Επικαιρότητα & Ιστορία

Γράφει ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΑΓΚΟΣ

Το Ιράκ στο επίκεντρο της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας

Στο επίκεντρο του διεθνούς αρχαιολογικού και ιστορικού ενδιαφέροντος βρέθηκε τις τελευταίες εβδομάδες το Ιράκ, με αφορμή δύο πολύ σημαντικές επιστημονικές επιτυχίες. Συγκεκριμένα, ανάκτορο ηλικίας 3.400 ετών, το οποίο ανήκε στη «μυστηριώδη» αυτοκρατορία Μιτάννι, ανακάλυψε ομάδα Κούρδων και Γερμανών αρχαιολόγων στο φράγμα της Μοσούλης, όταν η μακροχρόνια ξηρασία μείωσε σημαντικά τη στάθμη του νερού στον ποταμό Τίγρη. Η ανακάλυψη θεωρείται μία από τις σπουδαιότερες των τελευταίων δεκαετιών, αφού, όπως δήλωσε στη Deutsche Welle η αρχαιολόγος Ιβάνα Πούλιτζ (Ivana Puljiz) του Πανεπιστημίου του Τύμπινγκεν, «οι Μιτάννι είναι μία από τις αυτοκρατορίες της αρχαίας Εγγύς Ανατολής που έχουν ερευνηθεί ελάχιστα ». Ανάμεσα στα ευρήματα ξεχωρίζουν δέκα πήλινες επιγραφές, που εντοπίστηκαν στο ανάκτορο και οι επιστήμονες επιχειρούν τώρα να τις ερμηνεύσουν ώστε να αντλήσουν περισσότερα στοιχεία για τους Μιτάννι, καθώς και τμήματα τοιχογραφιών σε φωτεινές αποχρώσεις κόκκινου και μπλε.

Παράλληλα, πριν από λίγες ημέρες, η Unesco ανακήρυξε την πόλη της Βαβυλώνας μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Η Βαβυλώνα ήταν η μεγαλύτερη πόλη της αρχαίας ιστορίας, με τον αρχαιολογικό της χώρο να καταλαμβάνει σήμερα έκταση 10 τ.χλμ., από τα οποία έχει ανασκαφεί μόλις το 15%. Αποτελεί, μάλιστα, το έκτο μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς του Ιράκ, μετά τη Χάτρα, την Ασσούρ, τη Σαμάρα, την ακρόπολη της Ερμπίλ και τα Έλη της Μεσοποταμίας.

Ήταν «Έλληνες» οι αρχαίοι Φιλισταίοι;

Οι αρχαίοι Φιλισταίοι, όπως οι «βιβλικοί» Γολιάθ και Δαλιδά, είναι πιθανόν να είχαν και ελληνική καταγωγή, υποστηρίζει μελέτη ερευνητικής ομάδας με επικεφαλής την ισραηλινής καταγωγής αρχαιογενετίστρια Μίχαλ Φέλντμαν (Michal Feldman) του γερμανικού Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ για τη Μελέτη της Ανθρώπινης Ιστορίας, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science Advances. Στη μελέτη αναφέρεται πως υπάρχουν βάσιμες γενετικές ενδείξεις ότι, κατά την περίοδο μετάβασης από τον Χαλκό στον Σίδηρο (12ος αιώνας π.Χ.), οι πρόγονοι των Φιλισταίων μετανάστευσαν μέσω της θάλασσας από τα δυτικά προς τις ακτές της σημερινής νότιας Τουρκίας και του Λεβάντε και σταδιακά το DNA τους αναμείχθηκε με εκείνο του τοπικού πληθυσμού.

Οι ερευνητές συνέκριναν το DNA σύγχρονων κατοίκων της περιοχής με δέκα ανθρώπων που έζησαν από το 1600 έως το 800 π.Χ. στην αρχαία παράκτια πόλη της Ασκελόν (Ασκάλωνος), στα σύνορα του Ισραήλ με τη Λωρίδα της Γάζας, και διαπίστωσαν ότι το DNA των Φιλισταίων εμφανίζει ομοιότητα από 25% έως 70% με το DNA αρχαίων σκελετών από την Κρήτη, ενώ ομοιότητες υπάρχουν επίσης με ανθρώπους της Ιβηρικής και της Σαρδηνίας. Ωστόσο, σύμφωνα με τη Φέλντμαν, προκειμένου οι μεσογειακοί πληθυσμοί που ήταν πρόγονοι των Φιλισταίων να προσδιοριστούν με μεγαλύτερη ακρίβεια, θα χρειασθούν περαιτέρω γενετικές αναλύσεις σε μεγαλύτερο δείγμα.

