Bill Bryson
Σαίξπηρ: Όλη η αλήθεια για τη ζωή του
Μετάφραση: Ελένη Βαχλιώτη

εκδ. Μεταίχμιο, 2022, σελ.: 208, τιμή: 14,40 €

Ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ, το πιο σημαντικό πρόσωπο των αγγλικών γραμμάτων, μας άφησε κληρονομιά περίπου ένα εκατομμύριο λέξεις. Ποιητής, δραματουργός και ηθοποιός, θεωρείται ο σπουδαιότερος συγγραφέας της Αγγλίας, έχοντας στο ενεργητικό του θεατρικά έργα, σονέτα και αφηγηματικά ποιήματα. Τα έργα του έχουν μεταφραστεί στις περισσότερες γλώσσες του κόσμου και ερμηνεύονται περισσότερο συχνά από τα έργα οποιουδήποτε άλλου θεατρικού συγγραφέα. Μοναδικό φαινόμενο στην Ιστορία της παγκόσμιας λογοτεχνίας συνεχίζει να γοητεύει διανοούμενους και απλούς θεατές. Ο κινηματογράφος έλκεται από τον μύθο του και μεταφέρει ακέραια την ιδιότυπη, πληθωρική, άκρως ποιητική γλώσσα του.

Δεν γνωρίζουμε καν πότε γεννήθηκε. Δεν έχουν σωθεί παρά ελάχιστες καταγραφές για την ιδιωτική ζωή του και έχουν σημειωθεί εικασίες για ζητήματα όπως η εξωτερική του εμφάνιση, η σεξουαλικότητά του, οι θρησκευτικές του πεποιθήσεις και κατά πόσον τα έργα που του αποδίδονται είναι γραμμένα από άλλους. Ακόμα και ο  τρόπος που γράφεται το όνομά του διαφέρει ανάλογα με την καταχώριση.

Πριν από διακόσια τουλάχιστον χρόνια, ο ιστορικός Τζορτζ Στίβενς, εκφράζοντας κάτι που επαναλαμβάνεται σταθερά από τότε, παρατήρησε ότι όλα όσα ξέρουμε για τον Σαίξπηρ περιορίζονται σε μερικά σκόρπια γεγονότα: Ότι γεννήθηκε στο Στράτφορντ-απόν-Έιβον, έκανε οικογένεια σε αυτό το μέρος, πήγε στο Λονδίνο, έγινε ηθοποιός και συγγραφέας, επέστρεψε στο Στράτφορντ, έκανε τη διαθήκη του και πέθανε. Αυτό δεν ίσχυε ακριβώς όταν έγραφε ο Στίβενς, και σίγουρα ούτε σήμερα, ωστόσο είναι αλήθεια ότι αγνοούμε πολλές πληροφορίες.

Ύστερα από τετρακόσια χρόνια συστηματικής έρευνας, οι μελετητές έχουν ανακαλύψει περίπου εκατό ντοκουμέντα σχετικά με τον Σαίξπηρ και την οικογένειά του, αρχεία βαπτίσεων, συμβόλαια ακινήτων, πιστοποιητικά φορολογίας, πιστοποιητικά γάμου, εντολές κατάσχεσης, δικογραφίες κ.ά., με αποτέλεσμα να υπάρχουν πλέον πολλά ντοκουμέντα, αλλά τα συμβόλαια, τα πιστοποιητικά και όλα τα σχετικά είναι κατ’ ανάγκην απρόσωπα στοιχεία. Προσφέρουν πολλές πληροφορίες για τις συναλλαγές ενός ανθρώπου, αλλά δεν λένε σχεδόν τίποτα για τα συναισθήματά του. Υπάρχουν επομένως τεράστια κενά στην πληροφόρηση για τη ζωή του και πολλά από αυτά που δεν ξέρουμε είναι, από τη φύση τους, ιδιαίτερα σημαντικά. Δεν ξέρουμε, για παράδειγμα, ούτε πόσα ακριβώς έργα έγραψε ούτε με ποια σειρά. Μπορούμε να βγάλουμε κάποια συμπεράσματα ως προς τα βιβλία που διάβαζε, αλλά δεν ξέρουμε ούτε από πού τα προμηθευόταν ούτε τι τα έκανε όταν τα τελείωνε.

Ακριβώς επειδή σώζεται το μεγαλύτερο μέρος του συνολικού έργου του είμαστε σε θέση να διαπιστώσουμε ότι ξέρουμε τόσο λίγα για τον άνθρωπο. Για τη ζωή του, γνωρίζουμε ελάχιστα και σκόρπια γεγονότα που φωτίζουν τον λαβύρινθο από υποθέσεις για το ποιος πραγματικά ήταν. Μέσα από αυτό τον λαβύρινθο ο  ιστορικός και δημοσιογράφος των Times Μπιλ Μπράισον μας οδηγεί με ζωντανή αφήγηση και χιούμορ, για να μας αποκαλύψει τον Σαίξπηρ ως άνθρωπο.

Αξιολογώντας προσεκτικά και τεκμηριωμένα τα συμπεράσματα προηγούμενων μελετών, ο Μπράισον επικεντρώνεται στο τι πραγματικά ξέρουμε για τον Σαίξπηρ και ταυτόχρονα αποτίει φόρο τιμής στον δραματουργό με το μοναδικό ταλέντο και την αστείρευτη ευρηματικότητα.

Τεύχος 651 (Σεπτέμβριος 2022)

Δείτε Περισσότερα >>