Δημήτρης Β. Τριανταφυλλίδης

Ρωσία: Ο μεγάλος εχθρός της Δύσης

εκδ. Επίκεντρο, 2022, σελ.: 152, τιμή: 11,00 €

Τα τελευταία χρόνια κυριαρχεί στην πολιτική σκηνή της Ρωσίας το αφήγημα του αυτοκρατορικού μεγαλοϊδεατισμού, το οποίο εδράζεται στο απλοϊκό αξίωμα ότι η χώρα δεν έχει όσα θα έπρεπε να έχει, σε σχέση με την «παρηκμασμένη» Δύση που διαρκώς εξυφαίνει σενάρια συνωμοσίας. Και, φυσικά, φορέας και εκφραστής αυτής της ιδέας είναι η ελίτ του Κρεμλίνου, η οποία, υπηρετώντας αυτό το δόγμα, ανανεώνει την πολιτική ισχύ της. Μετά τον τσάρο και τον Στάλιν, ο Πούτιν ήρθε να δώσει το νέο εθνικό αφήγημα μιας χώρας, επανατοποθετώντας στο υψηλότερο εχθρικό βάθρο την Αμερική, την ελευθερία των ΜΜΕ, την αφ’ υψηλού άρνηση προσχώρησης σε μια δυτικού τύπου νεωτερικότητα.

Στην ουσία η Ρωσία προσπαθεί να αναστρέψει τη γεωπολιτική πραγματικότητα που επικράτησε μετά το 1989. Επιθυμεί μια σύγχρονη Γιάλτα, με σαφείς ζώνες επιρροής στον ευρωπαϊκό χώρο, ως αποτέλεσμα μιας συνολικής διαπραγμάτευσης με τον δυτικό κόσμο. Οι επιλογές της καταδεικνύουν ότι επιδιώκει την αναβίωση του διχαστικού παρελθόντος του Ψυχρού Πολέμου και τη μεταγραφή του στο σύγχρονο πλαίσιο.

Πολλοί στη Δύση θεώρησαν πως το 1991, με την κατάρρευση της ΕΣΣΔ και τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου, η Ρωσία θα μείνει για πολλές δεκαετίες μια περιφερειακή δύναμη, η οποία θα ενοχλεί, αλλά χωρίς να είναι επικίνδυνη για την παγκόσμια ασφάλεια. Τούτο οδήγησε στην υποτίμηση του ρωσικού κινδύνου, στην καλλιέργεια της αυταπάτης των στενών οικονομικών σχέσεων και τελικά στον αιφνιδιασμό της 24ης Φεβρουαρίου 2022.

Με την κήρυξη του πολέμου, η Ρωσία δικαίωσε εκείνους που την κατέταξαν ως τον Νο 1 εχθρό της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ, αφύπνισε τις πολιτικές ηγεσίες και τις κοινωνίες της Δύσης άλ­λα­ξε άρ­δην τον γε­ω­πο­λι­τι­κό χάρ­τη και έθε­σε επί τά­πη­τος την αλ­λα­γή πα­ρα­δείγ­μα­τος στις σχέ­σεις της με την πλει­ο­νό­τη­τα των κρα­τών του προ­ηγ­μέ­νου κό­σμου. Η Δύ­ση φά­νη­κε απρο­ε­τοί­μα­στη για αυτή την εξέ­λι­ξη. Τα ση­μά­δια ήταν μπρο­στά στα μά­τια όλων, μα ελά­χι­στοι ήθε­λαν να τα δουν. Η Ρω­σία με κά­θε ευκαι­ρία από το 2001 και με­τά, δι­α­τρά­νω­νε την άπο­ψή της πως νι­ώ­θει στε­νά­χω­ρα σε αυτή την αρ­χι­τε­κτο­νι­κή ασφά­λει­ας και πως θα πρέ­πει να τρο­πο­ποι­η­θεί έτσι ώστε να χω­ράει τις δι­κές της αυτο­κρα­το­ρι­κές φι­λο­δο­ξί­ες στην Ευρα­σία.

Τελικά, ούτε η Ευρώπη διχάστηκε ούτε η Δύση διαιρέθηκε. Αποδείχθηκαν λανθασμένες οι αρχικές εκτιμήσεις του Κρεμλίνου σχετικά με την εισβολή στην Ουκρανία και τη στάση που θα ακολουθούσε ο δυτικός κόσμος. Ο αντίπαλος δεν «έπεσε» σε λίγα 24ωρα και η Ευρώπη δεν έμεινε απαθής απέναντι στην απροκάλυπτη καταπάτηση του διεθνούς δικαίου. Και ακόμη, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι δεν εξοντώθηκε ούτε πολιτικά ούτε φυσικά.

Ο Δημήτρης Τριανταφυλλίδης, δημοσιογράφος και μεταφραστής, βαθύς γνώστης της Ρωσίας, –έχει μεταφράσει από τα ρωσικά περισσότερα από 130 βιβλία λογοτεχνίας, ποίησης, πολιτικής, φιλοσοφίας και θεολογίας–, στο συναρπαστικό και ιδιαίτερα αποκαλυπτικό δοκίμιό του, ξεναγεί τον αναγνώστη στην Ιστορία ενός ιδιόμορφου πολιτισμού, από την εμ­φά­νι­ση της Ρους στην ση­με­ρι­νή Ουκρα­νία μέ­χρι την εισβο­λή του Πού­τιν στα ίδια αυτά εδά­φη.

Τεύχος 653 (Νοέμβριος 2022)

Δείτε Περισσότερα >>