείου των ΗΠΑ από τη δεκαετία του 1970 αποδεικνύουν ότι είχε πιέσει τον πρόεδρο Νίξον να ανατρέψει τον δημοκρατικά εκλεγμένο πρόεδρο της Χιλής Σαλβαδόρ Αλιέντε το 1973, επειδή θεωρούσε ότι το παράδειγμα της χώρας θα υπονόμευε τα αμερικανικά συμφέροντα στην περιοχή. Με τον τρόπο αυτό επέτρεψε ουσιαστικά την άνοδο του δικτάτορα Πινοσέτ στην εξουσία. Το 1974 ενθάρρυνε το πραξικόπημα εναντίον του αρχιεπισκόπου Μακαρίου στην Κύπρο, ενώ όλοι στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ του έλεγαν να μην το κάνει, και ενθάρρυνε επίσης την τουρκική εισβολή.

Για τις αμερικανικές ελίτ στην Ουάσιγκτον διέθετε ένα «στρατηγικό χάρισμα» που βοήθησε τις ΗΠΑ να πορευτούν με ασφάλεια μέσα στο σκοτάδι και στην αβεβαιότητα του Ψυχρού Πολέμου. Ναι μεν χρειάστηκε να πάρει δύσκολες αποφάσεις, αλλά η αναγκαιότητά τους επιβαλλόταν από τη σκληρότητα της εποχής.

Παρά τις μακιαβελικές τακτικές του, ο Χένρι Κίσινγκερ δεν λογοδότησε ποτέ και κατάφερε να παραμείνει στο διεθνές επίκεντρο ως το τέλος. Υπήρξε εγκληματίας πολέμου ή στρατηγική ιδιοφυΐα; Πατριώτης ή προδότης των αμερικανικών αξιών; Δεν ζήτησε ποτέ συγγνώμη για τίποτα.

Διονύσης Ν. Μουσμούτης
Εκδότης – Διευθυντής

Τεύχος 668 (Φεβρουάριος 2024)

Δείτε Περισσότερα >>