Δημήτριος Κ. Γιαννακόπουλος

Η μετακαποδιστριακή περίοδος
Πολιτική ιστορία του ελληνικού κράτους από τη δολοφονία του Καποδίστρια μέχρι τον ερχομό του Όθωνα (1831-1833)

εκδ. Ασίνη 2022, σελ.: 312, τιμή: 16,00 €

Η περίοδος από τη δολοφονία του κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια (1831) έως την έλευση του βασιλιά Όθωνα στην Ελλάδα (1833), αποτελεί μια από τις πιο χαοτικές περιόδους της νεότερης Ελλάδας. Συγκρούσεις, εμφύλιες διαμάχες και ακυβερνησία συνθέτουν ένα μωσαϊκό, που δύσκολα μπορεί να περιγραφεί. Θεωρείται παραδοσιακά ως μία περίοδος «αναρχίας», η οποία παραμένει έως σήμερα λίγο έως πολύ άγνωστη. Σε αυτό το διάστημα όμως αποφασίστηκε η κρίσιμη επιβολή του απολυταρχικού μοναρχικού πολιτεύματος, ενώ τη νομιμότητα διεκδικούσαν πολιτικά οι Κυβερνητικοί και οι Συνταγματικοί.

Από το τέλος του 1831 έως τις αρχές του 1833, οι συμπράξεις των Ελλήνων πολιτικών με τους εκπροσώπους των μεγάλων Δυνάμεων, η υπονόμευση των αντιπάλων τους, τα πραξικοπήματα, η καπηλεία των κρατικών αναγκών και οι ένοπλες συγκρούσεις των φατριών συνέθεσαν ένα πρωτόγνωρο σκηνικό. Εκείνη την περίοδο ανακαλύφθηκε η χρησιμότητα του Τύπου ως εργαλείου χειραγώγησης της κοινής γνώμης. Η Ελλάδα δεν άργησε να διαχωριστεί γεωπολιτικά, κατά το ηπειρωτικό της μέρος στην Πελοπόννησο και στη Στερεά, καθιστώντας την ενός δεύτερου πόλου εξουσίας. Το Ναύπλιο και το Άργος αποτέλεσαν όχι μόνο πεδία πολιτικών αντιπαραθέσεων, αλλά και θέατρα πολεμικών επιχειρήσεων  των δύο πλευρών. Στο Ναύπλιο έδρευε η εκάστοτε κρατούσα κυβέρνηση, ενώ το Άργος χρησίμευε  ως χώρος εθνοσυνελεύσεων και ορμητήριο των στρατιωτικών υποστηρικτών της κάθε παράταξης.

Η διάλυση του καποδιστριακού τακτικού στρατού και η δίωξη του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη ήταν τα δύο κύρια παρεπόμενα της ανώμαλης μετακαποδιστριακής περιόδου. Ωστόσο, το καθεστώς του Όθωνα θα συντηρούσε σε βάθος χρόνου το αρνητικά φορτισμένο κλίμα κατά του εγχώριου στρατιωτικού στοιχείου και θα οδηγούσε στη διάχυση μιας συνωμοσιολογίας, στο επίκεντρο της οποίας θα βρίσκονταν πάντα οι παραγκωνισμένοι οπλαρχηγοί.

Η μετακαποδιστρική περίοδος δεν μπορεί παρά να αντιμετωπιστεί ως αφετηρία της στρεβλής πορείας του ελληνικού κράτους. Εγκαινίασε την νοσηρή κομματικοποίηση της δημόσιας ζωής με κυριότερα χαρακτηριστικά την φθοροποιό δράση των ευρωπαίων προστατών στα εσωτερικά ζητήματα και την καθιέρωση αδίστακτων πρακτικών κυβερνητικής εκτροπής προκειμένου να ικανοποιηθούν τα συμφέροντα όσων θα νέμονταν κάθε φορά την εξουσία.

Ποιοί παράγοντες υπέσκαψαν την επιλογή των Ελλήνων για Συνταγματική Μοναρχία; Γιατί δεν επιτράπηκε η διανομή της εθνικής γης και μια συνακόλουθη ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας; Ποιος ήταν ο ρόλος Ελλήνων και ξένων στη διολίσθηση της χώρας προς το αυταρχικό καθεστώς των Βαυαρών;

Ο Δημήτριος Κ. Γιαννακόπουλος δίνει απαντήσεις σε αυτά, καθώς και σε άλλα ερωτήματα αξιοποιώντας τεκμήρια, προερχόμενα από μέχρι πρότινος ανέκδοτες αρχειακές πηγές. Προσεγγίζοντας τον πυρήνα των γεγονότων, επιχειρεί να αποσαφηνιστεί η καθοριστική συμμετοχή προσώπων και ομάδων στις ραγδαίες εξελίξεις της μετακαποδιστριακής περιόδου. Έτσι, καταφέρνει να αναδομήσει με επιτυχία το ιστορικό πλαίσιο μιας εποχής, παρουσιάζοντας ανάγλυφα πολιτικά ήθη και πρακτικές που επρόκειτο να αφήσουν ισχυρό αποτύπωμά στη δημόσια ζωή της νεότερης Ελλάδας. Δαμάζει ένα διάσπαρτο ιστορικό υλικό και αποδίδει με επιτυχία το κλίμα της εποχής, χωρίς να διστάζει να τοποθετηθεί σε κρίσιμα ιστορικά ζητήματα.

Τεύχος 661 (Ιούλιος 2023)

Δείτε Περισσότερα >>