Στέφανος Κακλαμάνης
Η κρητική ποίηση στα χρόνια της Αναγέννησης (14ος-17ος αι.)

Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 2020

ΤΟΜΟΣ Α΄ / Εισαγωγή, ΣΕΛ.: 388, ΤΙΜΗ: 28,00 €
ΤΟΜΟΣ Β΄ / 14ος-17ος αι., ΣΕΛ.: 645, ΤΙΜΗ: 34.00 €
ΤΟΜΟΣ Γ΄ / περ. 1580-17ος αι, ΣΕΛ.: 758, ΤΙΜΗ: 38,00 €

Ο πολιτισμός στα χρόνια της βενετικής παρουσίας στην Κρήτη συνδέεται αιτιακά με το κίνημα της Αναγέννησης που εκδηλώθηκε στην Ιταλία από τις αρχές του 14ου έως τα τέλη του 16ου αιώνα. Στο πλαίσιο της κρητικής λογοτεχνίας, ο όρος «Αναγέννηση» έχει χρησιμοποιηθεί για να δηλώσει τα λαμπρά καλλιτεχνικά και πολιτισμικά επιτεύγματα του 16ου αιώνα στην Κρήτη και συνδέεται με την εκπληκτική αλληλογονιμοποίηση πολιτισμών που συνέβη σε μια κοινωνία η οποία είχε αναπτύξει κατά τον αιώνα αυτόν ένα δικό της ομοιογενή χαρακτήρα, ούτε ελληνικό, ούτε ιταλικό αλλά κρητικό. Σε σχέση με την κρητική λογοτεχνία ο όρος «Αναγέννηση» προσδιορίζει την ιστορική περίοδο κατά την οποία η Μεγαλόνησος ήλθε σε επαφή με τον υλικό και πνευματικό πολιτισμό της Ιταλίας, και συνάμα την ανάδυση και την άνθηση του ενδιαφέροντος για την προσωπική λογοτεχνία και την γραφή της στην Κρήτη σε μια γλωσσική μορφή που κινήθηκε, αρχικά, στον άξονα της δημώδους πριν στραφεί στο τοπικό ιδίωμα, το υιοθετήσει, το καλλιεργήσει και αναδείξει τις εκφραστικές του δυνατότητες.

Καρπός πολύχρονης έρευνας των ιστορικών και γραμματειακών πηγών, η μελέτη του Στέφανου Κακλαμάνη –καθηγητή Νεοελληνικής Φιλολογίας στο ΕΚΠΑ–, παρουσιάζει την ελληνόγλωσση ποιητική παραγωγή της Κρήτης από τον 14ο ως τα τέλη του 17ου αιώνα μέσα στα ιστορικά, κοινωνικά, ιδεολογικά και αισθητικά της συμφραζόμενα. Κεντρική θέση στην προσέγγιση αυτή κατέχουν τόσο οι δημιουργοί και τα έργα τους, όσο και η κοινωνία που τα προκάλεσε, τα προσέλαβε και τα απόλαυσε.

Το όλο εγχείρημα αναπτύσσεται σε τρεις τόμους: ο πρώτος περιλαμβάνει εισαγωγή στην εποχή και στη λογοτεχνία της κρητικής Αναγέννησης· ο δεύτερος και ο τρίτος παρακολουθούν τους αναβαθμούς της λογοτεχνικής παραγωγής από τις πρώτες εκδηλώσεις της ως τις ύστατες μέρες της μέσα από μια ανθολογία κειμένων με βιοεργογραφικές εισαγωγές, πραγματολογικά, ερμηνευτικά και κριτικά σχόλια, βιβλιογραφικά σημειώματα, γλωσσάρι και ευρετήρια.

Στη χαρτογράφηση αυτή, η ιστορία και ο πολιτισμός της Κρήτης αντιμετωπίζονται ως θεμελιώδη πεδία μελέτης για την κατανόηση της πνευματικής πορείας ενός κόσμου που συνδύασε τις διαφορετικές καταβολές και παραδόσεις του για να διαμορφώσει μια καινούργια, διακριτή, ταυτότητα. Οι λογοτεχνικές -και όχι μόνο- επιδόσεις του κόσμου αυτού αντανακλούν αυτήν την όχι εύκολη και διόλου ευθύγραμμη πορεία στα 450 χρόνια της παρουσίας των Βενετών στο νησί.

Το έργο απευθύνεται στον αναγνώστη της λογοτεχνίας είτε είναι εξοικειωμένος είτε όχι με την Ιστορία και τον πολιτισμό της κρητικής Αναγέννησης. Σκοπός του Στ. Κακλαμάνη είναι να παρουσιάσει την ποιητική παραγωγή και τις στοχαστικές προσαρμογές που συντελέστηκαν στη λογοτεχνία της Κρήτης κατά την μακραίωνη συνύπαρξη των δυο εθνοτήτων στο νησί· παράλληλα να περιγράψει την πορεία από την ανοικτή αντιπαράθεση στην ειρηνική συμβίωση και στη συνειδητή διάπλαση μιας κοινωνίας με υψηλό δείκτη συνεκτικότητας, φιλοκαλίας και καλλιτεχνικής ωριμότητας, τα πνευματικά επιτεύγματα της οποίας παραμένουν μοναδικά και ανεπανάληπτα έως σήμερα.

Τεύχος 631 (Ιανουάριος 2021)

Δείτε Περισσότερα >>