Jared Diamond
Έθνη σε αναταραχή

Μετάφραση: Ρηνούλα Γεωργιάδου

εκδόσεις Διόπτρα, σελ.: 496, τιμή: 22,00 €

Η έρευνα από επαγγελματίες ιστορικούς δίνει έμφαση στις αρχειακές μελέτες, δηλαδή στην ανάλυση των διατηρημένων πρωτογενών γραπτών πηγών. Κάθε νέο βιβλίο Ιστορίας αιτιολογείται μέσω της αξιοποίησης ως τότε αχρησιμοποίητων ή ελάχιστα χρησιμοποιημένων αρχειακών πηγών ή από την επανεξέταση αρχειακών πηγών  που έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί από άλλους ιστορικούς. Το βιβλίο του Τζάρεντ Ντάιαμοντ –καθηγητή Γεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας–, δεν βασίζεται σε αρχειακές μελέτες. Η συμβολή του εξαρτάται από ένα νέο πλαίσιο που προέρχεται από προσωπικές κρίσεις, μια καθαρά συγκριτική προσέγγιση και μια προοπτική που προέρχεται από τις εμπειρίες της ζωής του και εκείνες του φιλικού του περιβάλλοντος.

Ο Ντάιαμοντ καταθέτει μια συγκριτική, αφηγηματική, διερευνητική μελέτη για την κρίση και την επιλεκτική αλλαγή που εξελίσσεται εδώ και πολλές δεκαετίες σε επτά σύγχρονα κράτη, στα οποία ο ίδιος έχει μεγάλη προσωπική εμπειρία και τα οποία εξετάζει υπό το πρίσμα της επιλεκτικής αλλαγής στις προσωπικές κρίσεις.

Οι εθνικές κρίσεις εγείρουν πολυάριθμα ζητήματα, όπως ζητήματα ηγεσίας, ομαδικής λήψης αποφάσεων, εθνικών θεσμών και άλλα. Με αφηγηματικό στυλ που ξεκινάει από την θεμελίωση της Ιστορίας ως επιστήμης που ανέπτυξαν ο Ηρόδοτος και ο Θουκυδίδης, μοιράζει τις σελίδες του σε σύντομες αναλύσεις για επτά κράτη. Πρόκειται για τη Φινλανδία, την Ιαπωνία, την Χιλή, την Ινδονησία, τη Γερμανία, την Αυστραλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Πέντε από αυτά είναι πλούσια βιομηχανοποιημένα κράτη, το ένα είναι μέτρια εύπορο και μόνο ένα είναι ένα φτωχό, αναπτυσσόμενο κράτος. Κανένα δεν είναι αφρικανικό, δύο είναι ευρωπαϊκά, δύο είναι ασιατικά, και από τα υπόλοιπα τρία το ένα είναι βορειοαμερικανικό, το άλλο νοτιοαμαερικανικό και το τελευταίο αυστραλιανό.

Στην εντυπωσιακή συγκριτική μελέτη του μελετά επτά χώρες που κατάφεραν όχι μόνο να επιβιώσουν από κρίσεις που απείλησαν την ύπαρξή τους, αλλά και να αναπτυχθούν απαντώντας στα καίρια ερωτήματα, όπως: Ποια χαρακτηριστικά γνωρίσματα των χωρών αυτών συνέβαλαν στην έξοδό τους από την κρίση; Υπάρχουν ομοιότητες στη διαχείριση των προσωπικών και των εθνικών αναταραχών; Ποιους μηχανισμούς διαχείρισης μπορούμε να δανειστούμε από την ψυχοθεραπεία για να ερμηνεύσουμε την άνοδο και την πτώση κάποιων κρατών;

Έχοντας ζήσει για μεγάλα διαστήματα σε πέντε από τις επτά αυτές χώρες και μιλώντας τη γλώσσα τους, ο Ντάιαμοντ παρουσιάζει τα ιστορικά γεγονότα τόσο υπό το πρίσμα των προσωπικών βιωμάτων του όσο και από μαρτυρίες ανθρώπων που σε πολλές περιπτώσεις τα βίωσαν.

Προσθέτοντας και την ψυχολογική διάσταση στη βαθιά γνώση του σε θέματα Ιστορίας, Γεωπολιτικής, Οικονομίας και Ανθρωπολογίας, ο αποκαλύπτει πώς ένα έθνος ξεπερνά μια δύσκολη περίοδο με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο ένα άτομο ξεπερνά μια προσωπική κρίση: εντοπίζοντας το πρόβλημα, κατανοώντας την ευθύνη του ίδιου του ατόμου, ζητώντας βοήθεια από φιλικά προσκείμενα πρόσωπα, ακολουθώντας το παράδειγμα ανθρώπων που πέρασαν αντίστοιχες κρίσεις.

Το αποτέλεσμα είναι ένα έργο με ευρύτατο πεδίο εφαρμογής που φέρει την προσωπική του σφραγίδα περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο βιβλίο έχει γράψει μέχρι σήμερα. Τελικά, μπορούμε να διδαχτούμε από τα μαθήματα του παρελθόντος;

Τεύχος 638 (Αύγουστος 2021)

Δείτε Περισσότερα >>