James Hawes
Μικρή ιστορία της Γερμανίας

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Ανδρέας Παππάς

Εκδόσεις Πατάκη, 2019, ΣΕΛ. 339, ΤΙΜΗ: 16,60 €

Ένας από τους λόγους για τους οποίους μελετάμε το παρελθόν είναι επειδή θέλουμε έτσι να καταλάβουμε το παρόν, τι συμβαίνει σήμερα. Με τη Δύση γενικότερα να βρίσκεται αντιμέτωπη με κάθε είδους κρίσεις, το μήνυμα που εκπέμπει η ιστορική αναδρομή στο παρελθόν της Γερμανίας είναι σαφές: είτε μας αρέσει είτε όχι, η περίοδος 1866-1945, η περίοδος της κυριαρχίας διαδοχικά των Πρώσων γιούνκερ και των ναζί, υπήρξε μια παρέκκλιση, μια εκτροπή, με τεράστιο κόστος και τεράστιες συνέπειες.

Η Γερμανία του Κόνραντ Αντενάουερ, του Βίλλυ Μπραντ και του Χέλμουτ Σμιτ δεν ήταν μια χώρα που περίμενε την επανένωση με το «έτρόν της ήμισυ» θρηνώντας εν τω μεταξύ για την «οδυνηρή απώλεια». Άλλωστε σε αντιδιαστολή προς το πρόσκαιρο όσο και δύσμορφο δημιούργημα που υπήρξε η υπό πρωσική ηγεμονία Γερμανία, η Δυτική Γερμανία είχε βαθιές ρίζες.

Τα πράγματα στη Δύση δεν πάνε καλά. Οι αγγλοσαξονικές δυνάμεις, μεγαλύτερες και μικρότερες, καταφεύγουν σε φαντασιώσεις περασμένων μεγαλείων. Σε όλη την Ευρώπη λαϊκιστές ξιφουλκούν κατά της μετανάστευσης και της παγκοσμιοποίησης, αποδίδοντας αυτά τα φαινόμενα σε ένα κακόβουλο «σύστημα», του οποίου τα νήματα κινούν αόρατα, υπερεθνικά κέντρα. Πίσω από τα τείχη του Κρεμλίνου ο Πούτιν βλέπει τα σχέδιά του να βρίσκονται σε καλό δρόμο· οι γείτονές του, τόσο οι χώρες της Βαλτικής όσο και οι λεγόμενες χώρες του Βίζεγκραντ, έχουν τους λόγους τους να ανησυχούν και να έχουν στραμμένο το βλέμμα τους στο Βερολίνο.

Καθώς ήδη η Γερμανία βαδίζει προς την μετά Μέρκελ εποχή, τα διδάγματα από την Ιστορία είναι σαφή. Η δυτική Γερμανία θα πρέπει να πάψει να ξοδεύει χρήματα προσπαθώντας να ικανοποιήσεις τους πολίτες περιοχών οι οποίοι δεν πρόκειται να είναι ποτέ ευχαριστημένοι. Αντ’ αυτού θα πρέπει να φροντίσει κατά κύριο λόγο τον εαυτό της. Η πέραν του Έλβα Γερμανία είναι πλέον πολύ λιγότερο ισχυρή και σημαντική απ’ ό, τι κατά το παρελθόν, αδυνατώντας ουσιαστικά να επηρεάσει καθοριστικά τις εξελίξεις σε εθνικό επίπεδο.

Είναι, όμως, οι Γερμανοί κάποιοι σαν τους άλλους Δυτικούς ή μήπως είναι κάτι διαφορετικό; Αυτό το ερώτημα παραμένει εν μέρει αναπάντητο, αν και έχουν περάσει περισσότερα από δύο χιλιάδες χρόνια αφότου τέθηκε για πρώτη φορά. Ο Τζέιμς Χόις στο πολύ ενδιαφέρον βιβλίο του απαντά θέτει και απαντά σε ερωτήματα, όπως αν υπήρξαν οι Γερμανοί αντίπαλοι ή κληρονόμοι του ρωμαϊκού πολιτισμού. Ακόμα στο πώς προέκυψε το κενό εξουσίας που υπήρχε επί αρκετούς αιώνες στη Γερμανία, στην καρδιά της Ευρώπης, στο πώς γεννήθηκε η Πρωσία. Εξετάζει στο που βρίσκονται οι ρίζες του Χίτλερ και του Τρίτου Ράιχ, ακόμα στο γιατί η Γερμανία ηττήθηκε στον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο και πώς αναγεννήθηκε από την τέφρα της.

Τελικά υπήρξε πράγματι γερμανικό οικονομικό θαύμα; Μήπως η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ευρώ δεν είναι παρά το προκάλυμμα μιας νέας γερμανικής ηγεμονίας στην Ευρώπη;

Πρόκειται για μια περιεκτική και ρηξικέλευθη Ιστορία μιας χώρας που άλλοι τη θαυμάζουν και άλλοι τη φοβούνται.

Τεύχος 624 (Ιούνιος 2020)

Δείτε Περισσότερα >>