Σπουδαία αρχαιολογική ανακάλυψη στην Κύπρο

Ναυάγιο αρχαίου πλοίου, διατηρημένο σε αρκετά καλή κατάσταση και με ασύλητο το φορτίο του, εντοπίστηκε τυχαία στη θαλάσσια περιοχή του Πρωταρά στην Κύπρο, έναν από τους δημοφιλέστερους προορισμούς για καταδύσεις τόσο στο νησί όσο και γενικότερα στην Ανατολική Μεσόγειο, από δύο εθελοντές-δύτες της ερευνητικής ομάδας υποβρύχιας αρχαιολογίας του Εργαστηρίου Εναλίων Αρχαιολογικών Ερευνών (EPENAE) της Ερευνητικής Μονάδας Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου. Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση που εξέδωσε το Τμήμα Αρχαιοτήτων Κύπρου, «πρόκειται για ναυάγιο πλοίου Ρωμαϊκών Χρόνων, με φορτίο εμπορικούς αμφορείς, πιθανότατα από τη Συρία και την Κιλικία. Είναι το πρώτο ρωμαϊκό ναυάγιο σε καλή κατάσταση που εντοπίζεται στην Κύπρο και τα αποτελέσματα της έρευνας αναμένεται να ρίξουν νέο φως στο εύρος και την κλίμακα των εμπορικών σχέσεων του νησιού με τις υπόλοιπες ρωμαϊκές επαρχίες της Ανατολικής Μεσογείου ».

Σημειώνεται ότι, για την τεκμηρίωση και την προστασία της σημαντικής αυτής αρχαιολογικής θέσης, αρχαιολόγοι, φοιτητές και εθελοντές του EPENAE βρίσκονται ήδη στον Πρωταρά και εργάζονται υπό τη διεύθυνση της αναπληρώτριας καθηγήτριας Ενάλιας Αρχαιολογίας Δρος Στέλλας Δεμέστιχα, σε συνεργασία με τον αναπληρωτή καθηγητή στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών και Γεωπληροφορικής του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου Δρ Δημήτρη Σκαρλάτο και τη συντηρήτρια του Τμήματος Αρχαιοτήτων κα Ελένη Λοϊζίδου.

Κίνα: Σε δίκη Μογγόλος ιστορικός

Με τις κατηγορίες για αποσχιστικές ενέργειες, υπονόμευση της εθνικής ενότητας και παράνομη δημοσίευση και διανομή, οι κινεζικές αρχές συνέλαβαν πριν από μερικές εβδομάδες τον 74χρονο Μογγόλο ιστορικό και συγγραφέα Λάμπτζαμπ Μπόρτζιγκιν (Lhamjab Borjigin). Ο Λάμπτζαμπ, που κατάγεται από την Εσωτερική Μογγολία, ημιαυτόνομη επαρχία Κίνας η οποία συνορεύει με το ανεξάρτητο κράτος της Μογγολίας, κυκλοφόρησε πρόσφατα ένα βιβλίο με θέμα τις βίαιες ενέργειες των κινεζικών αρχών εναντίον των συμπατριωτών του κατά τη διάρκεια της Πολιτιστικής Επανάστασης (1966-1976). Στο βιβλίο παραθέτει μαρτυρίες επιζώντων από την περίοδο εκείνη και κατηγορεί την κινεζική κυβέρνηση για την πραγματοποίηση οργανωμένης εκστρατείας γενοκτονίας και βασανιστηρίων σε βάρος των κατοίκων της περιοχής.

Αφορμή για την έκδοση του βιβλίου αποτέλεσε η συνεχιζόμενη ένταση στην επαρχία αυτή της Κίνας, με τους Μογγόλους που ζουν εκεί να καταγγέλλουν, όπως μεταδίδει το Radio Free Asia, την κινεζική κυβέρνηση για «παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συστηματική και θεσμοθετημένη διάκριση εναντίον εθνοτικών Μογγολών εντός της Κίνας και μακροχρόνιες πολιτικές που αποσκοπούν στον τερματισμό του παραδοσιακού, νομαδικού τρόπου ζωής τους ». Η δίκη του Λάμπτζαμπ πραγματοποιήθηκε κεκλεισμένων των θυρών, με τον ίδιο να δηλώνει: «Υπερασπίστηκα τον εαυτό μου με το ερώτημα αν όσοι διέπραξαν τη γενοκτονία στη νότια Μογγολία ή αυτοί που, όπως εγώ, μίλησαν γι’ αυτήν πρέπει να θεωρούνται “υπονομευτές της εθνικής ενότητας” ».

Ανακαλύψτε περισσότερα στο Τεύχος 615 Σεπτέμβριος 2019>>